Stallerhof στο Θέατρο Νέου Κόσμου: Υποδόρια ένεση

Η υπόθεση του έργου- που ανεβαίνει στην σκηνή του θεάτρου του Νέου Κόσμου– εκτυλίσσεται σε μια φάρμα της Βαυαρίας. Μία πνευματικά καθυστερημένη κοπέλα, η Μπέππι, υποφέρει από την στάση των γονιών της, οι οποίοι την σπρώχνουν όλο και περισσότερο στη μοναξιά. Ο μόνος που της δίνει σημασία είναι ένας εποχιακός εργάτης, ο Ζεπ, ένας μεγάλος σε ηλικία και κοινωνικά αδέξιος, μοναχικός άντρας. Δύο ιδιαίτεροι άνθρωποι γνωρίζουν τον έρωτα, που λειτουργεί ως μέσο για να καλύψουν τόσο τις ανάγκες τους για σεξ, όσο και αυτές για συντροφικότητα.

Τα προβλήματα εμφανίζονται όταν η κοπέλα μένει έγκυος. Οι γονείς νιώθουν προδομένοι από το γεγονός ότι ο εργάτης που δούλευε γι’ αυτούς αποπλάνησε την ανήλικη κόρη τους, ενώ θεωρούν ότι η κόρη τους δεν είναι σε θέση να διαχειρισθεί το σώμα της, άρα και να παίρνει αποφάσεις σχετικά με τη σεξουαλική της ζωή. Όπως πολλοί και από το κοινό της παράστασης, έτσι και οι γονείς μεταφράζουν ως βιασμό τις ερωτικές επαφές που οδήγησαν στην εγκυμοσύνη της κόρης τους. Και τότε δείχνουν το σκληρό πρόσωπό τους και προς τις δύο πλευρές…

Το έργο θέτει σκληρά θέματα, με έναν ξεκάθαρο τρόπο, αλλά χωρίς κραυγές και χωρίς πολλή δράση. Η φτωχική ζωή στην σκληρή και συντηρητική επαρχία αναδεικνύεται μέσα από την παράσταση, όπως και η σχέση του ανθρώπου με τα ζώα. Επίσης, προβάλλονται κι άλλα ζητούμενα, όπως οι αποδιοπομπαίοι τράγοι, η καταπίεση και η περιθωριοποίηση των αδύναμων, η παρακμή, ο πουριτανισμός της εκκλησίας.

Δεν έχει τις εξάρσεις και τις δονήσεις άλλων έργων- όπως για παράδειγμα των “Ορφανών” του ιδίου σκηνοθέτη. Πρόκειται όμως για καλογραμμένο έργο, το οποίο συνδυάζει ουσία, δύναμη και απλότητα. Η αλήθεια είναι σκληρή και απλή. Επίσης, υπάρχουν πολύ προκλητικές σκηνές (αυνανισμός μαζί με αφόδευση, σεξουαλικές πράξεις, γυμνό)  καθώς τόσο το κείμενο όσο και η σκηνοθεσία επιδιώκουν να προβάλλουν τα πράγματα με τον πλέον ρεαλιστικό κι αποκαλυπτικό τρόπο.

Από εκεί και πέρα, οι σκηνές είναι πολύ σύντομες και τα διαλείμματα που βάζει η σκηνοθεσία- με τους βοηθούς που μπαίνουν διαρκώς, για να κάνουν αλλαγές στο σκηνικό- σπάει κάπως το ρυθμό του έργου, όσο και την ομοιογένεια του συναισθήματος. Θα έλεγα μάλιστα ότι σε ένα έργο, το οποίο πραγματεύεται τόσο προσωπικό και ευαίσθητο θέμα, ίσως να ξενίζει αυτή η εισβολή των βοηθών στην σκηνή, για να μετακινούν τα έπιπλα και να κάνουν άλλες, ασήμαντες, αλλαγές στην σκηνογραφία. Είναι σαν να μπαίνει ένα ξένο σώμα, ανοίγοντας ρωγμές στον 4ο τοίχο (αυτόν τον αόρατο τοίχο ανάμεσα στους θεατές και τους ηθοποιούς), τον οποίο εκτιμώ ότι το κείμενο χρειάζεται και ο κ. Θεοδωρόπουλος ούτως ή άλλως στις παραστάσεις του συνήθως τον κρατάει κλειστό.

Η άλλη μου ένσταση είναι ως προς τη μουσική. Ο Γασπαράτος είναι πολύ σημαντικός μουσικός του θεάτρου και τον χρησιμοποιούν πολλοί σημαντικοί σκηνοθέτες (Ευαγγελάτου, Κακλέας, Θεοδωρόπουλος κ.α.). Ωστόσο, η μουσική του Stallerhof μου φάνηκε κάπως υπερβολικά βαρύγδουπη. Μόνο σε ένα ψυχεδελικό σημείο χρωμάτιζε με έναν ενδιαφέροντα- για τα δικά μου γούστα- τόνο την παράσταση.

Οι ερμηνείες είναι υψηλού επιπέδου. Αποκάλυψη είναι η Αμαλία Αρσένη (κόρη του Γεράσιμου Αρσένη και της Λούκα Κατσέλη), η οποία δίνει μια πάρα πολύ πειστική και απίστευτα τολμηρή ερμηνεία, στην πρώτη της εμφάνιση στο σανίδι σε επαγγελματικό επίπεδο- έχει σπουδάσει στις ΗΠΑ υποκριτική. Και οι υπόλοιποι, βετεράνοι ηθοποιοί, Μάνος Βακούσης, Μαρία Καλλιμάνη, Κώστας Τριανταφυλλόπουλος, δίνουν καλές ερμηνείες, αν και η απουσία εξάρσεων στο κείμενο, δεν δίνει περιθώρια να εντυπωσιάσουν.

Εν κατακλείδι, το Stallerhof είναι ένα λιτό και ωμά ρεαλιστικό έργο σε όλα τα επίπεδα, που αφήνει τα σημάδια του και σε κάνει να σκέφτεσαι τα ζητήματα που θέτει για ημέρες. Τελικά, έχει μία υποδόρια επίδραση. Ενώ νομίζεις ότι δεν έγινε και τίποτα φοβερό στην παράσταση, το έργο και τα μηνύματά του σε έχουν διαπεράσει με ένα βαθύ και ουσιαστικό τρόπο.

Γιώργος Σμυρνής