“Κ.Κ.”: τι μας άφησε η συνάντηση Λ.Πλάτωνος-Δ.Παπαϊωάννου-Κ.Καβάφη στο Παλλάς

Παρακολουθήσαμε την παράσταση στο τελευταίο -έκτακτο- ανέβασμά της, την Κυριακή 12 Δεκεμβρίου, με το θέατρο να γεμίζει για άλλη μια φορά. Η 4μελής ορχήστρα (πλήκτρα, μπάσο, drums, κιθάρα) παρατάχθηκε σε σειρά στη σκηνή, ενώ ανάμεσά τους τοποθετήθηκε ο ερμηνευτής του τραγουδιστικού μέρους, Γιάννης Παλαμίδας, με αυστηρό μαύρο κοστούμι και πάνω σε ελαφρώς υπερυψωμένο βήμα, σχηματίζοντας μια εικόνα που παρέπεμπε σε πολιτικό ή ρήτορα – κάτι αρκετά ταιριαστό με την απόμακρη «γεύση» που αφήνει η ανάγνωση της ποίησης του Καβάφη ως προς τη μορφή της (σε αντίθεση βέβαια με το βάθος και την έκταση των νοημάτων της).

Στις γνώριμου ύφους συνθέσεις τής Πλάτωνος, ήταν φανερό πως αυτή κινήθηκε περισσότερο ως «μεταφράστρια» παρά ως αυτόνομη δημιουργός -εξάλλου τέτοια ήταν η φύση και ο σκοπός του εγχειρήματος- προσπαθώντας ωστόσο να αναδείξει νοήματα και συναισθήματα, ή να δώσει στους στίχους διαστάσεις που ενδεχομένως να μην είχαμε προσέξει ή φανταστεί. Στο φόντο, το -ασπρόμαυρο στο μεγαλύτερο μέρος του- video art του Παπαϊωάννου, κρατήθηκε σοφά από τον ίδιο σε «συμπληρωματικό ρόλο», με επεξεργασμένα και μελετημένα “conceptual” πλάνα, ώστε να μην επισκιαστούν η μουσική και οι στίχοι (ακόμα και οι πορνογραφικές σκηνές στη «Θάλασσα του πρωϊού», παρά τον ρεαλισμό τους, παρουσιάστηκαν με τέτοιο τρόπο που δεν κυριάρχησαν αρνητικά στο σύνολο – σε αυτό βέβαια βοήθησε και το εφέ με τις κουκίδες). Ούτως ή άλλως ο Παπαϊωάννου ήρθε σε «δεύτερο χρόνο» να πλαισιώσει τη δουλειά της Πλάτωνος, που προηγήθηκε χρονικά ως δημιουργία. Από τις πιο δυνατές στιγμές ως προς τη φόρμα, ξεχώρισε βέβαια η ροκ/trip-hop απόδοση του «Περιμένοντας τους βαρβάρους» (βλ. βίντεο), όμως σε επίπεδο συναισθηματικής φόρτισης, προσωπικά ξεχώρισα το new age μοιρολόι-ψαλμό με το οποίο αποδόθηκε η «Δέησις».

Παρόλο που τα δύο μεταγενέστερα μέρη του συνόλου, το μουσικό και το εικαστικό δηλαδή, «έδεσαν» τελικά σχετικά ομαλά, το όλο αποτέλεσμα ήταν «θολό». Το όποιο πρόβλημα μάλλον εντοπίζεται στην σχέση της μουσικής και του βίντεο, με το πρωταρχικό, τρίτο μέρος, την καβαφική ποίηση. Αν και δεν έλειψε το συναίσθημα στις συνθέσεις και στην αξιοθαύμαστη ερμηνεία του Γιάννη Παλαμίδα, που ακροβατούσε αριστοτεχνικά ανάμεσα στις απότομες εναλλαγές οκτάβων και στυλ καταφέρνοντας παράλληλα να καταθέτει «ψυχή», στο κοινό δεν προκλήθηκαν έντονες εσωτερικές αντιδράσεις όπως λ.χ. δέος, λύπη, μελαγχολία, αναστάτωση, πίεση. Αντ’ αυτού, παρέμεινε γενικά μια «απόσταση» και διαχωριστική γραμμή μεταξύ του έργου και του κοινού. Έτσι όπως στήθηκε η παράσταση, συμπεραίνεται πως αυτός πρέπει να ήταν και ο σκοπός των συντελεστών, που δεν κυνήγησαν επικές κορυφώσεις και δυνατές συγκινήσεις. Ωστόσο, ένα «κλικ» πιο τολμηρής ή διαφορετικής μουσικής προσέγγισης από την Πλάτωνος, σε σχέση με ό,τι έχουμε ακούσει ήδη από την ίδια, και γενικότερα κάποιες «ανάσες» έμφασης και εμπέδωσης του λόγου στην όλη δομή του «Κ.Κ.» ίσως μπορούσαν να αναβαθμίσουν ακόμα περισσότερο το εγχείρημα . Αυτό που ακούσαμε ήταν ένα εύστοχο soundtrack, όμορφο και δυνατό, και αυτό που είδαμε, ένα παραδόξως σεμνό τελικά “visual track”, που «σέβονται» τον ποιητή χωρίς να είναι «μουσειακά».

Αργυρώ Σταυρίδη

Υ.Γ. Αν και κατανοώ παράγοντες όπως η ανάγκη πιστότητας αναφορικά με την ερωτική υπόσταση του Καβάφη, η αυτονομία τού συγκεκριμένου έργου και το δικαίωμα του κάθε καλλιτέχνη στη δημιουργική ελευθερία, αρχίζω να θεωρώ καλλιτεχνικά μονοδιάστατη την επιλογή του Παπαϊωάννου να κρατά σε γενικές γραμμές έξω από τις δημιουργίες του τη Γυναίκα ως μορφή και ως ουσία.