Σίμος Κακάλας: -Το Φεστιβάλ Αθηνών έχει ακουμπήσει την σύγχρονη εποχή!

Η προσπάθεια του Σίμου Κακάλα και της ομάδας του είναι να μελετήσει την ελληνική δραματουργία με τρία κομβικά έργα (την Γκόλφω, την Ερωφίλη του Χορτάτση και τον Ορέστη του Ευριπίδη), τα οποία προσεγγίζει με μια πιο σύγχρονη ματιά. Αυτήν την περίοδο ο θίασος παρουσιάζει την Ερωφίλη, η οποία, εκτός από την πολύ σημαντική παρουσία της στο Φεστιβάλ Αθηνών, θα ταξιδέψει σε περιοδεία, αλλά θα παρουσιαστεί το Χειμώνα και σε κάποιο αθηναϊκό θέατρο.

Με αφορμή την Ερωφίλη, ο Σίμος Κακάλας μας εξέφρασε την τεράστια εκτίμηση που νιώθει για την τραγωδία του Χορτάτση. Μας μίλησε για το πολιτικό μήνυμα της Ερωφίλης, τις απόψεις του για το μοντέρνο θέατρο, αλλα και για την μεγάλη σημασία που έχει το Φεστιβάλ Αθηνών.

-Σκηνοθετείτε το έργο Ερωφίλη του Χορτάτση για το Φεστιβάλ Αθηνών. Γιατί το επιλέξατε;
Το έργο Ερωφίλη είναι μέσα στα πλαίσια μιας ευρύτερης έρευνας που γίνεται από το θίασό μας, με άξονα κάποια ελληνικά έργα. Κι η Ερωφίλη είναι ένας ενδιάμεσος σταθμός μας. Το ρεπερτόριο στο οποίο θα βασισθούμε είναι ο άξονας Γκόλφω-Ερωφίλη- Ορέστης. Όλο αυτό συνιστά μία θεατρική παράδοση που ξεκινά από την Γκόλφω και φτάνει μέχρι τον Ευριπίδη. Η Ερωφίλη είναι ένα έργο της Αναγέννησης, από την Κρήτη που σε σχέση με τον υπόλοιπο ελληνικό χώρο γνώρισε την Αναγέννηση. Και μας ενδιαφέρει πολύ ο πολιτισμός αυτής της περιόδου.

-Είπατε ότι ο άξονας σας είναι Γκόλφω- Ερωφίλη- Ορέστης. Όμως η χρονολογική σειρά είναι αντίστροφη. Πρώτος ήταν ο Ορέστης, μετά η Ερωφίλη και τελευταία η Γκόλφω. Ποιο είναι το καλλιτεχνικό σας σκεπτικό πίσω από αυτήν την αντιστροφή;
Ξεκινάς με κάτι που είναι πιο κοντά σου, για να φτάσεις σε κάτι πιο μακρινό. Από τον Ορέστη μας χωρίζουν 2,5 χιλιάδες χρόνια. Ξεκινάμε από κάτι που είναι πιο οικείο σε μας, όπως η Γκόλφω που είναι μόνο 100 χρόνων.

-Ένα θέμα με την Ερωφίλη είναι η ομοιοκαταληξία. Ο επαναλαμβανόμενος ομοιοκατάληκτος στίχος μπορεί να κουράσει τον σημερινό θεατή. Εσείς πώς το αντιμετωπίζετε αυτό;
Εμείς το αντιμετωπίζουμε αυτό ήδη από την Γκόλφω. Χειριζόμαστε αυτόν τον λόγο, τον ομοιοκατάληκτο δεκαπεντασύλλαβο. Είναι πραγματικά ένα πρόβλημα. Κι είναι ένας από τους στόχους μας να τον αποδίδουμε σωστά, χωρίς να κουράζει τον θεατή.

-Έχει κάποιες άλλες ιδιοτυπίες η δική σας παράσταση για την Ερωφίλη;
Σε σχέση με τις προηγούμενες παραστάσεις της Ερωφίλης, που ήταν πιο ακαδημαϊκές και ήταν πιο πιστές στην κρητική παράδοση, τώρα στην παράσταση είναι οι 3 γυναίκες που κάνουν όλους τους ρόλους- αντρικούς και γυναικείους- με μάσκες. Επίσης υπάρχει και η μουσική, η οποία ξεφεύγει από το σχήμα της κρητικής μουσικής.

-Σε σχέση με το Λιωμένο Βούτυρο, την παράσταση που παρουσιάσατε φέτος, θα υπάρχουν κάποιες ομοιότητες;
Πρόκειται για δύο τελείως διαφορετικά έργα. Η Ερωφίλη είναι μία τραγωδία πολύ δυνατή, με φοβερή δομή. Το Λιωμένο βούτυρο είναι ένα σύγχρονο έργο, του Σάκη Σερέφα.

– Ένα ζήτημα στην Ερωφίλη είναι και ο γυναικείος χορός. Αυτό πως το αντιμετωπίζετε;
Αυτό το αντιμετωπίζω με το να βάζω τις τρεις γυναίκες να ερμηνεύουν όλους τους ρόλους. Οι τρεις γυναίκες πάνω στην σκηνή είναι σαν να είναι ένα χνάρι, όπως η μνήμη, του γυναικείου αυτού χορού. Μάλιστα, ο γυναικείος χορός δίνει και τη λύση στο τέλος του έργου.

– Η Ερωφίλη είναι ένα έργο με θέμα την εξουσία και με πρωταγωνιστές ανθρώπους του θρόνου, όπως άλλωστε πάρα πολλά έργα εκείνης της περιόδου. Έχει πολιτικό περιεχόμενο;
Μιλάει για την αλαζονεία της εξουσίας, που ξεπερνάει τους ανθρώπινους νόμους. Νομίζω ότι η Ερωφίλη έχει σαφέστατα πολιτικό περιεχόμενο και μάλιστα πολύ τολμηρό για την εποχή εκείνη. Γενικά, σε ολόκληρη την Ευρώπη υπήρχε αυτή η τάση. Ο Χορτάτσης την ακολούθησε και πολύ πετυχημένα. Το ότι υπάρχει πολιτικό περιεχόμενο γίνεται σαφές και μόνο από το γεγονός ότι ένας γυναικείος χορός, ένας χορός που αποτελείται από κορίτσια, κάνει αυτήν την πράξη εκδίκησης στο τέλος και ποδοπατά μέχρι θανάτου τον Βασιλιά, για την ύβρη που έχει διαπράξει.

–Ένα πράγμα που δυσκολεύεται κανείς να καταλάβει, είναι η σκληρότητα της εκδίκησης του Βασιλιά απέναντι στον Πανάρετο, για το ότι αυτός ερωτεύεται την κόρη του. Γιατί πιστεύετε ότι ο Βασιλιάς εκδικείται τόσο απάνθρωπα τον Πανάρετο;
Πιστεύω ότι βλέπει στο πρόσωπο του Πανάρετου κάποιον που θέλει να του μοιάσει. Δηλαδή ο Βασιλιάς είχε πάρει την εξουσία με δόλο από τον αδερφό του. Σκότωσε τον αδερφό του. Παντρεύτηκε την γυναίκα του αδερφού του και πήρε την εξουσία. Οπότε, ίσως βλέπει στον Πανάρετο κάποιον που ενδεχομένως θα μπορούσε να εκθρονίσει τον ίδιο. Από την άλλη, ο Πανάρετος είναι ένας ξένος. Ένας αλλοδαπός που ζει στο παλάτι, με την χάρη του Βασιλιά, αλλά φυσικά μέχρι ένα σημείο. Δεν ανέχεται να ερωτευθεί την κόρη του ένας δούλος του. Μπορεί να είναι στρατηγός ο Πανάρετος, αλλά ουσιαστικά είναι δούλος του Βασιλιά.

– Ο θίασος σας αποτελείται μόνο από γυναίκες. Έχετε ξανακάνει τέτοιες παραστάσεις, μόνο με γυναίκες; Και πώς κρίνετε την τάση να υπάρχουν θίασοι μόνο με ένα φύλο (είτε μόνο άντρες, είτε μόνο γυναίκες);
Η συγκεκριμένη αυτή την παράσταση είχε αυτήν την ανάγκη, λόγω του γυναικείου χορού. Αρχικά, έκανα οντισιόν κι έψαχνα άντρα για τον ρόλο του Βασιλιά. Αλλά νομίζω, ότι με αυτή τη μορφή η παράσταση λειτουργεί καλύτερα. Γενικότερα, πάντως, είμαστε σε μία εποχή που πολλά συμβαίνουν. Άλλωστε, το θέατρο στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας του παιζόταν αποκλειστικά από άντρες. Σήμερα πάντως το κοινό που στηρίζει το θέατρο, είναι κυρίως γυναικείο. Η κατάσταση έχει ανατραπεί. Είμαστε, όμως, σε μία εποχή όπου όλα μπορούν να συμβούν. Και παρουσιάζονται διάφορες τάσεις, αλλά είναι βραχύβιες.

-Πώς κρίνετε το Φεστιβάλ Αθηνών;
Φέτος, λόγω των προβών δεν έχουμε δει ακόμα κάποιο έργο. Γενικά, νομίζω ότι το Φεστιβάλ Αθηνών έχει αποκτήσει έναν διαφορετικό χαρακτήρα σε σχέση με αυτό που ήταν. Έχει ακουμπήσει την σύγχρονη εποχή. Κι είναι πολύ σημαντικό, γιατί υπάρχει πλέον η δυνατότητα να γνωρίσουμε ανθρώπους, να έρθουν καλλιτέχνες στην Ελλάδα, να δούμε τις δουλειές τους. Εγκολπώνεται διάφορες απόψεις και διάφορες τάσεις και εγχώριες και από την Ευρώπη. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι αισθάνονται το Φεστιβάλ ως κάτι δικό τους. Και γι’ αυτό υπήρξε και τόση μεγάλη χαρά, όταν ανακοινώθηκε ότι το Φεστιβάλ τελικά θα γίνει. Είδα πολλά χαρούμενα πρόσωπα εκείνη τη μέρα.

-Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;
Θα ξεκινήσουμε πρόβες για τον Ορέστη του Ευριπίδη αυτό το Φθινόπωρο, σε μετάφραση του Γιάννη Τσαρούχη. Και φυσικά θα παίξουμε την Ερωφίλη σε κάποιο χειμερινό θέατρο στην Αθήνα, μετά την καλοκαιρινή περιοδεία που θα πραγματοποιήσουμε.