Carmen Souza: “Δεν μου αρέσουν τα όρια”

Μεγαλώσατε σε ένα περιβάλλον επηρεασμένο απο 2 κουλτούρες, την πορτογαλική και αυτή του Πράσινου Ακρωτηρίου, και το αποτέλεσμα ήταν ένας μοναδικός ήχος. Ποια πιστεύετε ότι επηρέασε περισσότερο τη μουσική σας, αυτή της πατρίδας σας, ή η πιο διεθνική πορτογαλική;
Είναι κάπως δύσκολο να πω, επειδή όσο μεγαλώνεις δεν το σκέφτεσαι… αλλά το θέμα είναι οτι ζούσα ανάμεσα σε δύο πολιτισμούς. Ο πατέρας και η μητέρα μου ζούσαν όπως στο Πράσινο Ακρωτήρι, ακόμα και όταν ήταν στην Ευρώπη, και οι κοινωνικές εμπειρίες που είχα έξω από το σπίτι ήταν πορτογαλικές, το σχολείο, η γειτονιά κτλ. Μεγαλώνεις λοιπόν ανάμεσα σε δύο κόσμους χωρίς να το καταλάβεις. Επίσης, επειδή το Πράσινο Ακρωτήρι αποικήθηκε απο Πορτογάλους και έτσι έχουμε πολλά χαρακτηριστικά του πορτογαλικού τρόπου ζωής και σκέψης, είναι σαν να υπήρχαν Πορτογάλοι στην Αφρική. Όσον αφορά στη μουσική, ίσως το fado, επειδή έχει έχει μεγάλο μέρος του morna, που είναι η παραδοσιακή μουσική του Πράσινου Ακρωτηρίου, το αίσθημα της λαχτάρας, της μελαγχολίας και της λύπης που υπάρχει μέσα στην ψυχή του.

Πώς νιώθετε που από τραγουδίστρια gospel γίνατε μια παγκοσμίως γνωστή ερμηνεύτρια jazz/world; Σας λείπει κάτι από το παρελθόν;
Δεν θα έλεγα ότι ήμουν τραγουδίστρα gospel, επειδή η gospel σκηνή στην Πορτογαλία δεν είναι τόσο μεγάλη όπως στις ΗΠΑ για παράδειγμα. Αυτό που μου άρεσε στην gospel ήταν το μήνυμα, επειδή μεγάλωσα συνηθισμένη στο να πηγαίνω στην εκκλησία κάθε Κυριακή και να μελετώ τη Βίβλο. Επομένως η gospel είναι κάτι που με συντρόφευε πάντα. Τώρα η gospel που κάνω είναι μέσω των στίχων μου και του μηνύματός μου, όχι μέσω της μουσικής. Βλέπω τον εαυτό μου σε ένα διαφορετικό στάδιο της ζωής άρα δεν μπορώ να πω οτι μου λείπει κάτι. Υπάρχει εξέλιξη στη ζωή, και στην ωριμότητά σου βλέπεις το παρελθόν ως διαδικασία, δεν σου λείπει κάτι επειδή κοιτάς μπροστά, περιμένεις και στοχεύεις για κάτι ακόμη πιο ικανοποητικό.

Τα τελευταία χρόνια έχετε ταξιδέψει σε πολλές χώρες. Είχατε χρόνο να ακούσετε τις παραδοσιακές τους μουσικές; Αν ναι, βρήκατε κάποια ενδιαφέρουσα; Θα σας ενδιέφερε να προσθέσετε κάποια από αυτά τα στοιχεία στη μουσική σας;
Η μουσική για μένα ζει στις εμπειρίες μου, αυτά που βλέπω, ακούω, στην έρευνά μου για την εξέλιξη των οργάνων, κάθε μέρα. Όταν είσαι μουσικός είναι καλό να μην κολλάς μέσα στα όρια κάποιου είδους ή κάποιας αγοράς ή ακόμα και μέσα σε υλικούς “τοίχους”. Οπότε ναι, το κάνω όταν έχω χρόνο, επειδή οι περιοδείες είναι ενδιαφέρουσες όταν πραγματικά έχεις το χρόνο να γνωρίσεις τiς χώρες όπου πας και όχι μόνο τα αεροδρόμια και τα ξενοδοχεία. Δεν μου αρέσουν τα όρια. Όταν δω ένα μουσικό να παίζει ή ακούσω κάτι που μου αρέσει, δεν διστάζω να το φέρω στη δική μου πραγματικότητα.

Συνεργάζεστε με τον Theo Pascal για πάνω απο 10 χρόνια. Ποιο είναι το στοιχείο αυτής της συνεργασίας που δεν θέλετε να χάσετε; Σχεδιάζετε να δοκιμάσετε κάτι καινούριο με κάποιον άλλο συνεργάτη;
Το στοιχείο αυτό είναι ο αυθορμητισμός, ο φυσικός δεσμός και ο ήχος που έχουμε φτιάξει αυτά τα χρόνια. Αυτό είναι κάτι που δεν θέλουμε να χάσουμε, επειδή είναι κάτι που μας πάντα μας συντρόφευε. Έχουμε σχέδια να συνεργαστούμε με μουσικούς από άλλα μέρη του κόσμου. Έχουμε κυκλοφορήσει ένα album σε μορφή DUO με κάποιες συνθέσεις μας στην αρχική τους μορφή, με μπάσο, κιθάρα, φωνή και percussion. Αυτό δεν είναι απλά ενας διαφορετικός τρόπος να ακούσεις τη μουσική μας, αφού συνήθως παίζουμε ως κουαρτέτο, αλλά και μια γιορτή για όλα αυτά τα χρόνια που δουλεύουμε μαζί. Η γενική ιδέα του duo είναι να είναι ανοιχτό, έτσι ώστε όποτε ταξιδεύουμε σε μια χώρα, λόγου χάρη στην Ελλάδα, να καλούμε έναν Έλληνα μουσικό να παιξει μαζί μας. Έτσι μπορούμε να κάνουμε νέες συνεργασίες ανά τον κόσμο, ενώ ταυτόχρονα δημιουργούμε και ένα νέο ήχο στη μουσική, κάτι που είναι πολύ ενδιαφέρον για μας.

Πώς θα περιγράφατε με τη δική σας οπτική μια συναυλία σας, ποιοι είναι οι στόχοι σας και τι μπορεί να περιμένει το κοινό;
Η συναυλία είναι γεμάτη ρυθμό, μουσικές λεπτομέρειες, και υπάρχει επικοινωνία μεταξύ μας και του κοινού. Θεωρώ το κοινό μέρος της συναυλίας, θέλω να συμμετέχει. Θέλω οι θεατές να νιώθουν άνετα, σα να ήμασταν σε ένα μεγάλο δωμάτιο όπου όλοι μπορούμε να επικοινωνούμε μεταξύ μας. Υπάρχουν πολλοί αυτοσχεδιασμοί και οικειότητα και ενέργεια, επομένως μπορούν να περιμένουν οτι θα περάσουν καλά, αλλά εξαρτάται και από το τι ψάχνουν οι ίδιοι. Το κουαρτέτο το αποτελούν οι Jonathan Idiagbonya στο πιάνο, που είναι Αγγλονιγηριανός, στα drums και τα percussions έχουμε τον Mauricio Zotarrelli, που είναι απο τη Βραζιλία και τη Νέα Υόρκη, στο μπάσο τον Theo Pascal απο την Πορτογαλία, και στη φωνή, στην κιθάρα και τα πλήκτρα εμένα!