“Η μέθοδος Gronholm”- Ανατροπές… χωρίς ντροπές!

Το έργο είναι ένα από τα πολλά οργουελικού τύπου δημιουργήματα, που φέρνουν τον άνθρωπο αντιμέτωπο με ένα απρόσωπο σύστημα. Θίγει το θέμα των ψυχολογικών τεστ, σε συνδυασμό με τις τεχνικές επιλογής προσωπικού. Υπάρχει πραγματικά δεοντολογικό ζήτημα με τα ψυχολογικά τεστ, είτε χρησιμοποιούνται για επιστημονικούς λόγους, είτε πραγματοποιούνται, για να δοκιμάσουν υποψήφιους για μια θέση.

Στο έργο του Γκαλθεράν οι τεχνικές προσλήψεων μιας πολυεθνικής γίνονται τελείως απάνθρωπα, απρόσωπα, μηχανικά, με έντονο το στοιχείο της φάρσας. Οι υποψήφιοι εισάγονται σε μια ψυχολογική κρεατομηχανή. Και ο πιο σκληρός φαινομενικά, φιλόδοξος και ικανός να πατήσει επί πτωμάτων, προκειμένου να κερδίσει τη θέση, μπορεί να ταπεινωθεί και να συνθλιβεί από άρτια σχεδιασμένα ψυχολογικά πειράματα.

Ο συγγραφέας αποκαλύπτει για το έργο: “Η ιδέα (…) γεννήθηκε από μια πραγματική, ιστορία. Σε ένα δοχείο απορριμμάτων στη Βαρκελώνη βρέθηκε μια σειρά εγγράφων στα οποία ένας υπάλληλος του τμήματος προσωπικού από μια αλυσίδα σουπερμάρκετ είχε σημειώσει τις εντυπώσεις του για τους υποψηφίους που απευθύνονταν στη θέση του ταμία. Τα σχόλια έβριθαν φράσεων σεξιστικών, ξενοφοβικών και βάρβαρων, του τύπου “χοντρή”, “βλαμμένη, ούτε χειραψία δεν ξέρει να κάνει…”, “τσιριχτή φωνή, μοιάζει ηλίθιος…”, κλπ. Εκείνος ο υπάλληλος, οχυρωμένος πίσω από την “ιερά αποστολή” που του είχε ανατεθεί, θεωρούσε ότι είχε το δικαίωμα να γράφει αυτές τις ανοησίες για άτομα που δε γνώριζε καθόλου (…). Φανταζόμουν αυτές τις άμοιρες κοπέλες που προσπαθούσαν να δώσουν μια καλή εικόνα για το άτομό τους, μια εικόνα “επαγγελματικώς ορθή”,(…) να υποστούν κάποιες μικρές ταπεινώσεις προκειμένου να προσληφθούν σ’ αυτήν τη δουλειά που την είχαν ανάγκη…”

Ο συγγραφέας είναι λαλίστατος για τις πηγές έμπνευσής του. Όλα αυτά με τις “άμοιρες κοπέλες” είναι κάπως μελοδραματικά και δείχνουν την μονόπλευρη στάση, που υιοθετεί ο συγγραφέας. Δεν πρέπει, πάντως, να αντιμετωπίσουμε το έργο ως ρεαλιστικό, καθώς οι καταστάσεις (μολονότι πραγματικές), είναι διογκωμένες. Το χιουμοριστικό και σαρκαστικό στοιχείο στην παράσταση υπάρχει. Ακροβατεί διαρκώς ανάμεσα στον ρεαλισμό, τον αντιουτοπισμό και την φαρσοκωμωδία, στοιχεία δηλαδή, που δύσκολα συνδυάζονται σε ένα έργο.

Το βασικό εύρημα, στο οποίο πατάει το έργο είναι οι ανατροπές. Συνήθως οι ανατροπές στα θεατρικά έργα είναι λίγες και  συμβαίνουν ως επί το πλείστον στο φινάλε, για να προκαλέσουν έκπληξη και να ανατρέψουν όλη τη σύμβαση. Στο έργο του Γκαλθεράν είναι πολλές και συμβαίνουν διαρκώς. Όμως μια επίδειξη επινοητικότητας ως προς τις ανατροπές δεν είναι ό,τι πιο γόνιμο μπορείς να περιμένεις από έναν συγγραφέα.

Από τους ηθοποιούς που παίζουν, ξεχωρίζει ο Γιώργος Καραμίχος, ο οποίος σε κάποια σημεία δίνει μια πολύ δυνατή ερμηνεία, την οποία δείχνει να απολαμβάνει. Ο ρόλος του παρουσιάζει διακυμάνσεις ψυχολογικές, τις οποίες παρουσιάζει με μεγάλη ευχέρεια. Οι υπόλοιποι ηθοποιοί, (Πέτρος Λαγούτης, Χρήστος Σαπουντζής, Βίκυ Παπαδοπούλου) δίνουν ικανοποιητικές ερμηνείες, άλλοτε περισσότερο, άλλοτε λιγότερο πειστικές. Η σκηνοθεσία του Χρονόπουλου προσπαθεί να δώσει ένα αποτέλεσμα, που να ισορροπεί ανάμεσα στη φάρσα και τον αντιουτοπισμό. Ίσως να αντιμετωπίζει πάντως το κείμενο πιο σοβαρά από όσο χρειάζεται ή από όσο του αξίζει. Η σκηνογραφία είναι όμορφη οπτικά και μοντέρνα.

Η “μέθοδος Gronholm” είναι μια παράσταση που τραβάει το ενδιαφέρον κι απευθύνεται σε ένα περισσότερο νεανικό, αλλά προβληματισμένο, κοινό. Έχει καλές ερμηνείες- με τον Καραμίχο να είναι εξαιρετικός- αλλά πολύ μέτριο κείμενο, που μιλάει για ένα πραγματικό και σοβαρό πρόβλημα, αλλά το προσεγγίζει με έναν αφελή και φιγουρατζίδικο τρόπο.

Γιώργος Σμυρνής