Ηρακλής μη ανα-Μαινόμενος στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης

Το έργο ξεκινά στον οίκο του Ηρακλή στην Αρχαία Θήβα. Ο Ηρακλής κατεβαίνει στον Άδη, για να συλλάβει τον Κέρβερο και όλοι τον θεωρούν νεκρό. Ο Λύκος καταλαμβάνει παράνομα την εξουσία στη Θήβα και καταδικάζει την οικογένεια του Ηρακλή σε θάνατο- τον θνητό πατέρα του, τον Αμφιτρύωνα, την σύζυγό του Μεγάρα και τα τρία του παιδιά. Ο λόγος είναι ότι η οικογένεια έχει κληρονομικά δικαιώματα στον θρόνο, τα οποία ο σφετεριστής θέλει να εξαλείψει. Όμως ο Ηρακλής γυρίζει από τον Κάτω Κόσμο και εξοντώνει με ενέδρα τον εχθρό του. Μετά όμως η Ήρα τον τρελαίνει και τελικά σκοτώνει ο ίδιος την οικογένειά του, την οποία μόλις είχε γλιτώσει από τα “δόντια” του Λύκου. Ο μόνος που τη γλιτώνει, με παρέμβαση της Αθηνάς, είναι ο γέρος πατέρας του.

Το Aquila Theatre προσπάθησε να συνδυάσει το κείμενο του Ευριπίδη με το σήμερα. Ο Peter Meineck, μεταφραστής κλασικών έργων και Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Aquila Theatre, στη νέα μετάφραση του έργου ορίζει έναν ξεκάθαρο στόχο σε συνεργασία με την σκηνοθέτιδα Desiree Sanchez. Αντιπαραβάλλει την τρέλα του πολέμου με την τρέλα του ίδιου του Ηρακλή. Άλλωστε, ο Ηρακλής θα μπορούσε να θεωρηθεί ένας βετεράνος πολέμου, καθώς όλοι του οι άθλοι είχαν πολεμικό χαρακτήρα, ενώ είναι ο κορυφαίος πολεμιστής της εποχής του, ο οποίος, με την χρήση του τόξου, εισάγει νέα δεδομένα στην πολεμική τέχνη. Μέσα σε αυτό το σκεπτικό, ο χορός των γερόντων -βετεράνων της εποχής, αντικαθίσταται με την προβολή σε γιγαντοοθόνη αληθινών μαρτυριών on camera από Αμερικανούς βετεράνους πολέμου, άνδρες και γυναίκες, οι οποίοι υπηρέτησαν σε διάφορες πολεμικές αναμετρήσεις των ΗΠΑ τα τελευταία 70 χρόνια.

Αυτή ήταν η βασική καινοτομία της παράστασης. Όμως, οι συνεντεύξεις των βετεράνων δεν υποκαθιστούν το περιεχόμενο των λεγομένων του χορού. Οι βετεράνοι λένε τις ιστορίες τους από τον πόλεμο, δίνοντας ίσως μία δόση ισχυρής αληθοφάνειας, στην έννοια μεταπολεμικό τραύμα. Όμως, το θέμα αυτό δεν μπορεί να καλυφθεί. Είναι τόσα εκατομμύρια οι άνθρωποι που το έχουν βιώσει, που το δείγμα των 5-6 βετεράνων, με τον καθένα από αυτούς να λέει μερικές αράδες, είναι πολύ περιορισμένο. Επίσης, είναι εντελώς διαφορετικό το ύφος της αρχαίας τραγωδίας με αυτό των συνεντεύξεων. Έτσι δεν επιτυγχάνεται η συνοχή των δύο μερών του έργου.

Στις ερμηνείες χρησιμοποιείται η μάσκα. Οι μάσκες έχουν φιλοτεχνηθεί από τον David Knezz και είναι βασισμένες στις έρευνες του Peter Meineck. Έχουν αρκετό ρεαλισμό και έντονη συμβολική δύναμη. Τα κοστούμια και το σκηνικό είναι πολύ λιτά, ενώ οι φωτισμοί είναι πολύ προσεγμένοι.

Σχετικά με τις ερμηνείες, καλός ήταν ο Richard Willis στον ρόλο του Αμφιτρύωνα, επιδιώκοντας μια συναισθηματική, αλλά όχι ρεαλιστική ερμηνεία, η οποία να ταιριάζει στο επιβλητικό πνεύμα της αρχαίας τραγωδίας. Στο ίδιο μήκος κύμματος κινήθηκε και η Elizabeth Wakehouse ως Μεγάρα. Αντίθετα, ο Brent Werzner που έπαιξε τόσο τον Λύκο, όσο και τον Ηρακλή, μου φάνηκε μέτριος. Και για να λέμε και τα θετικά για τη χώρα μας- και όχι μόνο να εστιάζουμε στα “στραβά” της σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο- βλέποντας στους αντίστοιχους ρόλους τον Καραθάνο (Ηρακλή) και Γάλλο (Λύκο) στον “Ηρακλή Μαινόμενο” του Μαρμαρινού, πρέπει να πω ότι ο ηθοποιός του αμερικάνικου θιάσου έδειχνε μπροστά στους Έλληνες ηθοποιούς σχεδόν ερασιτέχνης!

Συνολικά, στα διαλογικά μέρη η παράσταση έμοιαζε αρκετά ακαδημαϊκή, ως προς την παρουσίαση του αρχαίου ελληνικού δράματος. Η βασική της διαφοροποίηση ήταν η χρήση των συνεντεύξεων των βετεράνων, στη θέση του χορού, που έδωσε έναν πιο πειραματικό χαρακτήρα στην παράσταση. Όμως, η συγκεκριμένη παράσταση του σπουδαίου και ιδιαιτέρως σκληρού δράματος του Ευριπίδη δεν έλαμψε και μάλλον βάλτωσε. Δεν κατάφερε να δείξει ούτε πολύ εμπνευσμένα σκηνοθετικά ευρήματα, ούτε ιδιαίτερα δυνατές ερμηνείες και τελικά δεν κατάφερε να ξεπεράσει την μετριότητα.

Γιώργος Σμυρνής