Βασίλης Μαυρογεωργίου: «Το μόνο καλό με το μέλλον, είναι ότι έρχεται σιγά- σιγά!»

Τι σου αρέσει περισσότερο να φαντάζεσαι; Το μέλλον ή το παρελθόν; Προτιμάς sci fi ταινίες ή ιστορικά έργα;

Η αλήθεια είναι ότι μου αρέσει πολύ να ταξιδεύω στο παρελθόν, ίσως περισσότερο κι απ’ το μέλλον. Αλλά μου αρέσει να προσπαθώ να ξαναζήσω το παρελθόν με μια πειραχτική διάθεση και με μία φουτουριστική, αποδομητική τάση και να το βιώσω με χιούμορ, να το αναλύσω, να το χειρουργήσω. Αυτή είναι πιο πολύ η διάθεσή μου.

Το μέλλον, να σου πω την αλήθεια, με τρομάζει, αλλά δε φαίνεται να μου κεντρίζει το ενδιαφέρον τόσο πολύ! Ό,τι είναι να συμβεί, θα συμβεί. Και μάλιστα, αυτή τη στιγμή δεν ξέρεις και τι θα συμβεί. Ειδικά με την οικονομική κατάσταση που ζούμε αυτή τη στιγμή, ένας Θεός ξέρει τι θα γίνει. Δηλαδή θα ερημώσουν τα πάντα και θα γίνουν σαν τον Mad Max;- παρεμπιπτόντως είναι από τις αγαπημένες μου ταινίες. Ή μπορεί τα πράγματα να εξελιχθούν και να γίνουν καλύτερα. Εσένα σου έχουν κάνει αυτή την ερώτηση: Πώς φαντάζεσαι τον εαυτό σου στο μέλλον;

Ναι! Δε μου αρέσει καθόλου!

Ιησούς Χρηστός νικάει! Δεν θέλω να ξέρω! Ξέρεις: το μόνο καλό που έχει το μέλλον, είναι ότι έρχεται σιγά- σιγά! Επίσης, οι πιο αγαπημένες μου ταινίες, αν εξαιρέσεις το Star Wars και το Blade Runner, τελικά είναι ταινίες εποχής. Το αγαπημένο μου σίριαλ όλων των εποχών είναι το Spartacus. Δεν έχω ξαναρρωστήσει τόσο πολύ με σίριαλ! Και το Tudors και το Rome μου αρέσουν πάρα πολύ. Μια καλοδουλεμένη σειρά εποχής είναι πολύ απολαυστική. Καταλαβαίνεις πολλά για τη ζωή σου, για την ανθρωπότητα, για τον εαυτό σου.

Θεωρείς τον εαυτό σου έναν συγγραφέα που σκηνοθετεί τα έργα του ή έναν σκηνοθέτη που τα γράφει;

Μάλλον το πρώτο. Θέλω, τουλάχιστον, να βλέπω τον εαυτό μου σαν το πρώτο! Και μάλιστα πολύ συχνά λέω στους φίλους μου «Κοίτα, εγώ δεν είμαι σκηνοθέτης, ό,τι μπορώ κάνω!» Και μου λένε: «Ασ’ τα αυτά, σκηνοθέτης είσαι, απλά γράφεις και μερικές μαλακίες». Αλλά, εμένα μου αρέσει να βλέπω τον εαυτό μου σαν συγγραφέα, που, επειδή κανένας δεν επιλέγει να ανεβάσει τα έργα του, τα ανεβάζει ο ίδιος.

Έχεις σκηνοθετήσει Άμλετ;

Φέτος το Χειμώνα το κάναμε στο Ίδρυμα Κακογιάννη και θα παιχτεί ξανά του χρόνου από Οκτώβρη.

Ο Άμλετ είναι ένας άνθρωπος που πρέπει να γίνει ήρωας, αλλά δε θέλει. Το πάει από αναβολή σε αναβολή και τελικά γίνεται ήρωας, όταν όλα είναι πολύ αργά γι’ αυτόν. Στον αντίποδα, ο Γιώργος από το «Μια τεράστια έκρηξη» θέλει να γίνει ήρωας, αλλά δεν του το επιτρέπουν οι συνθήκες. Τελικά, το αν θα γίνεις ήρωας ή όχι, είναι θέμα συγκυριακό;

Ο Άμλετ, όπως και να το κάνεις, είναι ένα μυθικό πρόσωπο, είναι ένας πρίγκιπας και πάνω από όλα έχει ένα χρέος. Βέβαια, ποιος δεν έχει χρέος! Κατά μία έννοια, μας αρέσει να βλέπουμε τους εαυτούς μας σαν καημένα ανθρωπάκια, που δεν μπορούμε να κάνουμε και πολλά. Και τι μπορώ να κάνω εγώ, ρωτάμε συνέχεια! Αλλά κι ο Άμλετ λέει, «γιατί να γεννηθώ έτσι εγώ, για να τον στερεώσω τον κόσμο;» Όμως, όπως και να το κάνουμε, ο Άμλετ έχει τη δύναμη να πάρει εκδίκηση. Το ζήτημά του δεν είναι αν έχει τα μέσα, αλλά αν είναι σωστό να κάνει κάτι τέτοιο κι αν οφείλει να κάνει κάτι τέτοιο. Νομίζω το δίλημμα ενός σύγχρονου ανθρώπου σίγουρα αφορά τα μέσα. Το αν μπορεί να εκδικηθεί ή να πάρει την κατάσταση στα χέρια του, έχει να κάνει με τη δύναμη που έχει. Ένα πράγμα κοινό και στον Άμλετ και στον Γιώργο ή σε έναν απλό άνθρωπο, είναι ότι αν θέλεις να κάνεις το βήμα, αυτό που θα σε κάνει ήρωα, θα πληρώσεις ένα τίμημα. Θα πρέπει να πληρώσεις τις συνέπειες και να εγκαταλείψεις κάθε έννοια ασφάλειας και τις ανέσεις και τα καλά της ζωής σου. Κάποιος, για να γίνει ήρωας, δεν πρέπει να έχει να χάσει τίποτα ή τουλάχιστον να μην τον νοιάζει να χάσει τα πάντα! Ήρωας, μάλλον, είναι ο απελπισμένος!

Το ότι πολλοί σε θεωρούν το next big thing του θεάτρου δημιουργεί κάποιο βάρος στους ώμους σου;

Ξαφνικά με φαντάζομαι σαν το The Thing απ’ τους Fantastic 4! Τι να σου πω; Αυτά νομίζω ότι είναι λίγο σαχλαμάρες. Εγώ χαίρομαι που μπορώ να θεωρούμαι ότι ανήκω κι εγώ στη γεννιά μου. Με τους ανθρώπους που εκτιμώ και θαυμάζω και ζηλεύω, όπως οι Μπλιτς, ο Αργύρης Ψάθης, η Ηρώ Χιώτη, ο Γιάννης Περλέγκας, ο Γιώργος Γάλλος, οι Αμπόβο, οι Εξ Άνιμο… Δηλαδή οι σύγχρονες ομάδες, οι οποίες έχουν κοινό ότι τους τρώει όλους να καταφέρουν από τον δρόμο που έχει επιλέξει ο καθένας να εκφράζεται, να βρει τη δύναμη να ανακαλύψει και κάτι παραπάνω και να εξελιχθεί και να κάνει κάτι πιο ουσιαστικό. Φυσικά δεν ανέφερα τον Κώστα το Γάκη, γιατί είμαστε ένα, εννοείται! Νιώθω περήφανος για το ότι μπορώ να πω ότι ανήκω μέσα σε μια ομάδα σύγχρονων καλλιτεχνών. Κατά τα άλλα, το ότι δουλεύω σε ένα θέατρο είναι καθαρά θέμα τύχης.

H δική σου εκδοχή στην Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων παρουσιάζει την Αλίκη να σπάει στα 3 μετά την πτώση της. Επίσης, ο Γιώργος στο «Μια τεράστια έκρηξη» οραματίζεται διαρκώς τον κατακερματισμό του. Πιστεύεις ότι ο σύγχρονος άνθρωπος είναι κατακερματισμένος;

Πιστεύω ότι είναι κατακερματισμένος. Και μάλιστα ότι είναι ένα πολυπρισματικό ζάρι, σαν αυτά που έχουν στα story telling games που είναι κάτι ζάρια με 18 νούμερα πάνω. Και ρίχνει κάθε μέρα τη ζαριά του και κάθε φορά εμφανίζεται ένα άλλο πρόσωπο, καθαρά από θέμα τύχης. Το τι είμαστε κάθε στιγμή και τι αποφάσεις παίρνουμε στη ζωή μας είναι θέμα τύχης. Εγώ πολύ συχνά λέω ότι ο Βασίλης του Δεκεμβρίου πληρώνει τα λάθη του Βασίλη του Ιουλίου και του Ιουλίου πάει να εκδικηθεί το Βασίλη του προηγούμενου Γενάρη. Οι αποφάσεις που παίρνουμε, τα ναι και τα όχι που λέμε, έρχονται μετά και μας βρίσκουνε και λέμε: «Γιατί το έκανα αυτό;» Αυτό σημαίνει ότι δεν είμαστε μια συνέχεια μέσα μας, ούτε μια συνειδητή γραμμή σκέψης, ούτε συναισθημάτων.

Ακόμα και στα ερωτικά ζητήματα, ας πούμε είσαι με μια κοπέλα. Πρέπει να συμβεί κάτι για να καταλάβεις. Είμαι, δεν είμαι; Και τι είμαι; Και να γνωρίσω και μια άλλη, για να δω αν είμαι ή δεν είμαι. Και τελικά όλο αυτό το πράγμα είναι λίγο παιδικό. Αλλά είναι μια φάση, η οποία είναι στη φύση του ανθρώπου. Είναι μια πολύ βασική δουλειά να μαζέψει κάποιος τα κομμάτια του και να τα κάνει ένα. Και να αρχίσει να βλέπει τον εαυτό του σαν μία συνέχεια απόλυτη, στην οποία όλες οι χρονικές του στιγμές ενώνονται σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Κι αυτό είναι πάρα πολύ δύσκολο. Κι όλοι οι μεγάλοι πνευματικοί δάσκαλοι, όπως ο Γκουρτζίεφ, προς αυτή την κατεύθυνση καθοδηγούν, προς την ένωση των κομματιών.

Κάτι που με προβλημάτισε στο Μια τεράστια έκρηξη είναι το σημείο που ο Γιώργος περιγράφει τη φιλία του με την Κωνσταντίνα, με παραδείγματα από μεγάλες φιλίες της τέχνης, της ιστορίας κτλ. Κάποια από τα παραδείγματα εμπεριέχουν μέσα το σπέρμα της προδοσίας (Αρθούρος- Λάνσελοτ, Στάλιν-Χρουτσόφ, Ιησούς- Πέτρος). Αυτό απηχεί απόψεις σου για τη φιλία;

Η φιλία είναι το δέσιμο. Όταν δύο ανθρώπους τους δένει ένα σκοινί. Αυτό συνεπάγεται τα πάντα. Όταν αναγκάσεις δύο ανθρώπους να είναι δεμένοι και θα αγαπηθούν και θα σφαχτούν και θα προδώσουν και θα συγχωρήσουν. Η φιλία τα περιέχει όλα. Αυτό που με ενδιαφέρει με τη φιλία δεν είναι τόσο η εξέλιξη των συναισθημάτων, αλλά το ότι καταλαβαίνεις μέσα στην ιστορία ότι δύο άνθρωποι δέθηκαν. Στο Σέρλοκ Χολμς, ας πούμε, ο Γουότσον είναι ο καλύτερος του φίλος. Αλλά κι ο Μοριάρτυ… Υπάρχει μια αγάπη ανάμεσά τους! Κι ο Μπάτμαν με τον Τζόκερ. Μπορεί ο Μπάτμαν να είναι φίλος με τον Ρόμπιν, αλλά με τον Τζόκερ πάλι κάτι τον δένει.

Πιστεύεις ότι το «Μια τεράστια έκρηξη» θα μπορούσε να γίνει ταινία;

Θα μου άρεσε πολύ να γίνει ταινία. Αν και θα ήταν πολύ δύσκολο να το πετύχει κανείς, γιατί η γοητεία του συγκεκριμένου έργου νομίζω έχει να κάνει με την τραγελαφική κατάσταση που αποκτούν τα πράγματα πάνω στη σκηνή. Όταν πας να τα αποδώσεις στο σελιλόιντ, το πράγμα γίνεται πολύ δύσκολο, γιατί αποκτά ρεαλισμό. Μία ταινία που μου άρεσε πάρα πολύ και θεωρώ ότι κάπως έτσι θα ήταν η αισθητική μου αν ασχολούμουν με τον κινηματογράφο είναι το 500 μέρες με τη Σάμερ. Είναι μια πολυπρισματική αντίληψη για τον έρωτα.

Με ενδιαφέρει το παιχνίδι της σύμβασης, όχι μόνο της ιστορίας, κάτι που στον κινηματογράφο πρέπει να ανακαλύψεις νέο είδος για να το κάνεις αυτό που στο θέατρο φαίνεται απλό. Πώς είναι η Αμελί, ας πούμε;

Στο Μια τεράστια έκρηξη ο Ιησούς είναι ένα αγαλματάκι πάνω σε μια βέσμα, που, σαν να είναι κοντέρ, όσο περισσότερο τρέχεις, τόσο περισσότερο χαμογελάει. Τι σημαίνει η ταχύτητα για σένα;

Ταχύτητα είναι ζωή! Το αεροπλάνο για να απογειωθεί, χρειάζεται ταχύτητα! Το μυαλό για να αρχίσει να παράγει δημιουργικό υλικό, πρέπει να αρχίσει να κάνει λούπες σε τέτοια ταχύτητα, που να σταματήσουν να υφίστανται οι φυσιολογικές σκέψεις. Ο κινηματογράφος θέλει μια ταχύτητα και πάνω για να αρχίσει να παράγει εικόνα. Όλα τα πράγματα πιστεύω ότι έχουν από μια ταχύτητα και πάνω που αρχίζουν και λειτουργούν. Μια θερμοκρασία. Γι’ αυτό και οι πάγοι είναι ψυχροί και ακίνητοι. Αλλά αυτή η σκηνή, πραγματικά δεν μπορώ να στο εξηγήσω πώς ξεπήδησε… Ότι η έξοδος από το θάνατο γίνεται με μία βέσπα. Ο Ιησούς βέβαια μπήκε κλεψιμέικα. Προϋπήρχε το τραγούδι «να σου χαμογελάει ο Ιησούς». Και σκεφτόμουν «Τι διάολο να είναι αυτός ο Ιησούς που σου χαμογελάει;» Και λέω: «Θα είναι το κοντέρ!»

Είχα διαβάσει σε μια συνέντευξή σου, ότι το «Μια τεράστια έκρηξη» είναι μια συρραφή από ημερολόγια. Τι ακριβώς παίρνεις όταν γράφεις αυτά τα ημερολόγια;

(Γέλια) Αυτή η διάθεση πηγάζει κατ’ αρχάς από την αγάπη μου για τον Ντέιβιντ Σεντάρις. Ο Σεντάρις γράφει ημερολόγια κι έχει τη διάθεση να προσπαθεί να σε κάνει να καταλάβεις ακριβώς τι ένιωσε. Για να συμβεί αυτό, χρειάζεται η παραποίηση της πραγματικότητας. Γενικά, πιστεύω ότι υπάρχουν ένα σωρό κοινόχρηστες λέξεις στη ζωή μας, όπως το ωραία, το καλά, το γαμάτα, το χάλια, ξενέρωσα, γάμησέ τα. Αυτές οι κοινόχρηστες λέξεις ουσιαστικά μας δημιουργούν μία ασφάλεια. Δεν υπάρχει έκθεση. Και όταν ένας συγγραφέας βρει μια σειρά από τέλεια βαλμένες λέξεις, εκτίθεται. Αυτή η παραποίηση της πραγματικότητας, σε κάνει να βλέπεις μέσα από τα μάτια του ήρωα. Το πρίσμα μας, το φίλτρο μας, δεν βλέπει την πραγματικότητα αντικειμενικά. Την βλέπει παραμορφωμένη πάντα! Πάντα τα πράγματα συμβαίνουν κάπως.

Σου λέει η γκόμενα «χωρίζουμε»  και νιώθεις σαν να βγαίνουν κεφάλια μέσα από το δωμάτιο και σου τραγουδάνε όπερα. Και υπάρχει ένα βουητό παντού. Και ξαφνικά ο χώρος, από εκεί που είναι κανονικός, σαν να υπάρχει πολλή σκόνη στον αέρα. Όλα αυτά είναι το παιχνίδι της αντίληψης. Το παιχνίδι των συναισθημάτων.

Δεν είμαστε κάτι παραπάνω από μηχανές που παράγουν χημικές ουσίες και μέσα από αυτές τις ουσίες αντιλαμβάνονται αλλιώς τον κόσμο. Το υποκειμενικό βλέμμα δεν μπορεί να το αφηγηθεί κανείς με κοινόχρηστες λέξεις. Οπότε πρέπει να κάνεις τη βουτιά στο σουρεαλισμό. Είναι η άποψή μου. Ο σουρεαλισμός μπορεί να περιγράψει την πραγματικότητα πιο βαθιά από ό, τι ένας ψυχρός ρεαλισμός. Άλλωστε, το λέω και στο έργο, ότι ο ρεαλισμός είναι ένα σύννεφο πεζότητας, που σκεπάζει τον κόσμο.

Η σκηνή με το παιχνίδι Νεκρόπολης δείχνει πως το να φτάσεις ένα βήμα από το θάνατο είναι μια καθαρτήρια εμπειρία, που αναπροσαρμόζει τις προτεραιότητές σου. Αυτή η σκηνή πηγάζει από κάποια πραγματική εμπειρία ή είναι εντελώς φανταστική;

Φανταστική ήταν. Το γεγονός μου έχει συμβεί. Το είχα κόψει το χέρι μου και μπήκα στο ταξί με τα δύο κορίτσια και λιποθύμησα, γιατί πραγματικά έχασα πάρα πολύ αίμα. Και το επόμενο πράγμα που θυμάμαι είναι να είμαι στο νοσοκομείο. Κι εκείνη η σκηνή είναι το ερωτηματικό μου για το αν όντως κάποιος πέθαινε εκείνη τη στιγμή. Τι θα γινόταν; Και σε πληροφορώ ότι για τη συγγραφή αυτού του κομματιού υπήρξε πολύ αλκοόλ! Σε αυτή τη σκηνή υπήρχε αλκοόλ και πανσέληνος.

Συμμετείχες στην τελετή λήξης των ολυμπιακών της Αθήνας το 2004. Μίλησέ μας για την εμπειρία σου και πόσο εντυπωσιακή ή απογοητευτική ήταν η μετάβαση από την απόλυτη υπερπαραγωγή στις low budget θεατρικές παραστάσεις.

Κατ’ αρχήν υπάρχει αυτό το ρητό που λέει: «καλύτερα άρχοντας στο χωριό σου, παρά…» δεν ξέρω ακριβώς τι λέει. Με έπιασες! Κοίτα. Η τελετή ήταν ένα μεγαθήριο. Βιώσαμε πράγματα τρελά! Εμείς ήμασταν βοηθοί του Θωμά του Μοσχόπουλου και αναλαμβάναμε κάποια κομμάτια που στήνανε οι χορογράφοι να τα διδάσκουμε στον κόσμο. Κι έπαιρνες 150- 300 άτομα, να τους δείξεις. Κι έλεγε στο μικρόφωνο: «Από το 105 μέχρι το 300, με το Μαυρογεωργίου!» Και λες, τι θα τους κάνεις; Και θυμάμαι πάρα πολύ έντονα τη σκηνή, όταν πρωτομπήκαμε στο γήπεδο και ξεκίνησε το «Ας αρχίσουν οι χοροί», που ένιωσα αυτό που λένε ότι γίνομαι ένα με το σύνολο, μάζα. Εκεί πρώτη φορά αναρωτήθηκα τι πρέπει να ζουν οι ποδοσφαιριστές μέσα στο γήπεδο. Και σίγουρα ήταν τρομερά εντυπωσιακό.

Όμως, από την άλλη, νομίζω ότι όταν δημιουργείς κάτι δικό σου, ακόμα και όταν είναι σε μια τουαλέτα με έναν ηθοποιό και έναν θεατή, για μένα είναι πιο μεγάλο από οποιαδήποτε τελετή έναρξης ή λήξης.

Μίλησε μας για τα επόμενα σου βήματα

Κάνουμε με το Θοδωρή το Γλινάτση τον Φρανκεστάιν της Μαίρη Σέλεϋ, με τη Μαρία Φιλίνη και μένα να παίζουμε στην Knot Gallery. Ρομαντικό κείμενο, άγριο, σκληρό, βαρύ, ποιητικό, μέσα στο κλίμα της εποχής του ρομαντισμού… Το κείμενο, δηλαδή, όταν θέλει να πει κάτι, θα προτιμήσει να χρησιμοποιήσει 7 χιλιάδες λέξεις, για να στο πει! Ή αυτή η τάση, του να μιλάς για συναισθήματα, περιγράφοντας τοπία, το οποίο είναι κάτι που δεν το πολυξέρουμε εμείς. Από το βιβλίο έχουμε κρατήσει κομμάτια, ώστε να βγαίνει η ιστορία. Το ενδιαφέρον που έχει η παράσταση είναι ότι η Μαρία η Φιλίνη, παίζοντας όλους τους γυναικείους ρόλους, αλλά κάποιες στιγμές κάνοντας λίγο και τον Φρανκενστάιν, είναι σαν να είναι η Μαίρη Σέλεϋ, η οποία κινεί όλη την παράσταση, που μπαίνει και βγαίνει, καθοδηγεί, αλλά και βάλλεται από μένα. Υπάρχει αρκετά έντονο το παιχνίδι της εξουσίας. Και όλη η παράσταση είναι βασισμένη στην έννοια του «δημιουργήματος». Το δημιούργημα της Μ. Σέλεϋ ο Φρανκενστάιν, το δημιούργημα του Φρανκενστάιν: το τέρας, το δημιούργημα της παράστασης του Γλυνάτση… Υπάρχει συνεχώς αυτό το πράγμα, το οποίο μας απασχολεί αρκετά. Κι η άλλη δουλειά που κάνουμε τώρα στη Knot Gallery είναι «Το τέλος του κόσμου» που εγώ θέλω να το λέω Dead end. Σε αυτό έρχεται το τέλος του κόσμου από έναν μετεωρίτη και δυο αγόρια κι ένα κορίτσι περνάνε σε ένα δάσος, μακριά από την πόλη, όπου γίνεται χαμός, την τελευταία νύχτα τους πριν πέσει ο μετεωρίτης. Κι επειδή έχουν πολλά μυστικά μεταξύ τους, από εκεί που θα περνούσαν μια ήρεμη νύχτα, γίνεται τελικά το έλα να δεις! Οι ηθοποιοί είναι ο Θανάσης Ντόβρης, Μάνος Στεφανάκης, Αγγελίνα Παρασκευαΐδη. Σκηνοθέτης είναι ο Βασίλης Χριστοφιλάκης. Εγώ γράφω το έργο.

Επίσης, αυτή τη στιγμή γίνεται, με τη χορηγεία του ΟΠΑΠ, το «Εγώ ελπίζω να τη βολέψω» του Μαρτσέλο Ντόρτα. Είναι εκθέσεις πιτσιρικάδων του Δημοτικού από τη Ν. Ιταλία. Όταν λέμε γέλιο… Δεν καταλαβαίνεις! Και τα πιτσιρίκια γράφουν ό,τι μπορείς να φανταστείς! Και τώρα με το Στέργιο Νένε, τη Γεωργία Γεωργόνη, τη Μαρία Παρασύρη, Σωτήρη Μετζέλο και Φώτη Καραμπά, κάνουμε περιοδεία σε διάφορες περιοχές στην Ελλάδα.

Πληροφορίες για τις μέρες και ώρες των παραστάσεων