The Pride, στο θέατρο Ζωή Λάσκαρη: Για την τιμή των gay

Το έργο, που παρακολουθήσαμε, είναι ένα έργο για τα ανθρώπινα συναισθήματα και τις ερωτικές σχέσεις, κυρίως των ομοφυλόφιλων ζευγαριών. Η αφήγηση της ιστορίας δεν είναι γραμμική, αλλά κινείται σε δύο παράλληλα χρονικά επίπεδα, συγκρίνοντας δύο διαφορετικές εποχές: το 1958 και το 2008. Τα ίδια πρόσωπα εμφανίζονται σε δύο διαφορετικές εποχές, με τη λογική πώς θα ήταν η ζωή μιας παρέας δύο ομοφυλόφιλων αντρών και μίας στρέιτ γυναίκας το 1958 και το πιο απελευθερωμένο 2008 αντίστοιχα… Μέσα σε 50 χρόνια (το 2008) η θέση των ομοφυλόφιλων άλλαξε ριζικά, το θέμα της ομοφυλοφιλίας έπαψε να είναι ταμπού και οι γκέι μπορούσαν να μιλούν ανοιχτά για τις ερωτικές εμπειρίες τους.

Τα δύο παράλληλα έργα, θα λέγαμε, προβάλλονται αποσπασματικά και συγκριτικά. Σκοπός του συγγραφέα είναι να συγκρίνει τις ζωές των ηρώων σε δυο διαφορετικές περιόδους, για να αναδείξει τις διαφορές των περιόδων, όχι των χαρακτήρων. Οι χαρακτήρες είναι δημιουργήματα των εποχών τους. Γι’ αυτό και οι ηλικίες των ηρώων, τα ονόματά τους, οι σεξουαλικές τους προτιμήσεις, είναι ίδια και το 1958 και το 2008. Αλλάζουν, όμως, τελείως οι δρόμοι που παίρνουν οι ζωές τους.

Οι δύο εποχές παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές ως προς την εξέλιξη της πλοκής και τις ζωές των ηρώων, αλλά επίσης και στο ύφος με το οποίο προβάλλονται από  το θεατρικό λόγο.

Η περίοδος 1958, όπως προβάλλεται από το έργο, μας θυμίζει στο στυλ κάπως την ταινία ο “Άγγλος ασθενής”. Ο υπαινικτικός λόγος, τα κρυμμένα συναισθήματα και οι ενοχές περισσεύουν, σε ένα κυρίως μελοδραματικο στυλ.

Στην περίπτωση του 1958 ο ένας ομοφυλόφιλος άντρας είναι εγκλωβισμένος σε έναν αδιέξοδο γάμο και οδηγεί όλη του τη ζωή στο αδιέξοδο, καθώς προσπαθεί να καταπνίξει τα συναισθήματά του. Η προσπάθεια του αυτή φτάνει στα όρια της βίας. Λεκτική βία, προς τη σύζυγό του,σωματική βία, προς τον άντρα ερωτικό του σύντροφο, βία προς τον ίδιο του τον εαυτό, τον οποίο επιβάλλει σε μια ακραία και βίαιη ψυχιατρική θεραπεία, για να καταπολεμήσει το “σαράκι” της ομοφυλοφιλίας.

Ο σύντροφός του είναι λιγότερο ενοχικός ως προς την ομοφυλοφιλία του. Επίσης, είναι καλλιτέχνης- συγγραφέας. Το πνευματικό του επίπεδο σαγηνεύει τους πάντες. Από την πλευρά της, η γυναίκα τρέφει μεγάλο θαυμασμό για τον συγγραφέα εραστή του συζύγου της. Αυτή γνωρίζει τους δύο άντρες και είναι, ως ένα βαθμό, υπεύθυνη για το ότι θα δημιουργηθεί μεταξύ τους το ειδήλιο. Την “τρώνε” οι υποψίες σχετικά με τον σεξουαλικό προσανατολισμό του άντρα της.

Αντίθετα, το 2008 παραπέμπει σε ύφος, περισσότερο στο “Ημερολόγιο της Μπρίτζετ Τζόουνς”. Οι άνθρωποι είναι πιο ανοιχτοί για τις ερωτικές τους εμπειρίες, αλλά και αρκετά πιο επιφανειακοί. Τα πάντα είναι πιο εφήμερα. Η pop κουλτούρα και το ύφος gay parade έχουν θριαμβεύσει, αλλά μόνο στην επιφάνεια. Στο βάθος, κυριαρχούν ακόμα τα στερεότυπα, ενώ οι ίδιοι οι ομοφυλόφιλοι μοιάζουν να έχουν βολευτεί στην υιοθέτηση του ρόλου- καρικατούρας που τους έχει δώσει η κοινωνία. Ο συγγραφέας μυθιστορημάτων του 1958 γίνεται δημοσιογράφος της Espresso, ριχός και φιλήδονος μέχρι τελικής πτώσεως. Ο φίλος του πάλι είναι ο τέλειος γκέι σύντροφος. Ακτιβιστής, πιστός, ξεκάθαρος στα συναισθήματά του. Φωτογράφος στα κατεχόμενα της Παλαιστίνης και πάρα πολύ πιστός κι ευσυνείδητος. Είναι λίγο κλισέ αυτές οι αντιθέσεις- και δεν είναι οι μόνες στο έργο.

Η γυναίκα αυτή τη φορά δεν είναι παντρεμένη με έναν από τους δύο (ο γάμος στην εποχή μας είναι και λίγο πασέ). Τα έχει με έναν Ιταλό (πιο στρέιτ από Ιταλός δε γίνεται!), που της γράφει τραγούδια και είναι πάρα πολύ ερωτευμένος μαζί της. Το μόνο προβληματικό στοιχείο της εξίσωσης είναι ο εθισμένος στο σεξ δημοσιογράφος της Εσπρέσο (της Βρετανικής Εσπρέσο;) αλλά κι αυτός τελικά συμμορφώνεται και αφοσιώνεται στις αξίες της μονογαμίας κα της πραγματικής τέχνης (υπόσχεται ότι θα αφήσει την εφημερίδα για να συγγράψει το μυθιστόρημά του)…

Κοινό χαρακτηριστικό και των δύο εποχών, πέρα από το θέμα ομοφυλοφιλία, είναι το αγγλικό φλέγμα. Στις ερμηνείες των ηθοποιών αυτό δεν φάνηκε. Ο too much english χαρακτήρας του έργου ήταν δύσκολο να αποδοθεί από Έλληνες ηθοποιούς, με τελείως διαφορετικό ταμπεραμέντο. Δεν προτάθηκε, ωστόσο, και καμία εναλλακτική. Έτσι, θεωρούμε, πως το έργο φάνηκε λιγότερο ειρωνικό  και περισσότερο δραματικό, από όσο ίσως θα ζητούσε το ίδιο το κείμενο του Campbell.

Η αισθητική της παράστασης είναι τολμηρή και μοντέρνα. Δεν αποφεύγει τις έντονες ερωτικές σκηνές. Κινείται στο όριο της πρόκλησης, χωρίς να το υπερβαίνει. Διατηρεί έναν – κάπως μελό, κατά την ταπεινή μου γνώμη- σεβασμό για τον άνθρωπο και τα αισθήματα και τις ανάγκες του, ο οποίος, όμως, λειτουργεί καλά ως αντίβαρο της προκλητικότητας ενός θέματος που ακόμα και σήμερα είναι “ταμπού”. Η επιλογή της μουσικής ακολουθεί το μοτίβο της σύγκρισης 2 εποχών- τραγούδια του σήμερα, με τραγούδια που ήταν δημοφιλή το 1958: οι Radiohead και οι Massive Attack από τη μία, ο Elvis και οι Teddy Bears από την άλλη.

Γενικά, η παράσταση απευθύνεται σε ένα κοινό που ζητάει πιο μοντέρνες εικόνες. Επίσης, διακρίνεται από ένα έντονο ιδεολογικό περιεχόμενο, προβάλλοντας τα δεινά που τράβηξε και ως ένα μεγάλο βαθμό τα τραβάει ακόμα ένα μεγάλο κομμάτι των ανθρώπων με “μη αποδεκτή” σεξουαλική συμπεριφορά. Δε μένει όμως μόνο σε αυτό, αλλά κυρίως αναδεικνύει τις συναισθηματικές πλευρές και τα διλήμματα της  καθημερινότητας.