“Alarme” του Τερζόπουλου: Aξίζει να το δεις;

Και πώς εκφράζεται; Με κατάρες, ασυναρτησίες, βομολοχίες και αναφορές στο Σαρκοζί και στον Καντάφι. Ένα μήνυμα του Τερζόπουλου για το βασιλικό πρωτόκολλο και την ιδέα της εξουσίας, όπως την αντιλαμβάνεται. Η εξουσία δεσμεύει και απελευθερώνει ταυτόχρονα. Παγιδεύει τον άνθρωπο και τη συμπεριφορά του, αλλά απελευθερώνει καταστροφικές δυνάμεις.

Οι δύο πρωταγωνίστριες (Αγλαΐα Παππά και Σοφία Χιλλ ) είναι η Μαρία Στιούαρτ και η Βασίλισσα Ελισάβετ. Η τρομερή κόντρα ανάμεσα στην βασίλισσα της Σκωτίας και την βασίλισσα της Αγγλίας είναι γνωστή και οδήγησε στην καρατόμηση της πρώτης κατ’ εντολήν της δεύτερης. Παράλληλα, υπάρχει ένας ακόμα ηθοποιός, ο οποίος δεν παίρνει θέση σε αυτήν την σύγκρουση κορυφής, αλλά μισεί και τις δύο γυναίκες εξίσου. Τις καταριέται και τις καταγγέλλει. Είναι ο αγανακτισμένος υπήκοος, για να χρησιμοποιήσουμε την ορολογία των καιρών μας.

Ανικανοποίητος ο Τερζόπουλος από το έργο του Σίλερ για την Μαρία Στιούαρτ, καθώς, όπως δηλώνει χαρακτηριστικά ο γερμανός συγγραφέας προσπαθεί να βγάλει μέσα από αυτήν μια Κλυταιμνήστρα, έψαξε στην αυθεντική αλληλογραφία των δύο γυναικών, για να εντοπίσει την πραγματική τους φύση. Αυτό που βρήκε ήταν μίσος, ψέμα και μικροπρέπεια. Η αλληλογραφία αυτή είναι έκτασης 8 τόμων και την συγκέντρωσε ο Αλεξάντερ Λαμπάνοφ στα τέλη του 19ου αιώνα.

Ωστόσο, στην παράσταση όλο αυτό το τεράστιο γραπτό υλικό γίνεται μάλλον χαρτοπόλεμος. Οι φράσεις που χρησιμοποιούνται από τις δύο ηθοποιούς δεν μοιάζουν να βγαίνουν από βασιλική επιστολή ή κάποιο άλλο επίσημο έγγραφο. Είναι άναρθρες κραυγές, τραγουδάκια, βρισιές, γενικά καθημερινός λόγος ή λόγος εντελώς “αποδομημένος”.

Το σώμα στην συγκεκριμένη παράσταση είναι εξαιρετικά δεσμευμένο. Οι τρεις ηθοποιοί πρέπει να παίζουν από το πλάι (σαν σε θέατρο σκιών) και πρέπει να σέρνονται στο έδαφος, να έχουν το στήθος ανασηκωμένο και να βρίζουν: οι δύο βασίλισσες η μία την άλλη και ο τρίτος ηθοποιός, σε ένα άλλο επίπεδο, πιο κάτω, να τις καταριέται.

Φωνάζει: «Νεκρές έπρεπε να βγείτε από την κοιλιά της μάνας σας», «Χαλίκια να γεμίσουν τα βυζιά σας», «Να σας πιάσει κολίτιδα στη μέση της άνοιξης» και «Ακράτεια μπροστά στους νεαρούς εραστές σας», είναι μερικές από τις κατάρες που εκτοξεύει ο “αγανακτισμένος” υπήκοος.

Ο Τερζόπουλος ομολογεί πως αυτός ο τρόπος παιξίματος είναι πάρα πολύ δύσκολος. Και λέει πως το επόμενο όνειρό του είναι να φτιάξει ένα έργο, στο οποίο οι ηθοποιοί θα παίζουν όλη την ώρα πλάτη.

Ο σκηνοθέτης Σπύρος Ευαγγελάτος σε μια διάλεξή του είχε χαρακτηρίσει τις Βάκχες του Ευριπίδη ανευγνώμον έργο. Όπως εξήγησε, το έργο του Ευριπίδη παίρνει από σένα τα πάντα, αλλά σε αντάλλαγμα δε σου δίνει πίσω τίποτα.

Κάπως έτσι, νομίζω, είναι και το Alarme. Είναι σίγουρα μια εξοντωτική διαδικασία για τον ηθοποιό, που υφίσταται μια μεγάλη σωματική καταπόνηση για να το φέρει εις πέρας. Αλλά δε δίνει πολλά πράγματα, ως θεατρική εμπειρία, τουλάχιστον στο θεατή. Κρατάει πάρα πολλά για τον εαυτό του αυτό το θέατρο, νομίζω.

Επίσης, πρόκειται για μια παράσταση, που όλος της ο σκοπός είναι να δημιουργήσει μια «φωτογραφία» στο φινάλε. Οι δύο βασίλισσες, ντυμένες με «φιδίσια» ρούχα όμοιου χρώματος, σέρνονται σε ένα διαγώνιο διάδρομο και πλησιάζουν η μία την άλλη, βρίζοντας. Στο τέλος της παράστασης η μια σέρνεται πάνω στην άλλη και σχηματίζεται ένα εντυπωσιακό σύμπλεγμα. Ένα τέρας ή ένα φίδι με δύο κεφάλια. Προφανώς πρόκειται για συμβολισμό του Τερζόπουλου για την εξουσία. Και είναι όντως μια εντυπωσιακή εικόνα, η οποία θα γίνει μια εντυπωσιακή φωτογραφία για να βρει περίοπτη θέση σε κάποιο λεύκωμα των παραστάσεων του. Όμως το ερώτημα είναι: αξίζει να δεις μια ολόκληρη παράσταση μίας ώρας, χωρίς σενάριο και χωρίς υπόθεση, για μια εντυπωσιακή εικόνα στο τέλος;

Η απάντηση είναι υποκειμενική καθαρά. Νομίζω, πάντως, ότι ο Θεόδωρος Τερζόπουλος, από μία άποψη, είναι κάτι σαν Θεόδωρος Αγγελόπουλος του θεάτρου. Και οι δύο έχουν δημιουργήσει μία προσωπική και απολύτως αναγνωρίσιμη τεχνοτροπία- ο καθένας στο χώρο του, με το δικό του στυλ και τις δικές του πειθαρχίες- η οποία ξεπερνάει τα ελληνικά σύνορα, αλλά είναι απολύτως κουραστική για τον θεατή.