Μαρία Πρωτόπαππα: “Το γυμνό για την πρόκληση μου φαίνεται εμετικό”

Αυτή την περίοδο συμμετέχει σε μία από τις προκλητικότερες παραστάσεις της χρονιάς, το “Χαίρε Νύμφη” του Ξενόπουλου, σε σκηνοθεσία Λένας Κιτσοπούλου, στο θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν, ερμηνεύοντας το ρόλο μιας πόρνης. Και μας μιλάει για το πώς μπορεί μία ηθοποιός να ενσαρκώσει το κατακερματισμένο εγώ μιας ιερόδουλης, αλλά και την άποψή της για το γυμνό. Όπως χαρακτηριστικά λέει, αν το γυμνό αποβλέπει μόνο στην πρόκληση, αυτό την κάνει να θέλει να ξεράσει. Αλλά θεωρεί πως το να γδύνεσαι στη σκηνή λειτουργεί και απελευθερωτικά και σε απαλλάσσει από πολλές ενοχές.

– Πρωταγωνιστείτε στην παράσταση “Χαίρε Νύμφη” του Γρηγορίου Ξενόπουλου κι ερμηνεύετε το ρόλο της Ρόζας, η οποία στην πορεία γίνεται πόρνη. Ποιές είναι οι προκλήσεις του ρόλου αυτού;
Η μία πλευρά της πρόκλησης είναι ότι στο πρώτο μέρος ο ρόλος μου είναι μια κοπέλα πολύ μικρότερη σε ηλικία από εμένα. Και χρειάστηκε, χωρίς να προσπαθήσω να κάνω τη μικρούλα, να βρω έναν τρόπο να θυμηθώ τη δική μου σωματικότητα και νεανικότητα και αυθορμητιμό στην ηλικία εκείνη, αλλά χωρίς να “παίζω” το κοριτσάκι. Ως προς το υπόλοιπο, η πρόκληση ήταν το πώς μπορούσα να πλησιάσω τη διαλυμένη ακεραιότητα μιας γυναίκας που κάνει αυτή τη δουλειά. Το πώς αντιλαμβάνεται το σώμα της και τις λειτουργίες του, τι εικόνα έχει η ίδια αλλά και οι άλλοι γι’ αυτήν και το πώς χρησιμοποιεί τον εαυτό της. Όλα αυτά τα κυκλώνεις με έναν τρόπο, βρίσκοντας τρόπους θεατρικούς για να τα πλησιάσεις, γιατί το ψυχικό κομμάτι είναι άπιαστο. Το δικό μου μυαλό δεν μπορεί να φτάσει στο ψυχικό κομμάτι της ζωής μιας ιερόδουλης, ώστε να το εκφράσω. Έτσι ακούμπησα και ακουμπάω πάνω στο σώμα, στο πόσο ανοιχτό και εκτεθειμένο μπορεί να είναι.

– Ο τίτλος που επέλεξε ο Ξενόπουλος “Χαίρε Νύμφη” υποδηλώνει ειρωνεία προς τη Ρόζα;
Ειρωνεία ή συμπάθεια, δεν ξέρω ακριβώς. Πάντως υπάρχει μέσα στο κείμενο το “χαίρε νύμφη”. Έχει κοπεί, φυσικά, γι’ αυτό δεν ακούγεται ποτέ. Ο τίτλος αναφέρεται σε μία σκηνή, όπου, χαμένη από το παιχνίδι του έρωτα η Ρόζα και ξέροντας ότι δεν θα παντρευτεί, είναι με το νεαρό που δουλεύει μαζί, πίνουν και γλεντάνε. Τότε αυτός, της λέει με αγάπη, για να την πειράξει “χαίρε νύμφη” κι εκείνη του απαντάει “ανύμφευτε”. Και γελάνε. Είναι μια αναφορά στην Παναγία, που είναι, νομίζω, ένας μικρός εξαγνισμός. Έχω την αίσθηση ότι ο Ξενόπουλος το λέει με γλύκα.

-Ποιά είναι τα σημεία της ηθικής του Ξενόπουλου που είναι πολύ δύσκολο να μεταφερθούν στο σημερινό κοινό;
Αυτό ήταν το βασικό ερώτημά μας, όταν επιλέξαμε με τη Λένα Κιτσοπούλου αυτό το έργο, γιατί ο αρχικός εκβιασμός, που είναι η αφορμή και όχι η αιτία, από ό,τι φαίνεται στο αρχικό μυθιστόρημα του Ξενόπουλου, στηριζόταν σε κάποιες φωτογραφίες με φόντο την κρεβατοκάμαρα του νεαρού. Αθώες φωτογραφίες, που δεν θα είχαν καμία δύναμη σήμερα. Μέσα στην προσπάθειά μας να συλλάβουμε την αντιστοιχία με τη σημερινή εποχή, λέγαμε “με τι θα μπορούσε κάποιος να σε εκβιάσει;” Και σκεφτήκαμε το video, που συμβαίνουν κάθε μέρα και στα σχολεία ακόμα, με αγόρια που βγάζουν βίντεο τις φιλενάδες τους και τις εκθέτουν στο internet.
Άλλη δυσκολία ήταν ότι αρχικά αυτή η κοπέλα δούλευε ως κοκότα. Κοκότες, σύμφωνα με το βιβλίο, δεν κάνανε τη σεξουαλική πράξη. Μαζεύονταν στα σπίτια της ανώτερης κοινωνίας και με αφορμή μια φιλολογική βραδιά, στα ιδιαίτερα του σπιτιού γίνονταν ζευγαρώματα, αλλά με λιγότερες… καταθέσεις, από ό,τι μπορούμε να φανταστούμε. Η πορνεία, όπως την ξέρουμε σήμερα, ήταν ένα σκαλί πιο κάτω. Και η ηρωίδα που ερμηνεύω εγώ, δούλευε πολλά χρόνια ως κοκότα και μετά έγινε πόρνη.

-Η εμμονή της Ρόζας να αποκατασταθεί με το γάμο, ακόμα και με μεγάλο κόστος για την ίδια, είναι ένα από αυτά τα σημεία που είναι δύσκολο να τα καταλάβει το σημερινό κοινό;
Ο βασικός λόγος που με συγκίνησε το έργο, είναι αυτός. Σε όλες τις σχέσεις υπάρχει ένα ντιλ οικονομικό. Στον Ξενόπουλο όλες οι σκηνές, ακόμα και οι ρομαντικές, γίνονται μετά από μια συμφωνία οικονομική. Ο έρωτας πάει σε ένα δεύτερο κομμάτι. Τη Ρόζα όμως, της οποίας τα οικονομικά είναι ανθηρά, λόγω επαγγέλματος, την απασχολεί το πώς θα αποκατασταθεί το όνομά της. Σήμερα, πιστεύω ότι μπορεί και να αφορά πολύ κόσμο. Στην πολιτική, ας πούμε, ισχύει κάτι αντίστοιχο. Σε κλάδους που έχουν μία επιφάνεια, παίζει πολύ μεγάλο ρόλο το στάτους και το πρεστίζ.

-Υπάρχει σχέση ανάμεσα στη Ρόζα και την Amy Winehouse;
Η αναφορά στην Winehouse είναι μια ελευθερία του να δανειστεί κάποιος την εικόνα ενός ανθρώπου, ο οποίος ξεκίνησε με όλα τα χαρίσματα και όλες τις καλές προοπτικές και αυτοκαταστράφηκε. Με αυτή την έννοια, εμένα με βοήθησε αυτή η εικόνα της Winehouse, γιατί ήταν κάτι που μας άγγιξε όλους, όσους μας άρεσε η μουσική της. Εγώ τη θαύμαζα.

-Είχατε υποψιασθεί ότι θα έχει αυτό το τέλος;
Ναι, μάλλον. Κάπου είχα διαβάσει σε ένα βιβλίο ενός αναλυτή κοινωνικών- πολιτικών θεμάτων, ότι θα είχε πολύ μεγαλύτερη δύναμη αν επιβίωνε η Winehouse απέναντι στους νέους, από ό,τι μια μεγάλη καμπάνια εναντίον των ναρκωτικών. Διότι λειτουργούσε ως πρότυπο.

– Ο Ζωζός, που την αποπλανεί, θα λέγατε ότι είναι ένας μολιερικός χαρακτήρας, σαν τον Δον Ζουάν ή τον Ταρτούφο;
Εννοείται ότι έχει κάποια στοιχεία τέτοια. Εγώ προτιμώ να τον δω σαν ένα παιδί των Βορείων Προαστίων, που έχει τελειώσει τις σπουδές του, αλλά που δεν έχει μάθει να δουλεύει. Που μπορεί να τα έχει όλα στο χέρι, γιατί οι δικοί του, για να τον ξεφορτωθούν, του δίνουν τα πάντα. Του δίνουν ένα σούπερ σπίτι και του το πληρώνει ο μπαμπάς του, ο οποίος δεν εμφανίζεται ποτέ. Και ο άνθρωπος αυτός, για να γεμίσει το κενό του και να πείσει τον εαυτό του ότι είναι υπαρκτός και ότι έχει κάποια αξία, διαλέγει να κάνει, για να έχει πιο γρήγορο αντίκτυπο η δράση του. Νομίζω ότι έχει υποστεί το κακό και γι’ αυτό θέλει να το μοιραστεί και να συνεχίσει έτσι αυτή την αλυσίδα της διάβρωσης.

-Υπάρχει και μισογυνιστικό στοιχείο στον χαρακτήρα του Ζωζού;
Νομίζω ότι όλη η εποχή του Ξενόπουλου γενικά δεν πολυαγαπούσε τις γυναίκες. Τις ζήλευε, νομίζω. Πίσω από τα κίνητρα του Ζωζού βλέπω και μια τέτοια ζήλια.

– Η σκηνή που μαζί με έναν φίλο του ο Ζωζός παρουσιάζεται και λίγο σαν γκέι, αναπαράγει το κλισέ ότι οι μεγάλοι γυναικάδες είναι κατά βάθος ομοφυλόφιλοι;
Δεν ήταν πρόθεση να φαίνεται γκέι. Απλά μπορεί αυτή η ελευθεριότητα στα ήθη του και η αγάπη της απόλαυσης, να οδηγήσει σε μια συμπεριφορά bisexual, παρά gay. Αυτή νομίζω ότι ήταν η πρόθεση. Οι άνθρωποι που έχουν σαν βασικό στόχο την ηδονή, επειδή δεν έχουν με τίποτα άλλο να αποδείξουν την αξία στον εαυτό τους, μπορεί να δοκιμάζουν τα πάντα, ακόμα και με τους φίλους τους. Εγώ προσέχω πιο πολύ ότι έχει αυτή τη συμπεριφορά όχι με άντρα, αλλά με φίλο του.

-Ποιά είναι η άποψή σας για το γυμνό στο θέατρο;
Σαν θεατής, αν δω ότι αυτό χρησιμεύει σε κάτι, το δέχομαι μια χαρά. Αν το νιώσω σαν πρόκληση ή σαν ένα τρικ για να τραβήξει κόσμο και τα βλέμματα, εκεί μπορεί και να θέλω να ξεράσω. Σαν ηθοποιός εγώ το αντιμετωπίζω, όπως αντιμετωπίζω γενικά τους ρόλους μου. Τους ρόλους μου τους αντιμετωπίζω σαν θηλαστικά. Κι ο θεατής το αντιλαμβάνεται σαν έναν καθρέφτη του εαυτού του. Κι επιτέλους, ας απενοχοποιηθεί αυτό το καημένο το σώμα, το οποίο αποτελείται από αδένες, ιστούς και κορμό, πάρα πολύ ωραίος και περίπλοκος μηχανισμός, αλλά η μόνη του χρήση δεν είναι το σεξ. Υπάρχουν και άλλες λειτουργίες. Εμείς στο θέατρο μιλάμε για ήθη και για ηθική. Αν χρειαστεί να σχολιάσουμε την ηθική, μέσω ενός γυμνού, εμένα δεν με ενοχλεί. Μπορεί να ενοχλεί τους δικούς μου και τη μαμά μου, αλλά δεν πειράζει. Μεγάλη γυναίκα είναι!

-Αυτό που μου κάνει εντύπωση με το γυμνό στο θέατρο είναι η ευκολία που οι σκηνοθέτες βρίσκουν εθελοντές για να γδυθούν στη σκηνή. Υπάρχει κάποια ανάγκη του κόσμου να γδυθεί στο θέατρο;
Ίσως να υπάρχει και μία ευχαρίστηση. Μία ανάγκη να εκθέσεις αυτό που είσαι, με όλες του τις ατέλειες μάλιστα. Φοράμε συνεχώς ρούχα, τα οποία κάτι σημαίνουν. Είναι όλα επικοινωνιακά. Αυτό μας στερεί την αίσθηση του εαυτού. Φτιάχνουμε μία εικόνα και μέσα στα χρόνια νομίζουμε ότι είμαστε αυτή η εικόνα. Ενώ είμαστε ζωάκια. Και ίσως μέσα από το θέατρο και την έκθεση του σώματος, έρχεσαι αντιμέτωπος με αυτή την ντροπή και νομίζεις ότι απελευθερώνεσαι και μπορείς να κάνεις τα πάντα μπροστά στα μάτια των άλλων, γιατί και οι άλλοι έτσι είναι. Δεν πάει τουαλέτα ο άνθρωπος; Η Μαντόνα δεν κάνει κακά της; Δεν αερίζεται; Η Μόνικα Μπελούτσι πώς μπορεί να είναι άβαφη και όταν ξυρίζει τα πόδια της; Δεν έχει σφραγίσματα στα δόντια της; Όλα αυτά είναι τελείως φυσικά! Γιατί πρέπει να είναι κάπως;