Είναι ο Λαζόπουλος ο νέος Αριστοφάνης;
Ο Ουίτμαν, κορυφαίος αμερικάνος ποιητής, είχε εκδηλώσει το θαυμασμό του στην ιδιοφυΐα του Αριστοφάνη, λέγοντας ότι τα μεγαλύτερα έργα του πολιτισμού γι’ αυτόν ήταν ο «Don Giovanni» του Μότσαρτ και οι «Βάτραχοι» του αρχαίου Αθηναίου κωμικού. Επί πολλούς αιώνες ο αρχαίος Αθηναίος κωμικός απολάμβανε τη μοναξιά της κορυφής στην ελληνική κωμωδία.
Αυτά μέχρι να εμφανισθεί ο Λάκης Λαζόπουλος. Από τότε που άρχισε να λάμπει το άστρο του Λαρισαίου κωμικού, για πολλούς ο θρόνος του Αριστοφάνη άρχισε να τρίζει. Πάρα πολλοί είναι εκείνοι που αποκαλούν το Λάκη “νέο Αριστοφάνη”. Ο ίδιος, από ταπεινοφροσύνη, το αρνείται. Έχει πει: «ο Αριστοφάνης ήταν τα πάντα κι εγώ μπροστά του είμαι ένα τίποτα».
Ωστόσο, το ερώτημα παραμένει. Και μας αναγκάζει να κάνουμε ένα crash test ανάμεσα στους δύο σατιρικούς με διάφορα κριτήρια.
1) Διάρκεια φήμης
Ο Αριστοφάνης είναι διάσημος 2,5 χιλιάδες χρόνια. Ο Λάκης γύρω στα 30. Ο Αριστοφάνης κερδίζει. Και είναι παγκοσμίως γνωστός και όχι μόνο στη χώρα μας.
2) «Δείξε μου τον εχθρό σου, να σου πω ποιος είσαι»
Ο Αριστοφάνης είχε εμμονές εναντίον του Σωκράτη και του Ευρυπίδη. Ο Λαζόπουλος έχει αντίστοιχες εμμονές με την Ντενίση και τον Καρβέλα. Οποιαδήποτε σύγκριση περιττεύει.
3) Story telling
Ο Αριστοφάνης έγραψε κωμωδίες, με χαρακτήρες, πλοκή και κόσμους φανταστικούς στα όρια του σουρεαλιστικού. Ο Λαζόπουλος, πέρα από επιθεωρησιακού τύπου παραστάσεις, δοκίμασε να φτιάξει μία ταινία, η οποία ήταν μάλλον δεύτερης ποιότητας.
4) Σάτιρα εκτός ορίων
Να ένας τομέας που θα μπορούσε να κερδίζει ο Λαζόπουλος, καθώς πολλοί τον έχουν κατηγορήσει ότι η σάτιρά του ξεπερνάει τα επιτρεπόμενα όρια.
Κι όμως! Ο Αριστοφάνης ήταν ασυγκράτητος βομολόχος, πολύ πιο ακραίος στις ύβρεις που εκτόξευε εναντίον των ατόμων που παρωδούσε, ενώ η σκατολογία ήταν η δεύτερη φύση στο γράψιμό του. Ειλικρινά, πρέπει να είσαι Μαρκήσιος Ντε Σαντ για να μπορείς να κοιτάξεις στα μάτια τον Αριστοφάνη στην συγκεκριμένη κατηγορία.
5) Give peace a chance
Αν και ο Λαζόπουλος έχει δείξει τις αντιμιλιταριστικές του απόψεις, ο Αριστοφάνης σε αυτόν τον τομέα, λόγω Λυσιστράτης και Ειρήνης, είναι ακατανίκητος! Θυμίζουμε ότι η Λυσιστράτη είναι μια επαναστάτρια που οργάνωσε σεξουαλική απεργία των γυναικών της Αθήνας και της Σπάρτης, ως μέσο πίεσης για να εξαναγκάσει τους άντρες να κάνουν έρωτα και όχι πόλεμο!
6) Ανάσταση νεκρών
Και ο Αριστοφάνης και ο Λαζόπουλος έχουν αναστήσει νεκρούς με τις κωμωδίες τους.
Στους Βάτραχους ο Διόνυσος κατεβαίνει στον Άδη, για να βρει τον καλύτερο αρχαίο Αθηναίο τραγωδό και να τον φέρει πίσω στην Αθήνα. Στόχος ήταν να εμπνεύσει ο τραγωδός τους Αθηναίους, που τα’ χαν κάνει μαντάρα, για να επανέλθουν στο σωστό δρόμο. Σε μια από τις πιο εμπνευσμένες και ξεκαρδιστικές σκηνές της κωμωδίας διαχρονικά, ο Αριστοφάνης έβαλε τους πεθαμένους Αισχύλο και Ευριπίδη να μονομαχήσουν σε αγώνα τραγωδίας, για να αναδειχθεί αυτός που θα ανέβει πάλι στον πάνω κόσμο. (Όπως ήταν αναμενόμενο, κερδίζει ο Αισχύλος.)
Από την πλευρά του, ο Λαζόπουλος στους 10 μικρούς Μήτσους, έκανε λινκ από τον άλλο κόσμο με τους Ανδρέα Παπανδρέου και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Ωστόσο, δεν έβαλε τους νεκρούς πρωθυπουργούς να εμπλακούν σε έναν αντίστοιχο αγώνα πολιτικής δημαγωγίας.
Οπότε υπερέχει καθαρά ο Αριστοφάνης.
7) Κέρδη
Εδώ μάλλον ο Λαζόπουλος έχει το «πάνω χέρι», καθώς στην αρχαία Αθήνα δεν υπήρχε τηλεόραση. Αυτό όμως ισχύει επειδή οι πεθαμένοι δεν μπορούν- εκ των πραγμάτων- να εισπράττουν δικαιώματα από τα έργα τους.
8) Ο πιο προοδευτικός
Αναμφίβολα, ο Λαζόπουλος στον συγκεκριμένο τομέα κυριαρχεί. Την εποχή του Αριστοφάνη δεν υπήρχε αριστερά, ενώ σήμερα, το political correct για τους καλλιτέχνες είναι να το παίζουν αριστεροί. Λόγω των συντηρητικών του καταβολών, ο Αριστοφάνης υστερεί. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο Λάκης είναι το άκρον άωτον του προοδευτισμού.
9) Ο πιο δημαγωγός
Αυτός είναι ένας τομέας, στον οποίο δυσκολευόμαστε να βρούμε νικητή. Αν και κανένας από τους δύο δεν υπήρξε πολιτικός, δημαγωγούσαν μέσα στο έργο τους ασύστολα. Για να μην αδικήσουμε κάποιον, θα κηρύξουμε ισοπαλία.
Νομίζω ότι το συνολικό αποτέλεσμα δείχνει μία σημαντική υπεροχή του Αριστοφάνη στους περισσότερους τομείς. Ο Λάκης έχει μπροστά του ακόμα δρόμο για να τον ξεπεράσει. Αν τα καταφέρει, ίσως αρχίσουν όλοι να λένε τον Αριστοφάνη «αρχαίο Λαζόπουλο».
Γιώργος Σμυρνής