Μπαλέτα Μπεζάρ στο Badminton: Ελλάδα, φύση, κορμιά και… υψηλή ραπτική!

Dionysus
Ο μύθος του Διονύσου γίνεται αφορμή για μια συγκινησιακά φορτισμένη αναφορά στην Ελλάδα. Ή μήπως το ανάποδο…; Το «Διόνυσος», το πρώτο από τα τρία έργα που παρουσιάστηκε από τα μπαλέτα Μπεζάρ της Λωζάννης στο Θέατρο Μπάντμιντον, ξεκινά με μια σκηνή που θυμίζει πολύ τα ιντερμέδια ταινιών του Δαλιανίδη (όσοι είδαν την παράσταση, πρέπει να παραδεχτούν ότι όλοι σκεφτήκαμε το ίδιο!), όταν η αληθοφανής εξέλιξη σταματούσε για λίγο, για να μεταφερθούν οι ήρωες και ο θεατής σε ένα ουτοπικό περιβάλλον σε μαύρο φόντο, που αντιπροσώπευε την συναισθηματική κατάσταση κάποιου ήρωα ή ηρώων, και στο οποίο τα alter ego τους έδιναν μια «μίνι παράσταση» χωρίς λόγια (αλλά πάντα με μουσική και χορό). Έτσι και στο «Διόνυσος», αρχικά την σκηνή καταλαμβάνει πλήθος γυναικών και ανδρών χορευτών, ο καθένας αντιπροσωπεύοντας ένα διαφορετικό χαρακτήρα που «τυχαίνει» να βρίσκεται την ίδια στιγμή σε μια ταβέρνα μαζί με άλλους: υπάρχουν «λεβέντες», εργάτες, αριστοκράτες, μοιραίες, κοκέτες, «λαϊκές», μαζί με το “φτωχόπαιδο” που «άνοιξε» την αυλαία (σε κοστούμια Gianni Versace, παρακαλώ). Θα διασκεδάσουν χορεύοντας συρτάκι υπό χατζιδακικούς ήχους, όχι βέβαια με τον κλασικό τρόπο με τον οποίο το χορεύουμε εμείς, αλλά μέσα από την μετάφραση του Μπεζάρ, που γοητεύτηκε από τα στοιχεία του χορού αυτού και τους έδωσε μία πιο «καλλιτεχνική» διάσταση.

Μια ερωτική ιστορία θα ξεκινήσει, και θα γίνει αφορμή για τη χορευτική αφήγηση του μύθου του Διονύσου, από την συνεύρεση του Δία και της Σεμέλης, που οδήγησε στη γέννησή του, και η οποία αποδίδεται με έναν πιο «λυρικό» χορό μεταξύ ενός ζευγαριού, μέχρι και τη διαμόρφωση της θεϊκής του προσωπικότητας και επίδρασης. Έτσι, ενώ το «Διόνυσος» ξεκινά με μετριοπάθεια, και για να πω την αλήθεια υπήρχαν στιγμές που το βρήκα φλύαρο, καταλήγει σε μία πρωτοφανούς δυναμικότητας σκηνή που συνεπαίρνει, στην οποία ο θεός και πλήθος ανδρών ακολούθων χορεύουν σε έκσταση, κραυγάζοντας, κάνοντας ρυθμικό θόρυβο και παίρνοντας διαδοχικά ο καθένας πρωταγωνιστικό ρόλο αντικριστά σε «συντρόφους» του. Στη χορογραφία του Μπεζάρ, τα πιο δυναμικά στοιχεία των ελληνικών χορών γίνονται κινητικό ράπισμα, ατομική και ομαδική εκτόνωση και περιγραφή της ανδρικής ενέργειας.

Όταν όλο αυτό φθάσει στην κορύφωσή του, το “φτωχόπαιδο” ξαναμένει μόνο του. Ο Διόνυσος εμφυσά στον Έλληνα το πνεύμα του της δίψας για ζωή και για απολαύσεις στο έπακρο, και στη συνέχεια ο ήχος του ανέμου μάς επαναφέρει στην πραγματικότητα, που φέρει μαζί της μια αίσθηση μελαγχολίας. Όπως κατά βάθος μελαγχολική είναι και η ιστορία του Διονύσου, ενός θεού που δεν είναι ούτε παιδί ούτε άνδρας, που περιπλανήθηκε κατατρεγμένος από την Ήρα (η οποία προκάλεσε και τον θάνατο της μητέρας του πριν ακόμα αυτός γεννηθεί) και που δεν τύχαινε πάντα σεβασμού ανάλογου με αυτόν που απολάμβαναν άλλες θεότητες. Με αυτή τη γλυκόπικρη αίσθηση «παίζει» ο Μπεζάρ στον «Διόνυσο», θέλοντας ίσως να αποδώσει με τον δικό του τρόπο την έννοια και υπόσταση της «ελληνικότητας»…

Syncope
Πρόκειται για το πιο σύγχρονο από τα τρία έργα που παρουσιάστηκαν, τόσο χορογραφικά όσο και χρονικά, αφού αποτελεί δημιουργία τού εδώ και 4 χρόνια διαδόχου του Μορίς Μπεζάρ στην καλλιτεχνική διεύθυνση του οργανισμού, Ζιλ Ρομάν. Syncope σημαίνει «λιποθυμία», «απώλεια αισθήσεων». Μια τέτοια απώλεια αισθήσεων ή ονειροπόληση είναι το τερέν πάνω στο οποίο αναπτύσσονται τα επιμέρους επεισόδια του έργου. «Θύμα», ένας άνδρας σε τεχνητό περιβάλλον, το οποίο σκηνικά αποδίδεται με μία… πολυθρόνα-καροτσάκι, πάνω στην οποία κάθεται. Η έκφρασή του δείχνει ότι το μυαλό του βρίσκεται «αλλού». Είναι εξαρτημένος από μια φιγούρα-έννοια που του επιβάλλεται και τον καθοδηγεί. Μπορεί να είναι ακόμα και η νοσηλεύτριά του, την οποία αναπαριστά μία χορεύτρια με ένα… λαμπατέρ στο κεφάλι και με «εμφατικό» βάδισμα και κινήσεις που θυμίζουν πτηνά. Βυθιζόμενος στην πολυθρόνα, ο άνδρας περνά σε μια άλλη «φάση». Η σκέψη του και οι επιθυμίες του ταξιδεύουν… Εισέρχεται στον κόσμο των πτηνών, που είναι ελεύθερα στη φύση. Μια ομάδα λευκοντυμένων χορευτών, ανδρών και γυναικών, συνιστούν ένα σμήνος που επιδίδεται σε «φτερωτές» δραστηριότητες: πέταγμα, παιχνίδι, ζευγάρωμα, ταξίδι. Η μετατροπή των κινήσεων των πουλιών σε χορό από τον Ρομάν είναι εξαιρετικά πετυχημένη και γοητευτική, και συνθέτει ένα πολύ όμορφο και αξιόλογο έργο σύγχρονου χορού. Μυθοπλαστικά αποφάσισα για μένα ότι, ξανθός καθώς ήταν κιόλας ο χορευτής, ο κεντρικός ήρωας ήταν ο Νιλς Χόλγκερσον, που ως ενήλικος πια, νοσταλγεί τα ταξίδια του με τους φίλους του από τον κόσμο των πτηνών…

Bolero
Ήταν το έργο-κράχτης, το οποίο περίμενε με αδημονία το μεγαλύτερο μέρος του κοινού. Η χορογραφία-ορόσημο του Μπεζάρ, επενδεδυμένη με την πασίγνωστη μουσική του Ραβέλ, είχε να παρουσιαστεί στην Ελλάδα από το 1985, όταν η χώρα μας ήταν Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης και ο τωρινός καλλιτεχνικός διευθυντής των μπαλέτων Μπεζάρ, Ζιλ Ρομάν, το χόρευε στην Επίδαυρο. Πριν την παράσταση, είχα παρακολουθήσει σε βίντεο τη χορογραφία, αλλά το να τη βλέπεις ζωντανά είναι πραγματικά μια καλλιτεχνική εμπειρία που εντυπώνεται στην μνήμη σου για μια ζωή.

Οι εικόνες της, «καθαρές» και δυνατές: Γύρω από ένα μεγάλο κόκκινο τραπέζι είναι περιστοιχισμένοι 50 άνδρες χορευτές, που κάθονται σε καρέκλες. Πάνω στο τραπέζι δεσπόζει ευθυτενής μία χορεύτρια (σολίστ στο “Bolero” μπορεί να είναι και ένας άνδρας και μία γυναίκα) που θα ξεκινήσει έναν στατικό, «τελετουργικό» χορό, σαν να μετράει χρόνους συντονίζοντας την κίνησή της με τον τονισμό της μουσικής. Το “Bolero” αποτελεί έναν ύμνο στην τέχνη του χορού, μια καλλιτεχνική μελέτη βασικών χορευτικών κινήσεων και του πώς αυτές αναδεικνύουν την ομορφιά και τις δυνατότητες του ανθρώπινου σώματος. Ακριβώς όπως η σύνθεση του Ραβέλ αναπτύσσεται πάνω σε ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο στο οποίο προστίθενται όλο και περισσότερα όργανα, έτσι και το στυλ της χορογραφίας θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «ναρκισσιστικό», καθώς η σολίστ μοιάζει να απολαμβάνει την προσήλωσή της σε αυτό που κάνει και τη δύναμη που αποκτά και επιδεικνύει σταδιακά. Καθώς η ένταση του χορού της αυξάνεται, και ξεκινά να κινείται και στην υπόλοιπη επιφάνεια του τραπεζιού, οι χορευτές αρχίζουν κι αυτοί να σηκώνονται συμμετρικά και ν’ ακολουθούν τις «εντολές» της, σαν να ήταν εκείνη ο «μαέστρος» τους. “Soldiers, dance for me!” (από το τραγούδι “Family Affair” της Mary J. Blige), θα ήταν ένα ταιριαστό tagline για την σκηνή! Όταν θα έχουν σηκωθεί όλοι, θα περιβάλουν αποθεωτικά την Κυρία τους για να δοθεί και το σύνηθες τέλος που απολαμβάνει η συγκεκριμένη χορογραφία όπου παρουσιάζεται, και που δεν είναι άλλο από το θυελλώδες χειροκρότημα του κοινού.

Στην πρεμιέρα, το κοινό «ανάγκασε» το σύνολο να ξαναβγεί πολλές φορές στη σκηνή και να υποκλιθεί, κυρίως λόγω του “Bolero”, αν και κατά τη γνώμη μου πέρα από τις δύο χορογραφίες του Μπεζάρ, και το Syncope του Ρομάν με γοήτευσε εξίσου και με κέρδισε. Πάντως αν για οποιονδήποτε λόγο δεν καταφέρετε να παρακολουθήσετε μία από τις παραστάσεις των Μπαλέτων Μπεζάρ, μην “σνομπάρετε” το Φεστιβάλ Ελλήνων Χορογράφων που διαρκεί ως τις 18 Ιουνίου, και το οποίο περιλαμβάνει παραστάσεις με χαμηλό αντίτιμο ή και δωρεάν. Υπάρχουν πολλές ελληνικές ομάδες που έχουν να επιδείξουν αξιόλογες δουλειές και δεν ζητούν τόσο την οικονομική, όσο την ηθική στήριξή σας, που μπορείτε να προσφέρετε με την παρουσία σας.