“DNA” στο θέατρο του Νέου Κόσμου: Ματωμένο Λύκειο!
Παιδικό θέατρο με φονικά έμοιαζε το έργο του Ντέννις Κέλυ “DNA” σε σκηνοθεσία Σοφίας Βγενοπούλου που παρακολουθήσαμε στον Πάνω Χώρο του Θεάτρου του Νέου Κόσμου. Είναι το ένα από τα δύο έργα που ανέβηκαν φέτος στο ίδιο θέατρο, με το άλλο να είναι τα “Ορφανά” σε σκηνοθεσία του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου.
Το “DNA” είναι ένα έργο για εφήβους, το οποίο γράφτηκε πρόσφατα κατά παραγγελία του Εθνικού Θεάτρου της Αγγλίας το 2007, προκειμένου να περιληφθεί στο πρόγραμμα Connections.
O Ντέννις Κέλυ πραγματεύεται σε αυτό το έργο το δύσκολο πέρασμα των εφήβων στην ενήλικη ζωή, που σφραγίζεται από την υποχρέωσή τους να αναλάβουν τις ευθύνες τους προς την ομάδα, που συγκρούεται με το ανθρώπινο καθήκον τους. Η ομάδα είναι σκληρό πράγμα: μεταμορφώνει τον άνθρωπο σε κτήνος κι όσο πιο νέος είναι, τόσο πιο εύκολα αποκτηνώνεται. Γιατί οι νέοι και τα παιδιά χρειάζονται πιο πολύ την ομάδα, άρα γίνονται ευκολότερα τέρατα.
Στο έργο, που ξεκινά μ’ ένα έγκλημα, θίγεται το θέμα του αποδιοπομπαίου τράγου. Ένας “τρελός” πέφτει θύμα ενός εφηβικού όχλου. Από εκεί και πέρα ο όχλος αυτός θα κάνει τα πάντα, για να μην πληρώσει. Εγκληματικοί εγκέφαλοι κατασκευάζονται από την ομάδα, που θα κάνει τα πάντα για να προστατευτεί ως ομάδα- πνίγοντας, αν χρειαστεί, τα άτομα… Συμμαχίες, ανταγωνισμοί, καχυποψίες, μίση, στρατηγικές ομαδικές κι ατομικές ξετυλίγονται. Οι παιδικές ψυχές είναι μοχθηρές και δεν είναι καθόλου αθώες. Θα έλεγε κανείς πως ο Κέλυ ακούει Μάνο Χατζιδάκι. Τέσσερις στίχοι από “Τα παιδιά κάτω στον κάμπο” ταιριάζουν γάντι με το DNA:
“Τα παιδιά κάτω στον κάμπο
κυνηγούν έναν τρελό
τον επνίγουν με τα χέρια
και τον καίνε στο γυαλό”
Όπως και στα Ορφανά, έτσι και στο DNA ο Κέλυ κάνει πολιτική μέσα από το θέατρο. Μάχεται το ρατσισμό και ρίχνει τo ανάθεμα στους βολεμένους, σε αυτούς που τίθενται μόνιμα στο απυρόβλητο. Για το συγγραφέα αυτοί είναι οι χειρότεροι. Είναι προφανές ποιοι είναι οι κακοί. Και τα θύματα του είναι ανυπεράσπιστα. Ιδίως, μάλιστα, όταν οι κακοί είναι εξοπλισμένοι με υψηλού επιπέδου γνώση- όπως αυτές για παράδειγμα των ναζί, που έδιναν, παρεμπιμπτόντως, και τόση σημασία στο DNA της Αρίας Φυλής…
Ο τίτλος DNA, βέβαια, δεν αναφέρεται στο ναζισμό. Υπαινίσσεται τα σύγχρονα μέσα που χρησιμοποιεί η αστυνομία για να πιάνει τους κακούς (και συγκεκριμένα το DNA test).
Κάθε δράση έχει και αντίδραση. Τα παιδιά του αγγλικού εκπαιδευτικού συστήματος είναι αρκετά πληροφορημένα, ώστε να μπορούν να ξεγελάσουν αυτά τα νέα μέσα. Χρησιμοποιούν το DNA για να διώξουν την ενοχή για το έγκλημα από πάνω τους και να τη φορτώσουν σε κάποιον αθώο.
Ένας δεκαμελής νεανικός θίασος ερμηνεύει αυτά τα παιδιά καλής κοινωνικής θέσης, που πάση θυσία πρέπει να σώσουν τα τομάρια τους. Επωμίζεται, υποτίθεται, το δύσκολο εγχείρημα να φέρει τους εφήβους αντιμέτωπους με καίρια ζητήματα της ζωής τους και της εποχής μας. Το φέρνει σε πέρας; Όχι!
Η παράσταση θυμίζει ερασιτεχνική προσπάθεια… Σαφώς υποδεέστερη των Ορφανών και πολύ κουραστική, με ευρήματα που δεν προσφέρουν τίποτα κι ελάχιστες ικανοποιητικές ερμηνείες από τον μεγάλο θίασο. Σκηνοθετικά και σκηνογραφικά, επίσης, η παράσταση δείχνει λίγη.
Αλλά και το ίδιο το κείμενο δεν συγκλονίζει, παρά το βαρύγδουπο του θέματος. Πέρα από τον εκνευριστικά προφανή καταγγελτισμό του, ο Κέλυ ακολουθεί ευκολίες και χρησιμοποιεί αδιάφορα κωμικά ευρήματα, που μοιάζουν τελείως παράταιρα σε έναν εφιαλτικό – υποτίθεται- κόσμο, που κινείται διαρκώς στην κόψη του ξυραφιού.
Γιώργος Σμυρνής
