Βάνα Πεφάνη: -Αγαπώ τους ανθρώπους που δεν τους αλλάζουν οι καταστάσεις!

Με αφορμή την παράσταση, η Βάνα Πεφάνη μας μιλάει για το δικό της έργο, αλλά και για το έργο του Ζαν Ζενέ, στη ζωή του οποίου αναφέρεται. Μας πληροφορεί ότι ο Ζενέ έζησε τη ζωή του όπως την ήθελε, δεν άλλαξε ακόμα κι όταν έγινε διάσημος. Επίσης, μας εξηγεί τις διαφορές του «Ένας κάποιος παράδεισος 2» σε σχέση με το «Ένας κάποιος παράδεισος 1», αλλά και γιατί το έργο είναι ακατάλληλο για ανηλίκους.

-Ανεβάζετε τώρα στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης το «Ένας κάποιος παράδεισος 2». Τι διαφορά έχει από το «ένας κάποιος παράδεισος 1»;
Το «ένας κάποιος παράδεισος 1» έκανε πρεμιέρα τον περασμένο Μάρτη στην Πάτρα, στην ακτή Δυμαίων, σε μια μουσική σκηνή. Τα πράγματα ήταν πολύ πιο εξωστρεφή, γιατί υπήρχε σκηνή υπερυψωμένη από τους θεατές. Επίσης, είχαμε πιάνο ζωντανό στην παράσταση και ήταν πολύ πιο ανοιχτά όλα. Τώρα, στο γκαράζ του Ιδρύματος Κακογιάννη, η παράσταση διαμορφώθηκε σε σχέση με το χώρο. Αλλάξαμε κάπως το κείμενο, δεν έχουμε μουσική λάιβ, αλλά τα τραγούδια μας είναι α καπέλα. Τα πράγματα είναι πιο επικίνδυνα όταν βρίσκεσαι σε έναν χώρο που είναι πιο βιομηχανικός, με μπετόν και ο οποίος από μόνος του καθορίζει το ύφος της παράστασής μας. Γι’ αυτό θεωρώ ότι η παράσταση μας είναι μια παράσταση σε εξέλιξη, γιατί προσαρμοζόμαστε ανάλογα με τον χώρο που πηγαίνουμε και ταυτόχρονα η προηγούμενη εμπειρία λειτουργεί ώστε να αλλάξουμε πράγματα για την επόμενη.

–Ο τίτλος του έργου είναι «ένας κάποιος παράδεισος». Θεωρούμε γενικά ότι ο παράδεισος είναι το τέλειο, που το ονειρευόμαστε, αλλά δεν θα το πιάσουμε ποτέ. Με το «ένας κάποιος» είναι σαν να σχετικοποιείται η έννοια του παραδείσου. Σαν να λέμε «όχι ο παράδεισος που ονειρευόμαστε, αλλά ένας κάποιος παράδεισος». Τι υπονοεί τελικά ο τίτλος;
Ο τίτλος έχει μια ειρωνεία. Ο παράδεισος διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Είναι μια ιδανική συνθήκη για τον καθένα μας, μόνο που η ιδανική συνθήκη η δικιά σου διαφέρει πολύ από την δικιά μου. Αν λοιπόν εγώ έρθω στον δικό σου παράδεισο και ζήσω, για μένα είναι ένας κάποιος παράδεισος και όχι ο δικός μου παράδεισος. Αυτό υπονοεί ο τίτλος. Έχει αυτή την ειρωνεία.

–Τι υπόθεση έχει το έργο;
Ο συγγραφέας Ζαν Ζενέ βρίσκεται στην φυλακή- μία από τις πολλές φορές που βρέθηκε κλεισμένος μέσα- και γράφει ένα έργο. Όπως γράφει το έργο, οι ήρωές του αρχίζουν να γίνονται πραγματικοί, να παίζουν τις σκηνές του έργου μπροστά του, ο ίδιος να τους καθοδηγεί, μέχρι που συμβαίνει κάτι και το έργο σταματάει πριν τελειώσει.

-Όντως έγραψε στην φυλακή ο Ζενέ;
Είναι αληθές αυτό. Δεν έχουμε πειράξει την ιστορία του. Ο Ζενέ ξεκίνησε να γράφει στην φυλακή. Το έργο του πέρασε εκτός φυλακής και λένε ότι τον βοήθησαν οι φύλακες κι έφτασε στον Κοκτώ. Ο Κοκτώ κατάλαβε τι είχε στα χέρια του και το πέρασε και στους άλλους, ενώ ο συγγραφέας παρέμενε στην φυλακή.

–Γιατί ήταν φυλακή ο Ζενέ;
Ήταν φυλακή για διάφορους λόγους. Συνήθως για μικροκλοπές. Άλλες φορές για παιδεραστία. Άλλες φορές γιατί ψωνιζόταν. Ήταν ένας γνωστός ομοφυλόφιλος, δεν το έκρυβε, και ζούσε τη ζωή του έτσι όπως την ήθελε.

–Γιατί διαλέξατε τη ζωή του Ζενέ; Τι σας ενέπνευσε στον συγκεκριμένο δημιουργό;
Τον Ζενέ τον πρωτοσυνάντησα όταν ήμουν στην σχολή, όταν η δασκάλα μου Ρένα Πιτακή μου είχε δώσει ένα κομμάτι από τις Δούλες. Μου έκανε εντύπωση. Ήταν ένα θέατρο που δεν το συναντάς συχνά, ειδικά όταν είσαι μαθητής. Δεν ήξερα πώς να το παίξω αυτό και άρχισα να διαβάζω για τον Ζενέ από τότε. Ο ίδιος ο Ζενέ και η ζωή του μου είχε κινήσει το ενδιαφέρον. Ήταν ένας άνθρωπος σε μια πολύ συντηρητική χώρα, όπως η Γαλλία μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, παρά το γεγονός ότι ανθούσε η διανόηση τότε. Η συντηρητική Γαλλία δεν μπόρεσε να δεχθεί τον Ζενέ και τα έργα του, που ήταν έργα καταγγελίας. Ουσιαστικά ο Ζενέ κατήγγειλε τις αρχές της Γαλλίας, την αστυνομία, τα δικαστήρια και γενικά οποιαδήποτε αρχή. Ο Ζενέ έζησε τη ζωή του έτσι όπως την ήθελε. Ακόμα κι όταν έγινε διάσημος, δεν σταμάτησε να είναι αυτό που είναι. Δεν άλλαξε. Αυτό για μένα είναι ένα χαρακτηριστικό, που αγαπώ πολύ στους ανθρώπους: να μην τους αλλάζουν οι καταστάσεις. Να παραμένουν ίδιοι και να πολεμούν για τα ίδια πράγματα. Αυτός ήταν ο λόγος που ασχολήθηκα με τον Ζενέ. Και ίσως γιατί ο υπόκοσμος που διαβάζαμε τότε, μου φάνταζε μακρινός και αυτή τη στιγμή είναι η πραγματικότητά μας.

-Έχει αποσπάσματα από έργα του Ζενέ το έργο;
Βασίζομαι στο ότι ο Ζενέ στην φυλακή γράφει τον καυγατζή της Δρέσδης, που είναι ένα μη θεατρικό έργο. Αλλά έχω προσθέσει ατάκες του Ζενέ, που τις έχω κλέψει από όλα του τα έργα. Ουσιαστικά δεν έχω γράψει εγώ. Έχω κάνει μία συρραφή σκέψεων από όλο το έργο του Ζενέ, κρατώντας την βασική ιστορία.

-Είναι πιο εύκολο να σκηνοθετείς και να ερμηνεύεις ένα δικό σου έργο, από ό,τι ενός άλλου συγγραφέα;
Ίσα-ίσα είναι πιο δύσκολο. Πολλές φορές στην πρόβα γελάμε. Τα παιδιά μου λένε: «Και τώρα ποιος μιλάει; Ο σκηνοθέτης ή ο συγγραφέας;» Πραγματικά, είναι δύσκολο. Όταν τελειώσω με το κείμενο, προσπαθώ να ξεφύγω από αυτό και να το αντιμετωπίσω σαν να το έχει γράψει κάποιος άλλος. Η αμέσως μεγαλύτερη δυσκολία είναι να παίξεις. Ευτυχώς για μένα, το κείμενο είχε τελειώσει έξι χρόνια πριν και παίζω έναν πολύ μικρό ρόλο. Θα ήθελα να μην παίξω καθόλου. Δεν έχω την διάθεση να κάνω τα πάντα, γιατί δεν μπορώ να τα κάνω, ειδικά όταν γίνονται μαζί.

–Γιατί το έργο είναι ακατάλληλο για ανηλίκους;
Το έργο είναι αρκετά σκληρό. Δεν κρύβει πράγματα. Αν αναλογιστούμε τη ζωή του Ζενέ, οι ήρωές του είναι κλέφτες, εγκληματίες, πόρνες, φονιάδες, αιμομίκτες, τα πάντα. Δεν είναι κάτι βέβαια που ένας κάτω των 18 δεν τα έχει δει ήδη στην τηλεόραση ή στο σινεμά. Απλά δεν θέλουμε να συμβάλλουμε σε εικόνες και καταστάσεις, τις οποίες ένα μυαλό, όντας πιο νεαρό, ίσως να μην είναι σε θέση να τις επεξεργαστεί.

-Πώς είναι η συνεργασία σας με τον θίασο;
Τα παιδιά με έχουν εμπιστευθεί πολύ. Αυτό κρατάω κατ’ αρχάς και με χαροποιεί πολύ, γιατί είναι δύσκολο, όταν δεν έχεις ένα κείμενο, που να είναι γνωστό. Εγώ έχω σκηνοθετήσει τέσσερα πράγματα, αλλά δεν δηλώνω σκηνοθέτης. Δεν θα σου πω ότι περνάμε καλά, γιατί το έργο δεν μας αφήνει να περνάμε πολύ καλά. Υπάρχουν και οι εντάσεις. Όταν δημιουργείς και πηγαίνεις προς ένα αποτέλεσμα, δεν μπορεί να μην υπάρχουν και αυτά, αρκεί να είναι δημιουργικά. Η πρόβα μας έχει μια γλύκα και μια ένταση. Πίσω από όλο αυτό όμως υπάρχει εμπιστοσύνη.

–Τι σας αρέσει περισσότερο; Να γράφετε, να σκηνοθετείτε ή να παίζετε;
Φυσικά να παίζω. Αυτή είναι η δουλειά μου. Αυτό έχω σπουδάσει. Το κάνω 22 χρόνια. Δεν μπορώ να σου πω ότι ξέρω να το κάνω. Αλλά μαθαίνω. Και μου αρέσει πολύ που μαθαίνω.

–Τι άλλο ετοιμάζετε μετά από αυτήν την παράσταση;
Το επόμενο μου σχέδιο είναι μια παράσταση που θα την σκηνοθετήσει η Φρόσω Λύτρα. Είναι έργο του Γκυ Ντε Μωπασάν.

–Έχει καμία σχέση με το Επικίνδυνο πάθος, με τον Πάτινσον και την Ούμα Θέρμαν, που βγήκε τώρα στους κινηματογράφους και βασίζεται στο Bel Ami του Μωπασάν;
Όχι. Και την είδα την ταινία. Δεν ενθουσιάστηκα, επειδή έχω διαβάσει και το βιβλίο, αλλά μου αρέσει αυτός ο ηθοποιός. Η δική μας παράσταση δεν έχει σχέση με το Επικίνδυνο Πάθος. Είναι μια διασκευή διηγημάτων του Γκυ Ντε Μωπασάν. Και ξεκινάμε πρόβες με το που αρχίζουμε να ανεβάζουμε το «Ένας κάποιος παράδεισος 2». Ελπίζουμε ότι τέλος Οκτώβρη θα κάνουμε πρεμιέρα.