Δημήτρης Τάρλοου: “’Το κατεστημένο των βολεμένων κατάντησε τζάνκια τους νέους!”

Αυτήν την περίοδο ανεβάζει στο θέατρο Πορεία το έργο του Μάμετ “Αμερικάνικος βούβαλος“, σε σκηνοθεσία και μετάφραση δικές του. Σε σχέση με την παράσταση αυτή μας μίλησε για την κοινή καταγωγή του πατέρα του, Φίλιπ Τάρλοου, με τον Μάμετ, την αμερικάνικη μπίζνα, που υποδηλώνει και την κλεψιά και την ελληνική σχιζοφρένεια. “Είμαστε, ίσως, η πιο σχιζοφρενής χώρα στον κόσμο. Από την μια έχουμε τον πιο έντονο αντιαμερικανισμό από οπουδήποτε αλλού. Και από την άλλη, μιμούμαστε τον αμερικάνικο τρόπο στο παραμικρό.” όπως δηλώνει χαρακτηριστικά ο σκηνοθέτης.

– Μιλήστε μας για την παράσταση “Αμερικάνικος βούβαλος” και τον συγγραφέα του έργο Ντέιβιντ Μάμετ.
Ο Αμερικάνικος Βούβαλος είναι ένα από τα πιο γνωστά έργα του Μάμετ. Ο Μάμετ είναι αμερικάνος συγγραφέας, αρκετά γνωστός στο ελληνικό κοινό από διάφορες παραστάσεις, αρχής γενομένης από τον ίδιο τον “Αμερικάνικο βούβαλο” που ανέβηκε με μεγάλη επιτυχία το 1992.
Έχω ασχοληθεί ενδελεχώς μαζί του. Μετέφρασα σχεδόν όλα τα έργα του. Ανέβασα τρία από αυτά στο θέατρό μου.
Ο Μάμετ από τα 25 μέχρι τα 40 γράφει τα σπουδαία του έργα. Μετά από αυτό σίγησε λίγο, καθώς τα τελευταία χρόνια δεν έχουμε δείγματα σπουδαίας δραματουργίας από αυτόν. Παραμένει, πάντως, αιχμηρός.
Αποφάσισα να κάνω τον “Αμερικάνικο βούβαλο” μετά το πέρασμα και τη λαίλαπα του καπιταλιστικού ξεσαλώματος παγκοσμίως, που ιδίως στην Ελλάδα άφησε τα σημάδια του.
Το έργο μιλάει για τρεις ανθρώπους, που προσπαθούν να οργανώσουν μία ληστεία. Στη διαδρομή αποδεικνύεται ότι είναι ανίκανοι να την κάνουν και χαλάνε οι μεταξύ τους σχέσεις. Είναι ένα σκληρό έργο, αλλά και πολύ αστείο. Ο Μάμετ γράφει διάλογο ακουστικά, με ρυθμό αλάνθαστο, σαν να έχει εσωτερικό μετρονόμο. Είναι σαν παρτιτούρα το κείμενό του. Κι έχει πάρα πολύ χιούμορ, το οποίο κληρονόμησε και από τους γονείς του, των οποίων τους ομηρικούς καυγάδες παρακολουθούσε όταν χώριζαν.

– Είναι πολιτικό έργο;
Όλα τα έργα, με μία έννοια, είναι πολιτικά. Έχουν ρωτήσει και τον ίδιο το Μάμετ κι απάντησε: “δεν πιστεύω ότι γράφοντας αυτό το έργο, θα με κλείσουν στην φυλακή”. Είναι σίγουρα ένα χειρουργικά κοινωνικό έργο, που κάνει κοινωνική ανάλυση του λούμπεν προλεταριάτου και των μικροαστών. Τα όρια είναι δυσδιάκριτα στην Αμερική. Πάρα πολλοί άνθρωποι βρίσκονται στα όρια της φτώχιας ή δεν έχουν τα αναγκαία. Τώρα αρχίζουμε να το βιώνουμε και εδώ.
Θα έλεγα ότι είναι ένα πολιτικό έργο, υπό την έννοια ότι κάνει μια δριμεία κριτική σε αυτό που ονομάζεται business. Δεν υπάρχει ακριβής μετάφραση της λέξης στην Ελλάδα, παρά μόνο “δουλειές”. Business δεν είναι η επιχειρηματική δραστηριότητα. Είναι αυτό που πολύ εύστοχα οι Έλληνες ονόμασαν “μπίζνα” και περιλαμβάνει και την κλεψιά.
Αυτό, λοιπόν, το ξεσκεπάζει ο Μάμετ. Και εμφανίζει το σαθρό πρόσωπο της αμερικάνικης business, το οποίο είναι ο Θεός της Αμερικής.

-Το ότι έχετε αμερικάνικη καταγωγή επηρεάζει τη σχέση σας με το συγκεκριμένο έργο;
Ασφαλώς. Όταν έχεις γονίδια από μία χώρα και μεταφράζεις ή παίζεις ένα έργο από την ίδια χώρα, σίγουρα παίζει ρόλο. Εγώ δεν έχω απλώς αμερικάνικη καταγωγή από τον πατέρα μου, αλλά έχω την ίδια καταγωγή με το Μάμετ. Ο Μάμετ είναι αμερικανοεβραίος, αλλά με ρίζες από την Ανατολική Ευρώπη. Είναι εσκενάζι Εβραίος από το Κίεβο. Κι έχει την ίδια καταγωγή με τον Γούντι Άλεν. Από εκεί είναι και ο πατέρας μου. Καταλαβαίνω πολύ καλά και τη γλώσσα του Μάμετ και το χιούμορ του και κυρίως το ρυθμό του. Παίζει ρόλο σε αυτήν την περίπτωση το γονίδιο.

– Μια δήλωση του Μάμετ είναι η εξής: “Να καταστρέφεις τις ιερές εικόνες των αμερικάνικων επιχειρήσεων και κάποιους μύθους αυτής της χώρας είναι ένα από τα καθήκοντα του συγγραφέα.” Συμφωνείτε με την άποψη αυτή; Και αν ναι, ποιούς μύθους της Ελλάδας θα θέλατε να καταστρέψετε.
Ο Μάμετ μιλάει ως Αμερικάνος. Εγώ δεν έχω την ίδια εμπειρία, ούτε την ίδια άποψη. Δε θα ήθελα να καταστρέψω μύθους της Ελλάδας. Θα ήθελα με τη δική μου αύρα και τη δική μου διάνοια να εκπέμψω ένα s.o.s. για τις ανθρώπινες σχέσεις, πράγμα που έχουμε εδώ και καιρό απεμπολήσει και κοροϊδέψει- είτε είναι γονεϊκές σχέσεις, είτε φιλικές σχέσεις, είτε κοινωνικές, όλα ξεπουληθήκανε στο βωμό της επιτυχίας και του χρήματος. Και αυτό θα ήθελα να το ξεσκεπάσω. Και να το καταγγείλω, που λέγανε οι παλιότεροι αριστεροί. Θα ήθελα να αποκαλύψω την γλωσσική φτώχεια των νέων, αλλά και τον ψυχικό τους πλούτο. Πρωταγωνιστής στον “Αμερικάνικο βούβαλο” είναι ο πιο νεαρός χαρακτήρας, ο οποίος τρώει και το ξύλο από τους άλλους δύο βολεμένους χαρακτήρες. Νομίζω ότι ένα ολόκληρο κατεστημένο, βολεμένων ανθρώπων με τον τρόπο τους, οικονομικά, πολιτικά, κομματικά, κλπ, κατάντησε τη νεολαία μας τζάνκια στον περίβολο μουσείων και σε πλατείες.
Αυτό θα το πληρώσουμε, γιατί κοιτάξαμε μόνο την πάρτη μας- βάζω και τον εαυτό μου μέσα. Δεν δώσαμε σημασία ούτε στην μόρφωση, ούτε στην πνευματική ανάπτυξη της νέας γενιάς, μέσα από την ανάδειξη των ελληνικών αξιών, πράγμα που εδώ και χρόνια χαρακτηρίζεται εθνικισμός από τους ανοήτους που κατοικούν σε αυτόν τον τόπο. Δεν τολμάς να πεις κάτι για την Ελλάδα ή για κάτι που χαρακτηρίζεται ελληνικό και αμέσως χαρακτηρίζεσαι μαύρη αντίδραση και εθνικιστής. Δεν φροντίσαμε οι νέοι να πάρουν από εμάς, τους προηγούμενους, κάποιες αρχές και κάποιες γνώσεις για το τι είναι αυτή η χώρα.

-Ποιές ελληνικές αξίες είναι, κατά τη γνώμη σας, οι πιο σημαντικές, που θα θέλατε να είχαν μεταδοθεί;
Οι πιο ουσιαστικές αξίες, που υπήρχαν πάντα σε αυτή τη χώρα, είναι η βαθιά συμπόνοια για τον άλλο και η αγάπη για το ταπεινό, η αγάπη για το μικρό.

-Υπάρχουν μύθοι της Αμερικής που έχουν περάσει στην ελληνική κοινωνία τα τελευταία χρόνια;
Μα φυσικά! Η Ελλάδα είναι ίσως η πιο πιστή κόπια της Αμερικής. Είμαστε, ίσως, η πιο σχιζοφρενής χώρα στον κόσμο. Από την μια έχουμε τον πιο έντονο αντιαμερικανισμό από οπουδήποτε αλλού. Και από την άλλη, μιμούμαστε τον αμερικάνικο τρόπο στο παραμικρό. Η ελληνική γλώσσα δέχεται σφοδρή επίθεση και αλλοίωση από την αγγλική και κυρίως την αμερικάνικη. Και δεν προασπίσαμε τίποτα από την παράδοση του τόπου αυτού. Και βλέπω τώρα πως νέοι άνθρωποι έρχονται και παρακολουθούν τις “Παραλογές” του Γιάννη Καλαβριανού και συγκινούνται με αυτό και φεύγουν αλλαγμένοι. Έπρεπε να ερημώσει αυτή η χώρα, για να δώσουμε λίγη αξία σε αυτό που μας εξέθρεψε. Κι από την άλλη, βλέπουμε Παπαδιαμάντηδες με το σωρό… έπαιξαν ρόλο και τα 100 χρόνια από το θάνατό του. Αλλά βλέπω και Βιτσέντζο Κορνάρο. Και Ξενόπουλο. Πολλή ελληνικότητα. Όλοι ξαφνικά, μετά την κρίση, θυμηθήκαμε ότι υπάρχει ελληνική ποίηση, δημοτικό τραγούδι, λογοτεχνία. Σε λίγο θα θυμηθούμε ότι υπάρχει και Καραγάτσης. Τι να πω!

-Ποιά είναι τα επόμενα σχέδια σας;
Δεν έχω σχέδια αγαπητέ μου. Για να μπορούν να πραγματοποιηθούν σχέδια, χρειάζονται χρήματα. Ξοδέψαμε πολύ χρόνο από τη ζωή μας, για να καταρτίσουμε ένα ρεπερτόριο για τη φετινή χρονιά, διότι το υπουργείο πολιτισμού μας είχε δώσει ένα τεράστιο φυλλάδιο με point system, το οποίο θα ήταν οι νέες επιχορηγήσεις. Όσο τις ακούσατε, τις ακούσαμε κι εμείς! Εμείς από την πλευρά μας εκτελούμε κανονικά το πρόγραμμα. Από την άλλη πλευρά, σιγή ιχθύος.