3D or not 3D – Η κινηματογραφική απάντηση στην πειρατεία του internet
Εδώ και χρόνια οι επενδύσεις της κινηματογραφικής βιομηχανίας στρέφονται προς δύο βασικές κατευθύνσεις. Η πρώτη είναι η προσέγγιση αστέρων με τεράστια κασέ και η δημιουργία ενός «χρηματιστηρίου» με ηθοποιούς-Μίδες, οι οποίοι λειτουργούν και σαν κράχτες για τις ταινίες. Η δεύτερη είναι η υιοθέτηση τεχνολογικών καινοτομιών, που θα κάνουν πιο εντυπωσιακά τα εφέ, ώστε να προσεγγίζουν το νεανικό κοινό και να ανανεώνουν διαρκώς το ενδιαφέρον ως προς τη θεαματικότητα των έργων. Στο δεύτερο αυτό κομμάτι, εντάσσεται και η τεχνολογία 3D, η οποία έχει γίνει ιδιαιτέρως αγαπητή στο κοινό, όσο και στις εταιρείες παραγωγής ταινιών.
Η αλήθεια είναι πως η τεχνολογία αυτή υπήρχε εδώ και δεκαετίες και δημιουργεί υποψίες το γεγονός ότι προωθήθηκε αυτή την περίοδο. Θα μπορούσε εύκολα να έχει υιοθετηθεί πολύ νωρίτερα. Επίσης, ακόμη έχω την αίσθηση ότι δεν έχει τελειοποιηθεί ή δεν μπορεί να τελειοποιηθεί. Εικάζω ότι η επιλογή του να προωθηθεί η τεχνολογία αυτή τη δεδομένη περίοδο έχει να κάνει με το διαδίκτυο και την αδυναμία να ελεγχθεί η διακίνηση υλικού (άρα και ταινιών) μέσα από προγράμματα ανταλλαγής (η οποία αποκαλείται και «πειρατεία»). Μία ταινία 3D δεν μπορείς να την δεις από την οθόνη του υπολογιστή σου. Μπορείς να τη δεις μόνο στη μεγάλη οθόνη, καταβάλλοντας το τίμημα του εισιτηρίου και προσφέροντας στις εταιρείες τα απαραίτητα κέρδη.
Η τεχνολογία αυτή παρουσιάζει δυναμική τάση. Όπως βλέπουμε, δεν αφορά μόνο ταινίες δράσης, που απευθύνονται σε εφήβους και σε παιδάκια. Σκηνοθέτες υψηλού επιπέδου, όπως ο Βιμ Βέντερς και ο Σκορσέζε την έχουν υιοθετήσει. Μάλιστα, το Hugo, που θεωρείται από τους κριτικούς η καλύτερη ταινία με αυτή την τεχνολογία, κέρδισε πέντε Όσκαρ. Επίσης, η εμπορική του επιτυχία έχει σπρώξει τις εταιρείες να ξαναβγάλουν παλιές ταινίες σε τρισδιάστατη μορφή. Ήδη βγήκε ένα από τα Starwars, ενώ, όπου να’ ναι, βγαίνει τρισδιάστατος και ο Τιτανικός. Τα κέρδη μοιάζουν εγγυημένα, ενώ η επένδυση είναι μάλλον μικρή. Ποιος ξέρει; Ίσως να δούμε ακόμα και την Καζαμπλάνκα 3D!
Πολλοί εκφράζουν αμφιβολίες για το κατά πόσον το 3D βελτιώνει όντως την αίσθηση (τη «μαγεία») του σινεμά. Εγώ θεωρώ ότι βάζει τον δημιουργό σε μια μανιέρα εικόνων, καθώς τον σπρώχνει στην επιλογή πλάνων που θα αναδείξουν τη δυναμική του 3D, χωρίς να είναι απαραίτητο ότι καλύπτουν κάποια ουσιαστική αισθητική ανάγκη. Αυτό το είδα και στον Hugo, που είναι μία υψηλής καλλιτεχνικής ποιότητας ταινία.
Ωστόσο, εγώ θεωρώ ότι τα πραγματικά προβλήματα του 3D έχουν να κάνουν με την ίδια του την τεχνολογία. Έχω την αίσθηση ότι ακόμα δεν έχει εξελιχθεί επαρκώς ή δεν μπορεί να εξελιχθεί. Το πρόβλημά του δεν είναι το επίπεδο της εικόνας που προσφέρει, αλλά το ότι κουράζει πολύ τα μάτια. Εγώ, δύο ταινίες είδα και δυσκολεύτηκα αρκετά κατά την παρακολούθηση! Τα μάτια μου ενοχλούνταν μετά από κάνα τέταρτο, η παρακολούθηση ήταν κουραστική και αναγκαζόμουν να βγάζω τα γυαλιά αυτά, για να βλέπω κάτι θολές εικόνες, που έμοιαζαν με μουτζούρες. Δεν ξέρω αν το πρόβλημα είναι στους φακούς των γυαλιών ή στην ίδια την εικόνα, όμως αν δεν λυθεί, το 3D θα χάσει τη δυναμική του. Διότι, όπως και να το κάνουμε, απόλαυση και βασανιστήριο πάνε μαζί μόνο στους μαζοχιστές. Και δε νομίζω ότι το σύνολο του κόσμου που πηγαίνει στον κινηματογράφο έχει τέτοιες τάσεις.
Γεγονός είναι ότι το 3D ήταν μια έξυπνη ιδέα ανάσχεσης της λεγόμενης διαδικτυακής πειρατείας. Αντιμετώπισε ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα με θετικό τρόπο, όχι δηλαδή με κατασταλτικά (και προφανώς αναποτελεσματικά) μέτρα, αλλά προσφέροντας κάτι που δεν μπορεί να αναπαραχθεί πουθενά αλλού, παρά μόνο στις κινηματογραφικές αίθουσες. Και γίνεται έτσι η κινηματογραφική βιομηχανία ο μόνος χώρος της λεγόμενης showbiz, που απαντάει έξυπνα και πρακτικά στην πρόκληση της απώλειας εσόδων από την ελεύθερη κυκλοφορία ταινιών στο διαδίκτυο.
Γιώργος Σμυρνής
