“Τζόρνταν” στο θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν: Η Μήδεια της διπλανής πόρτας

Το θεατρικό έργο έχουν γράψει η Ανν Ρέυνολντς και η Μόιρα Μπουφίνι και την σκηνοθεσία υπογράφει ο Νίκος Μαστοράκης. Το μονόλογο μετέφρασε ο Μάριος Πλωρίτης. Η Μαρίνα Ασλάνογλου υποδύεται την Σίρλεϋ Τζόουνς, η οποία μας αφηγείται την τραγική της ιστορία.

Το έργο βασίζεται σε μια πραγματική ιστορία, την οποία διηγήθηκε η Σίρλεϋ στην Ανν Ρέυνολντς, τη μία από τις δύο συγγραφείς του έργου, όσο οι δυο τους βρίσκονταν συγκρατούμενες στη φυλακή.

Στο θεατρικό έργο η Σίρλεϋ μας λέει την ιστορία της, ενώ έχει ήδη μεταφερθεί από τη φυλακή στην αίθουσα αναμονής του δικαστηρίου. Εκεί περιμένει την απόφαση των δικαστών και των ενόρκων και θυμάται πως έφτασε ως εδώ.

Η Σίρλεϋ γοητεύεται από έναν σκληρό άντρα, που της θυμίζει τον βάναυσο πατέρα της. Η σχέση αυτή είναι προβληματική από την αρχή. Μένει έγκυος και γεννάει τον Τζόρνταν. Σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της, η στάση του συντρόφου της κάθε άλλο παρά υποστηρικτική ήταν. Βιαιοπραγούσε και την απατούσε με προκλητικό τρόπο. Στο τέλος την παράτησε. Και όταν αυτή γέννησε, αναγκάστηκε να στραφεί στην πορνεία, για να συντηρήσει το παιδί της.

Ο εραστής της κάποια στιγμή επανέρχεται μαζί με τη νέα του σύντροφο και διεκδικεί τον Τζόρνταν.
Σε απόγνωση η διαταραγμένη μητέρα, πνίγει το παιδί της και αποπειράται να αυτοκτονήσει. Αποτυγχάνει και δικάζεται για το φόνο του παιδιού της. Η δικαιοσύνη είναι μπροστά σε μια πολύ δύσκολη υπόθεση.

Η ιστορία αυτή παρουσιάζει μια κοινωνία του περιθωρίου, με σκληρές συνθήκες ζωής, στα όρια απάνθρωπου. Πρόκειται για πραγματική ιστορία, έστω και ιδωμένη μόνο από την πλευρά της Σίρλεϋ. Κατά πόσον είναι αξιόπιστη μάρτυρας είναι ένα ζήτημα. Από τη μία, είναι εμφανές από τις πράξεις της, ότι είναι διαταραγμένη- επομένως πολλά μπορεί να τα φαντάστηκε. Από την άλλη, το πλέον αρμόδιο να αποφανθεί και με πολλά στοιχεία στα χέρια του, το δικαστήριο, πείστηκε από την απολογία της. Με αυτό το δεδομένο, ίσως και η συγκρατούμενή της και συγγραφέας του έργου, Ανν Ρέυνολντς δεν είχε λόγο να μην την πιστέψει. Τώρα, αν (θυματο)ποιητική αδεία το συγγραφικό δίδυμο παραφούσκωσε λίγο τα πράγματα, για να κάνει πιο δραματικό το έργο και να φέρει το κοινό πιο κοντά στην ηρωίδα, αυτό είναι κάτι που δεν μπορώ να το ξέρω.

Το σίγουρο είναι πως με το δράμα της ηρωίδας ταυτίσθηκε απόλυτα η ερμηνεύτρια. Η Μαρίνα Ασλάνογλου έδωσε μια πολύ παθιασμένη και συναισθηματικά φορτισμένη ερμηνεία, η οποία ήταν συγκινητική, αλλά όχι τεχνικά άρτια. Το σκηνικό είναι ένα σκηνικό σπιτιού, με κάγκελα όμως, για να παραπέμπει και στην κράτηση της ηρωίδας. Έτσι ικανοποιεί όλες τις φάσεις της αφήγησης, καθώς η ιστορία που αφηγείται η Σίρλεϋ, διαδραματίζεται τόσο στο διαμέρισμά της, όσο και στη φυλακή.

Η παράσταση κάνει κοιλιές σε αρκετά σημεία, αλλά εκεί που περιμένεις κάτι προβλέψιμο, έρχεται ένα ακραίο γεγονός, για να “ταράξει τα νερά”. Κι επίσης, δημιουργεί αρκετά διλήμματα, για το ποιός είναι αθώος ή ένοχος, θύτης ή θύμα.

Πολλές φορές η πραγματικότητα είναι πολύ σκληρή και σε αναγκάζει να πάρεις μια ξεκάθαρη θέση. Αντί να παίζεις με τις αποχρώσεις του γκρίζου, ενίοτε εξαναγκάζεσαι να διαλέξεις άσπρο ή μαύρο. Επειδή το έργο στηρίζεται στην σκληρή πραγματικότητα, μια τέτοια φορτισμένη συναισθηματικά επιλογή έκαναν τόσο οι συγγραφείς, όσο και η ηθοποιός. Όσοι ταυτισθούν με το δράμα της ηρωίδας, θα συγκλονισθούν. Άλλοι, θα μείνουν απαθείς και θα μιλήσουν για κλισέ του τύπου: “όλοι οι άντρες είναι γουρούνια και οι γυναίκες θύματά τους”. Το αν θα σε αγγίξει ή όχι το έργο, τελικά είναι περισσότερο θέμα επιλογής σκοπιάς, παρά καλλιτεχνικών αξιώσεων.

Γιώργος Σμυρνής