You may στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών: Μπορεί να ζεις, μπορεί να πεθαίνεις…
“Ένα ξέρω ότι τίποτα δεν ξέρω” δήλωνε ο Σωκράτης, που έγινε πρόσφατα κι επίκαιρος, λόγω της Δίκης στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. “Δεν είμαι σίγουρος για τίποτα, παρά μόνο για το γεγονός ότι μπορώ να αμφιβάλλω” δήλωνε ο Καρτέσιος.
Η αμφιβολία είναι στο επίκεντρο της ανθρώπινης σκέψης, αλλά αποτελεί και μία βαθιά ανθρώπινη ανάγκη. Και αυτό βγαίνει και στο χορό- ιδίως στην παράσταση You May της χορογράφου Ζωής Δημητρίου που παρακολουθήσαμε στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Η αμφιβολία δεν έχει να κάνει μόνο με την αναζήτηση της πραγματικότητας, αλλά και με την αβεβαιότητα της σύγχρονης κοινωνίας, μίας κοινωνίας με μεγάλες διακινδυνεύσεις, στην οποία η ανθρώπινη καθημερινότητα είναι γεμάτη με ρίσκα. Μαζί με την αμφιβολία, η φθορά, τα γηρατειά, η σχέση άντρα- γυναίκας, η σχέση λόγου με το χορό, η κοινωνική αλληλεγγύη. Πολλά από αυτά αναπτύχθηκαν με αναπαραστατικά ευρήματα.
Η ίδια η φράση You may (μπορεί) επαναλαμβάνεται διαρκώς. Και σημαίνει σχεδόν τα πάντα. Μπορεί να κάνεις κάτι. Μπορεί να μην κάνεις κάτι. Μπορεί να είσαι αυτό ή το άλλο. Δημιουργείται μία ρευστότητα, μία καθολική ασάφεια, μέσα σε ατμόσφαιρες που βγάζουν μία αίσθηση φόβου και κάποιας τρυφερότητας.
Στην αρχή της παράστασης οι δύο χορευτές (Ζωή Δημητρίου και Andrew Graham) μετρούν και κάνουν κάποιες συγκεκριμένες κινήσεις στο τέλος της μέτρησης. Η μέτρηση 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 κτλ μετά από τις πολλές επαναλήψεις παρουσίαζε φθορά και γινόταν 1, 4, 9 κτλ και μετά 4, 9 και πάει λέγοντας. Στην πορεία δηλαδή, σε μια διαδικασία φθοράς κι επαναλήψεων οι χορευτές έλεγαν όλο και λιγότερα από τα νούμερα που έμοιαζαν σαν υποχρεωμένοι να επαναλαμβάνουν. Μία έξυπνη σύλληψη που δείχνει ότι ο άνθρωπος είναι πλάσμα της συνήθειας, αλλά δεν είναι ρομπότ. Υπόκειται σε δύο φθορές: αυτήν της ανίας και την άλλη του χρόνου.
Το έργο έμοιαζε να έχει αναφορές στην σύγχρονη φυσική, χρησιμοποιώντας όρους όπως ο χωροχρόνος με μια διάθεση να δώσει μία διαστημική ή φουτουριστική εικόνα της πραγματικότητας. Από την άλλη, η μινιμαλιστική διάσταση του εγχειρήματος ήταν προφανής. Το λιτό σκηνικό το αποτελούσαν ομοιόμορφα αντικείμενα, που μπορούσαν να μετακινηθούν από τους χορευτές και να σχηματίσουν άλλες εικόνες.
Οι κινήσεις των χορευτών ενδιαφέρονταν περισσότερο να εκφράσουν μία εσωτερική αλήθεια, παρά να εντυπωσιάσουν με εντυπωσιακές κινήσεις. Η κίνησή τους είχε σημαντική πειθαρχία, παρά τον μοντέρνο χαρακτήρα της περφόρμανς. Άλλωστε, η ελευθερία δεν υπάρχει χωρίς όρια, όπως δεν υπάρχει μία μορφή χωρίς περιγράμματα.
Η μουσική ήταν το πιο ενδιαφέρον στοιχείο της παράστασης. Θύμιζε σε κάποια σημεία avant garde στιγμές, άλλοτε γινόταν post-punk, άλλοτε lounge, άλλοτε ακουγόταν σαν χτύπος ρολογιού, άλλοτε ήταν σκέτος θόρυβος. Είχε κάτι το υποβλητικό σε κάθε περίπτωση. Αλλά συνολικά, η παράσταση έδειχνε κάπως άδεια. Δεν είχε αρκετό χορό, αρκετή δράση, αρκετά συμβάντα, που να δικαιολογούν την μιάμιση ώρα παράστασης. Το κείμενο, που εκφωνήθηκε στα αγγλικά, παρουσίαζε μικρή λογοτεχνικότητα και δεν πρόσθετε σπουδαία πράγματα στο χορευτικό δρώμενο.
Η παράσταση You may ήταν ένα έργο με ενδιαφέρουσες απόψεις, ατμόσφαιρες, μουσική και χορευτικές κινήσεις. Ωστόσο, έμοιαζε κάπως υπερβολικά λιτό και γυμνό. Ο χορός και η δράση ήταν λίγα σε σχέση με την διάρκεια της παράστασης. Όσο για το κείμενο, δεν με έπεισε απόλυτα για την χρησιμότητα της παρουσίας του στο χορευτικό αυτό δρώμενο.
Γιώργος Σμυρνής