“Το Ελιξίριο του Έρωτα” στη Λυρική Σκηνή – Ένα ηδύποτο για τον “λαό”

Ως τις 30 του μήνα θα παρουσιάζει η Λυρική Σκηνή αυτή την ελκυστική για το ευρύ κοινό παραγωγή, που συνιστά κυρίως μια κατάλληλη αφορμή γνωριμίας με αυτό το μουσικοθεατρικό είδος για εκείνους που δεν είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένοι με την όπερα και ενδεχομένως φοβούνται τα «βαριά» έργα κλασικής μουσικής. Επιπλέον, η υπογραφή του Σταμάτη Φασουλή στη σκηνοθεσία, αποτελεί ένα ακόμα κίνητρο για τους πιο “mainstream” μουσικόφιλους και θεατρόφιλους, προκειμένου να την παρακολουθήσουν.

Υπόθεση και μουσική
Το «Ελιξίριο του Έρωτα» αφηγείται την ιστορία ενός αφελούς αλλά καλόκαρδου νεαρού αγρότη, που πιστεύει ότι πίνοντας ένα «μαντζούνι» που πουλά ένας πλανόδιος απατεώνας, θα γίνει ακαταμάχητος στα μάτια της πλούσιας κοπέλας με την οποία είναι ερωτευμένος, αλλά η οποία αρχικά αποκρούει τον έρωτά του. Μουσικά, συνήθως η συγκεκριμένη όπερα χαρακτηρίζεται ως «από τις πιο μελωδικές» του δημοφιλούς ρεπερτορίου. Πράγματι, οι περισσότερες αρμονίες της είναι «φιλικές» προς το «μέσο αφτί», άλλοτε ρέοντας ρυθμικά σαν εμβατήρια και άλλοτε ξεχειλίζοντας από λυρισμό, με πιο γνωστή -και όχι άδικα- την περίφημη άρια “Una furtiva lagrima” (βλ. πρώτο βίντεο).

Η σκηνοθετική προσέγγιση
Ο Σταμάτης Φασουλής, στην πρώτη του συνεργασία με τη Λυρική Σκηνή, τοποθέτησε χρονολογικά το έργο στη δεκαετία του ’50. Στη σκηνή βλέπουμε λευκές στοίβες που αναπαριστούν την πακεταρισμένη παραγωγή χωρικών που δουλεύουν σε εργοστάσιο, πάνω και γύρω από τις οποίες κινείται ο θίασος, με φόντο τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις στον ορίζοντα, οι οποίες αναπαριστώνται με μια επικλινή μεταλλική κατασκευή. Στο πρώτο μέρος οι τραγουδιστές είναι ντυμένοι στα χρώματα του άσπρου, του μαύρου και του γκρίζου, σε αρμονία, σύμφωνα με τον σκηνοθέτη, με το ξεκίνημα της υπόθεσης, κατά το οποίο ο έρωτας συναντά πολλές δυσκολίες και ο κεντρικός ήρωας καταβάλλεται από θλίψη. Παρόλο που τα κατακόρυφα υψωμένα λευκά υφάσματα που οριοθετούν το προσκήνιο και το βάθος της σκηνής την κάνουν να φαντάζει ακόμα πιο μικρή, πιστεύω ότι αισθητικά το συγκεκριμένο σύνολο αποδίδει τα πιο ωραία «πλάνα» όλης της παράστασης, θυμίζοντας εικαστικά ασπρόμαυρο βωβό κινηματογράφο (βλ. βίντεο). Στο δεύτερο μέρος κυριαρχεί οπτικά η πληθώρα χρωμάτων, που αν και συμβαδίζει με την ευθυμία των δρωμένων και ακολουθεί την παράδοση του ευχάριστου και σχεδόν ντανταϊστικού “eye candy” που συνηθίζεται στις κωμικές όπερες, δεν φθάνει την οπτική γοητεία του πρώτου μέρους (http://ant1.gr/webtv/watch?cid=_oq_i_qwuo_iy_v_e%3D).

Στόχος του σκηνοθέτη, όπως ο ίδιος λέει, είναι να δώσει έμφαση στο μουσικό μέρος του έργου, καθώς ως γνωστόν τα λιμπρέτι (οι «στίχοι» για τους μη μυημένους) είναι ξεκάθαρα στην όπερα και δεν χρειάζονται ιδιαίτερες επεξηγήσεις. Γι’ αυτό ο Σταμάτης Φασουλής βάζει όλους τους τραγουδιστές, πρωταγωνιστές και μη, να χορεύουν, να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, και γενικά να κάνουν πρόζα ακολουθώντας τον ρυθμό της μουσικής. Προσθέτοντας και μικρές χιουμοριστικές πινελιές, αποσπά από τον θίασο την απαιτούμενη ζωντάνια.

Η μουσική προσέγγιση
Μουσικά οι πρωταγωνιστές στην πρεμιέρα άξιζαν το χειροκρότημα, αν και υπήρξαν στιγμές που «ζορίζονταν» λίγο ή ακούγονταν «επίπεδοι» μέχρι «να το βρουν». Όσο για το θεωρουμένο ευρέως ως highlight της συγκεκριμένης όπερας, την άρια “Una furtiva lagrima” που τραγουδά ο κεντρικός ήρωας, ο μαέστρος Ισίν Μετίν επέλεξε να την αποδώσει με καθαρότητα, χωρίς να τη «φορτώσει» με ιδιαίτερες συγκινησιακές μεταπτώσεις και εξεζητημένους «χρωματισμούς» στην εξέλιξή της, κάτι που ταιριάζει μεν στην απλότητα του ήρωα, αλλά ίσως έτσι αφαιρεί λίγη από τη μουσικοσυναισθηματική μαγεία και τη δυναμική της. Την ίδια περίπου εντύπωση αποκομίσαμε και για τον γενικότερο χειρισμό του αναφορικά με την ορχήστρα και την παρτιτούρα του “Ελιξιρίου”. Η χορωδία, από την πλευρά της, έφερε εις πέρας την αποστολή της με επιτυχία.

Να το δω..;
Η γενική εντύπωση που θα αποκομίσει λοιπόν ο θεατής βλέποντας και ακούγοντας το «Ελιξίριο», θα είναι πιθανότατα θετική. Εμείς αποδεχτήκαμε και εκτιμήσαμε το “ελιξίριο”-κέρασμα, σίγουρα δεν το ερωτευτήκαμε, αλλά δεν μετανιώσαμε κιόλας που το είδαμε (οι νέοι έως 26 ετών να έχουν υπόψη το μειωμένο εισιτήριο των 15 ευρώ, που ισχύει 20 λεπτά πριν από τις παραστάσεις).

Σημ.: εξαιρετικό το διαφορετικού στυλ συντομότατο βιντεάκι-τρέιλερ για την συγκεκριμένη παραγωγή (βλ. δεύτερο βίντεο).

Υ.Γ. (και με την άδεια της ευρύτερης συνάφειας): Έχει γραφτεί και από άλλους συναδέλφους, ακούστηκε από φιλότεχνους, το επισημαίνω κι εγώ: αδικαιολόγητα τα 25 ευρώ για να παρακολουθήσει κανείς απλά μια ζωντανή αναμετάδοση, έστω από τη φημισμένη Metropolitan Opera της Νέας Υόρκης, παραγωγές της οποίας θα παρουσιάζονται με αυτό τον τρόπο φέτος στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (και σε επιλεγμένους χώρους σε άλλες 5 πόλεις της Ελλάδας), όπως έγινε για πρώτη φορά το Σάββατο 15 Οκτωβρίου με την όπερα «Άννα Μπολένα». Τι ακριβώς καλείται να πληρώσει το ελληνικό κοινό με ένα εισιτήριο που ανέρχεται στα 25 ευρώ; Μήπως τους συντελεστές της κάθε παραγωγής στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού; Τις απαιτήσεις της ΜΕΤ προκειμένου να παραχωρήσει τα δικαιώματα; Τις λογιστικές «τρύπες» του ΑΝΤ1 που αγόρασε τα δικαιώματα; Ή μήπως τη «χλιδή» της φιλοξενίας στην αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης»; Γιατί για τα τεχνικά έξοδα της προβολής και για το προσωπικό που θα απασχοληθεί για τα εν λόγω events που δεν διαφέρουν πολύ από μια βραδιά στο σινεμά ή από μια ζωντανή μετάδοση στην τηλεόραση, και για μία προβολή που δεν συνοδεύεται καν από ελληνικούς υπότιτλους (προβάλλονται μόνο αγγλικοί), ένα τέτοιο εισιτήριο κρίνεται πολύ ακριβό, ιδιαίτερα μάλιστα όταν πολλοί καλλιτεχνικοί οργανισμοί στη χώρα μας μειώνουν τις τιμές των εισιτηρίων ή κάνουν προσφορές.