Η δύναμη του γυμνού!- Ο φωτογράφος κι η bodybuilder…
Kαι το γυμνό είναι δύναμη- όχι μόνο η γνώση! Αυτό το βλέπουμε παντού. Το γυμνό σαρώνει στο διαδίκτυο, στην τηλεόραση, στα έντυπα, ακόμα και στις διαδηλώσεις… Κι ο κόσμος της φωτογραφίας είναι αυτός που το ανέδειξε, το εξωράισε ή το παραμόρφωσε, το χρησιμοποίησε για να σοκάρει, για να μιλήσει μέσω αυτού για ιδέες, για να δείξει τον άνθρωπο, όπως πραγματικά είναι- έξω από μάσκες και κοινωνικές συμβάσεις- ή όπως τον ονειρευόμαστε- σαν ονειρικό σεξουαλικό αντικείμενο.Οι φωτογραφίες ενός επαναστάτη της τέχνης της φωτογραφίας, του Robert Mapplethorpe που παρουσιάζονται στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, δείχνουν με καθαρότητα όλη τη δύναμη του γυμνού.
Ένα από τα αγαπημένα του μοντέλα ήταν μια γυναίκα body builder– η Lisa Lyon. Οι φωτογραφίες που έβγαλε ο Mapplethorpe με την αθλήτρια ήταν από τις πιο σημαντικές της καριέρας του.
Φαινομενικά δείχνει παράδοξο που μια τέτοια γυναίκα, με έναν κάπως αρρενωπό σωματότυπο αποτέλεσε τη μούσα ενός κορυφαίου φωτογράφου. Οι εξηγήσεις που μπορούν να δοθούν είναι τόσες, όσες και οι ερμηνείες που μπορεί να δώσει στο φωτογραφικό “κείμενο” του διάσημου καλλιτέχνη. Κατ’ αρχάς, με το σώμα της Lisa Lyon ο Mapplethorpe δίνει μια καθαρή απεικόνιση της δύναμης- και κατ’ επέκταση της δύναμης του γυμνού. Επίσης, θέλει να δώσει μια εικόνα δυναμικής γυναίκας, ανεξάρτητης, απελευθερωμένης- υπάρχει ένα φεμινιστικό αίτημα στις φωτογραφίες του (και ίσως ένας μαζοχισμός, μια ανάγκη υποταγής στη γυναίκα αφέντρα).
Ωστόσο, δεν πρέπει να παραγνωριστεί το γεγονός ότι ο φωτογράφος ήταν αμφισεξουαλικός. Του άρεσαν τα μυώδη σώματα, είτε ήταν άντρες, είτε γυναίκες. Στο σώμα της Lisa Lyon βρήκε, ίσως, την πιο καθαρή αποτύπωση του προτύπου αυτής της γυναικείας ομορφιάς, όπως την εκτιμούσε ο ίδιος. Και όντας καλός φωτογράφος, μπόρεσε να την εκφράσει και να την αναδείξει με ξεκάθαρα και δυνατά μηνύματα, καθώς και με όμορφα παιχνίδια με το φως.
Ποιός ήταν ο Robert Mapplethorpe
Ο Robert Mapplethorpe γεννήθηκε το 1946 στο Φλόραλ Παρκ του Κουίνς. Το 1963 βρέθηκε στο Pratt Institute, κοντά στο Μπρούκλιν, να σπουδάζει σχέδιο, ζωγραφική και γλυπτική. Ηρωές του, εκείνη την εποχή, ήταν καλλιτέχνες όπως ο Τζόσεφ Κόρνελ και ο Μαρσέλ Ντισάν. Τότε ξεκίνησε να πειραματίζεται, δημιουργώντας ποικίλα κολάζ τα οποία εμπλούτιζε με πολαρόιντ για να τα κάνει, όπως έλεγε, «πιο ειλικρινή».
Για τις τολμηρές, σοκαριστικές σεξουαλικές σκηνές που τον έκαναν διάσημο σε όλο τον κόσμο είχε πει, το 1988, στο περιοδικό ARTnews: «Δεν θα τις αποκαλούσα σοκαριστικές. Ψάχνω για το απροσδόκητο, για πράγματα που δεν έχω ξαναδεί. Ημουν σε θέση να τραβήξω αυτές τις φωτογραφίες και το έκανα».
Ο Mapplethorpe είναι ένας “απόστολος” της ηδονιστικής πλευράς της ζωής, με αμφισεξουαλικές τάσεις, πολύ συνηθισμένες στη Νέα Υόρκη της εποχής του 60 και του 70- θυμίζουμε προ Aids και σε μια εποχή που η ροκ μουσική και τα απελευθερωτικά της ιδανικά (κοινωνικά και ηδονιστικά) έκαναν θραύση και πάταγο.
Ο Αμερικάνος φωτογράφος ήταν για χρόνια σύντροφος της Patty Smith, μουσικού και ποιήτριας και μιας από τις ιέρειες του πανκ στις ΗΠΑ. Υπήρξε σύμβολο της νεοϋορκέζικης αβανγκάρντ των δεκαετιών ’70 και ’80 και πέθανε τον Μάρτιο του 1989 από AIDS. Ο Mapplethorpe ήταν ο underground φωτογράφος που θα αποκαλύψει μια άγρια, ηδονική πλευρά της Νέας Υόρκης.
Στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών παρουσιάζεται η πρώτη ατομική έκθεση του αμερικανού φωτογράφου Robert Mapplethorpe . Σε συνεργασία με το Ίδρυμα Robert Mapplethorpe της Νέας Υόρκης, η έκθεση συγκεντρώνει περισσότερα από 100 έργα, όλα αντιπροσωπευτικά της μοναδικής αισθητικής του καλλιτέχνη. Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 29 Φεβρουαρίου 2012 12:00-21:00.
Στις φωτογραφίες της αθηναϊκής έκθεσης περιλαμβάνονται πορτρέτα, γυμνά -αντρικά και γυναικεία- και λουλούδια που αποτύπωσε με την τεχνική dye-transfer, ένα είδος μεταγραφής του ασπρόμαυρου θέματος σε έγχρωμο.
Γιώργος Σμυρνής
