Golgota picnic στο Φεστιβάλ Αθηνών- Βασικό Ένστικτο!

Αυτή ήταν μία από τις πιο σοφτ σκηνές στο σοκαριστικό έργο του του Αργεντινού σκηνοθέτη Ροντρίγκο Γκαρσία. Σ’ ένα σκηνικό στρωμένο με ψωμιά, ανοικτό σε συνειρμούς –θαύμα του πολλαπλασιασμού των άρτων, πείνα, κατανάλωση – με trash στοιχεία και βίντεο, ο Αργεντινός καλλιτέχνης σχολιάζει τη Βίβλο – μέσα από την αγωνία τού σήμερα.

Ο λόγος που σχολιάζει ένα θέμα ονομάζεται στην φιλοσοφία και στην επιστήμη της επικοινωνίας ως μετά-λόγος. Η ιδιοτυπία του συγκεκριμένου μετά-λόγου δεν είναι τόσο το ιδιαίτερα προκλητικό του περιεχόμενο (αυτό το κάνουν κι άλλοι, ίσως με κάπως μεγαλύτερη αυτοσυγκράτηση ή αίσθηση γούστου), αλλά το γεγονός ότι είναι ένας μετά-λόγος για τον μετά-λόγο του θέματος Γολγοθάς, Πάθη του Ιησού, χριστιανική ηθική, σχέση του χριστιανού με το σώμα του κλπ. Γι’ αυτό και αναφέρθηκε όχι μόνο σε αποσπάσματα της Βίβλου, αλλά και σε πίνακες ζωγράφων που ασχολήθηκαν με το θέμα, στην όλη αίσθηση που αποπνέει το θέμα των παθών στην πολιτιστική και πολιτική διαδρομή του δυτικού κόσμου. Αυτό το μεταμοντέρνο δημιούργημα παρουσιάζει κάποια στοιχεία, που τα έχουμε δει και σε άλλα έργα του σύγχρονου θεάτρου:

– έναν λόγο σχολιαστικό (δηλαδή ούτε αφηγηματικό, ούτε διαλογικό) με ένα οξύ, μηδενιστικό, ισοπεδωτικό, αλλά όχι ιδιαίτερα εμπνευσμένο περιεχόμενο
– σκληρές εικόνες, και από τα δρώμενα επί σκηνής και από βιντεοπροβολές που εστιάζουν και κάνουν εμετικά close up σε αυτά που εκτυλίσσονται on stage
– γυμνό μπόλικο και με διάφορες παραλλαγές
– μία θεατρική κατασκευή αχταρμάς, με ελάχιστη (ή ελάχιστα προφανή) σύνδεση των θεμάτων

Η μισή παράσταση σχεδόν (από τις 2,5 συνολικά ώρες) αφορούσε τα δρώμενα επί σκηνής, με το προκλητικό περιεχόμενο από τους πέντε ηθοποιούς της σκηνής. Επειδή στο μεγαλύτερο μέρος ερμήνευαν (ό,τι ερμήνευαν) τσίτσιδοι, στο δεύτερο μέρος τσιτσιδώθηκε και ο πιανίστας, ο οποίος ερμήνευσε γυμνός το ορατόριο “Oι επτά τελευταίες λέξεις του Χριστού στον σταυρό”, του Χάυδν. Αυτό το… γυμνό ορατόριο κράτησε περίπου μία ώρα. Αν εξαιρέσουμε το τσιτσίδωμα, η ποιότητα της εκτέλεσης (αλλά και του έργου) θύμιζε πολύ σκηνή του Μεγάρου Μουσικής. Απλά, αναρωτιέμαι πώς ο Χάυδν κολλάει με το υπόλοιπο έργο. Δεν υπάρχει απάντηση μάλλον σε αυτό. Έτσι του την βάρεσε του σκηνοθέτη, έτσι το έκανε: δημιουργική ελευθερία γαρ.

Ως προς τα αποτελέσματα αυτής της καλλιτεχνικής ασυδοσίας, πρέπει να πούμε ότι ο κύριος σκοπός της παράστασης ήταν να προκαλέσει αηδία στον θεατή. Γι’ αυτό και κάποιοι θεατές δεν άντεξαν κι έφυγαν πριν από το τέλος της παράστασης. Οι πιο αηδιαστικές σκηνές ήταν ένα σάντουιτς με πολλά στρώματα, στο οποίο ζωντανά σκουλήκια έπαιρναν τη θέση του κρεατικού. Αυτό από μακριά δεν το βλέπεις καθόλου. Αλλά το έπιανε η κάμερα και το έβλεπες σε ένα φρικτό κοντινό στο τεράστιο video-wall της μεγάλης αίθουσας στην Πειραιώς 260.

Και κάτι άλλο εξίσου εμετικό. Το πάτωμα ήταν στρωμένο με ψωμιά (χάμπουργκερ), με αποτέλεσμα να βρομάει ψωμίλα ο χώρος. Κάποιοι ηθοποιοί τα πιάνανε και τα τρώγανε από κάτω, αν και τα πατούσαν. Και σε μία σκηνή, κάνανε close up στο στόμα ενός, που μασουλούσε το ψωμί, δείχνοντας την πολτοποιημένη εκδοχή του στο στόμα μέσα (ένα ειρωνικό σχόλιο ίσως για το ότι το ψωμί θεωρείται συμβολικά το σώμα του Θεανθρώπου). Ωστόσο η εικόνα ήταν φρικώδης κι ακόμα πιο αηδιαστική ήταν η οδοντογλυφίδα που χωνόταν μέσα στα εμφανώς τερηδονισμένα (γεμάτα κουφάλες) δόντια του ηθοποιού.

Βλέποντας ένα έργο “πρόκληση για την πρόκληση“, όπως η παράσταση του Ροντρίγκο Γκαρσία, διαπιστώνουμε ελληνικό θέατρο είναι πολύ πίσω σε σχέση με τέτοιες θεατρικές πρωτοπορίες. Και είμαι πραγματικά ευτυχισμένος, που συμβαίνει κάτι τέτοιο! Το Golgota Picnic μιλάει για τον Γολγοθά του Χριστού, αλλά ήταν στην πραγματικότητα ένας Γολγοθάς αηδίας για τον θεατή! Τρέμω πραγματικά στην ιδέα, τι μπορεί να σκεφτεί κάποιος άλλος, για να ξεπεράσει σε… δημιουργική τόλμη τον Γκαρσία.

Γιώργος Σμυρνής