“Ποιός κυβερνά αυτό τον τόπο”; Ο Κλούνεϊ ή ο Γκόσλινγκ;
Το κλασικό πια ρητορικό ερώτημα του Κωνσταντίνου Καραμανλή “ποιός κυβερνά αυτόν τον τόπο” θέτει πολύ πετυχημένα για την περίπτωση των ΗΠΑ το εξαιρετικό πολιτικό δράμα του Τζωρτζ Κλούνεϊ “Αι ειδοί του Μαρτίου”.
Το θέμα του έργου είναι οι άνθρωποι που κρύβονται πίσω από έναν πολιτικό, αυτοί που κάνουν p.r. με τα media και τους δημοσιογράφους, μαγειρεύουν δημοσκοπήσεις, καθορίζουν την πολιτική στρατηγική και την ατζέντα, καλύπτουν τις βρομιές του αφεντικού τους. Και το κυρίαρχο ερώτημα είναι ποιόν ψηφίζει ο κόσμος; Τον πολιτικό, ή τον σύμβουλό του;
Σε μια ταινία που θα πρέπει να διδάσκεται στις σχολές δημοσιογραφίας και πολιτικής επικοινωνίας, ο poker faced Ράιν Γκόσλιννγκ είναι ένας από αυτούς τους ανθρώπους. Δουλεύει για έναν Κυβερνήτη, τον Τζωρτζ Κλούνεϊ, ο οποίος προαλείφεται για αρχηγός των Δημοκρατικών και ο επόμενος Πρόεδρος των ΗΠΑ. Ο Γκόσλινγκ ξεκινά με ιδεαλιστικούς -υποτίθεται- προσανατολισμούς, αλλά όταν αναγκάζεται να τα βάλει με τους αντιπάλους του, είτε της ίδιας παράταξης, είτε της αντίπαλης, αποδεικνύει στην πράξη ότι είναι όσο αδύστακτος χρειάζεται (ίσως και παραπάνω).
Η ταινία παρουσιάζει με ιδιαίτερα ρεαλιστικό τρόπο τις σχέσεις διαπλοκής ανάμεσα σε πολιτικούς και δημοσιογράφους, τα παιχνίδια με τις δημοσκοπήσεις, τον τρόπο που καθορίζεται η πολιτική ατζέντα και διαμορφώνονται οι πολιτικές ομιλίες με βάση τις απαιτήσεις της εκλογικής πελατείας, τις προσπάθειες που γίνονται για να πέσει λάσπη στον αντίπαλο, τα συντροφικά μαχαιρώματα κ.α.
Σε ένα σημείο ο ρεαλισμός φτάνει σε πολύ υψηλά επίπεδα. Ο Κλούνεϊ έχει την πρωτοκαθεδρία στους ψηφοφόρους των Δημοκρατικών σε μια Πολιτεία. Κι όμως κινδυνεύει να την χάσει, επειδή τον αντίπαλο του (που πάει επίσης για Αρχηγός των Δημοκρατικών) θα τον στηρίξουν και οι αντίπαλοί τους, οι Ρεπουμπλικάνοι. Αυτό γίνεται για τον εξής λόγο: Φοβούνται τον Κλούνεϊ περισσότερο, οπότε ψηφίζουν υπέρ αυτού που θεωρούν πιο αδύναμο. (Αυτό το έχουμε δει να γίνεται και στην Ελλάδα, σε ψηφοφορίες για την εκλογή πολιτικών αρχηγών). Το θέμα είναι πως οι δημοσκοπήσεις αδυνατούν να δείξουν το ποιός θα κερδίσει τελικά, γιατί οι ρεπουμπλικάνοι ψηφοφόροι ντρέπονται να παραδεχτούν ότι θα ψηφίσουν έναν από τους δύο δημοκρατικούς ηγέτες, προκειμένου να βοηθήσουν την παράταξή τους!
Ο ρεαλισμός αυτής της ταινίας θεωρώ πως αναδεικνύει με αρκετή ακρίβεια τις σκοτεινές πλευρές της πολιτικής. Αν και αρκετοί καλλιτέχνες σνομπάρουν τον ρεαλισμό στα θεατρικά και τα κινηματογραφικά έργα, καθώς τον κρίνουν ως επιφανειακό, πιστεύω ότι τουλάχιστον σε έργα με ιστορικά και πολιτικά αναφερόμενα, είτε αναφέρονται σε πραγματικά γεγονότα (όπως η Πτώση και το Bloody Sunday), είτε είναι fiction (όπως το “Αι ειδοί του Μαρτίου” και το “Syriana“) είναι απαραίτητος. Κι αυτό γιατί βοηθάει ιδιαιτέρως αποτελεσματικά ένα καλλιτεχνικό “κείμενο” με πολιτικά μηνύματα να αποφύγει την παγίδα της προπαγάνδας.
Γιώργος Σμυρνής