Το χώμα- Ταυρομαχίες και δράματα στην τουριστική Ισπανία

Το έργο είναι του συγγραφέα José Ramón Fernández. Όπως αρκετά μεταμοντέρνα έργα μπλέκει την διήγηση με τη θεατρική στιχομυθία, ενώ η αφήγηση έχει πολλές χρονικές παρεκβάσεις. Αυτό που το ξεχωρίζει από άλλα έργα, είναι ο ποιητικός του λόγος, που θυμίζει λατινοαμερικάνους συγγραφείς, αλλά είναι αρκετά αφαιρετικός- κατά τη γνώμη μου- για τις ανάγκες ενός θεατρικού δράματος.

Η παράσταση διαδραματίζεται σε μία αυλή ενός πραγματικού, παλιού σπιτιού, το οποίο διεκδικεί βραβείο πρωτότυπης θεατρικής στέγης. Επειδή το σπίτι είναι πραγματικό (και διώροφο) οι ηθοποιοί έχουν την δυνατότητα να μπαίνουν και να βγαίνουν από πραγματικές οικίες, γεγονός που δίνει μία πιο ρεαλιστική διάσταση στο σκηνικό (που δεν είναι ακριβώς σκηνικό).

Το χώμα είναι ένα έργο με στοιχεία θρίλερ, που έχει αστυνομική πλοκή και χτίζεται μέσα από σκοτεινά μυστικά. Η έννοια του αποδιοπομπαίου τράγου στο πρόσωπο του μετανάστη, του ξένου, η μητριαρχική κοινωνία, τα σκοτεινά μυστικά μέσα στο πλαίσιο ενός σφιχτού και αυταρχικού κοινωνικού κυττάρου, αυτού της οικογένειας, οι ταυρομαχίες, που είναι ταυτισμένες με την Ισπανία, ο έρωτας και ο θάνατος, είναι τα κυρίαρχα συστατικά αυτού του έργου.

Οι ερμηνείες δεν ήταν ικανοποιητικές και υπονόμευσαν το λογοτεχνικό παιχνίδι ανάμεσα στην αφήγηση και τον διάλογο. Κάτι που παθαίνουν συχνά οι θεατρίνοι- και στην συγκεκριμένη περίπτωση το είδαμε ακόμα εντονότερα- είναι ο θεατρικός στόμφος στην αφήγηση. Οι ηθοποιοί παίζανε υπερβολικά, ακόμα και όταν αφηγούνταν (ίσως κυρίως τότε) όταν δηλαδή δεν υπήρχε τίποτα που να δικαιολογεί το υπερπαίξιμό τους. Αυτή η “θεατρίλα” (όπως την λέει ο ηθοποιός Αργύρης Ξάφης) καπέλωνε το κείμενο σε αρκετά σημεία. Από την άλλη και το ίδιο το κείμενο δεν είχε μία πολύ δυνατή δομή, δεν θάμπωνε με την πρωτοτυπία του και την έμπνευσή του και έκανε κοιλιές σε αρκετά σημεία.

Από τους ηθοποιούς ο διεθνούς ακτινοβολίας γόης Theo Alexander στο “Χώμα” σίγουρα δεν ήταν Θεός. Μάλλον το αντίθετο. Δεν με εντυπωσίασε, ιδίως φωνητικά. Οφείλω, όμως, να τον παραδεχθώ και να πω μπράβο σε έναν ηθοποιό που έπαιζε στο διάσημο αμερικάνικο σίριαλ True Blood και τώρα συμμετέχει σε μία πειραματική, low budget ελληνική θεατρική παραγωγή, για την γνήσια αγάπη του για την υποκριτική και το θέατρο. Άλλωστε, ούτε οι υπόλοιποι ηθοποιοί (Ολγα Τουρνάκη, Γιώργος Μπινιάρης, Μαρία Αιγινίτου, Τάνια Παλαιολόγου, Barkat Hosseini) έδειξαν σπουδαία πράγματα στην συγκεκριμένη παράσταση. Συνολικά, οι ερμηνείες μου έδωσαν την αίσθηση ότι η σκηνοθεσία δεν καθοδήγησε επαρκώς τους ηθοποιούς στο πνεύμα του έργου.

Σε γενικές γραμμές, το “Χώμα” είναι μία φιλότιμη και φιλόδοξη μοντέρνα πρόταση. Όμως, η παράσταση δεν καταφέρνει να σταθεί σε υψηλό επίπεδο. Σε όλα της τα επίπεδα (κείμενο, σκηνοθεσία, ερμηνείες) παρουσιάζει μοντέρνες ιδέες, αλλά μέτρια εκτέλεση. Ίσως το πιο ενδιαφέρον στοιχείο είναι το ίδιο το θέατρο, το οποίο μετατρέπεται σε σκηνικό από μόνο του, αλλά και αξιοποιείται σωστά από τους συντελεστές της παράστασης. Αλλά το έργο συνολικά δεν με έπεισε.

Γιώργος Σμυρνής