Ένας κάποιος Παράδεισος 2 στο ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη – Sin City!

Η υπόθεση του έργου έχει πρωταγωνιστή τον ίδιο τον Ζενέ, ο οποίος βρέθηκε στη φυλακή αρκετές φορές στη ζωή του και έφτασε σε σημείο να κινδυνεύσει να φάει ισόβια, όταν οι καταδίκες του έφτασαν τις δέκα. Όμως είχε την στήριξη μεγάλων καλλιτεχνών, όπως ο Κοκτό και ο Σαρτρ, που έκαναν αίτηση στον Ντε Γκολ να δοθεί χάρη στον σπουδαίο αυτό δημιουργό και την γλίτωσε. Ο κόσμος των λογοτεχνικών έργων του Ζενέ είναι ο κόσμος που γνώρισε. Ένας κόσμος του περιθωρίου, με μαχαιροβγάλτες, ομοφυλόφιλους, αιμομίκτες, πόρνες, κλέφτες, εμπόρους ναρκωτικών, νταβατζήδες και πάει λέγοντας. Αυτόν τον κόσμο αναδεικνύει και η σκηνοθεσία της Βάνας Πεφάνη στην παράστασή της, που βασίζεται σε ένα μη θεατρικό έργο του Ζενέ τον Καυγατζή της Βρέστης, αλλά παίρνει κομμάτια και από άλλα έργα του συγγραφέα.

Το έργο που γράφει ο Ζενέ στην φυλακή και ζωντανεύει επί σκηνής, περιγράφει στην ουσία μία σκληρή ιστορία, ενός ανθρώπου που έκανε ένα έγκλημα και προσπαθεί να γλιτώσει τις συνέπειες της πράξης του. Από εκεί και πέρα, περνάει από εκεί όλο το περιθώριο του λιμανιού. Κεντρικό ρόλο παίζει η περίεργη σχέση του πρωταγωνιστή (Παναγιώτη Πετράκη) με τον αδερφό του. Στοιχεία που θυμίζουν Βόιτσεκ υπάρχουν στο έργο, καθώς το έργο του Μπίχνερ μοιάζει να έχει επηρεάσει τον Ζενέ για τον Καυγατζή της Βρέστης. Αλλά και η σκηνοθεσία της Βάνας Πεφάνη έχει υιοθετήσει στοιχεία από τον κινηματογράφο και ταινίες που προσεγγίζουν το έγκλημα και το περιθώριο, όπως το Κουρδιστό Πορτοκάλι και το Sin City.

Ως προς τις ερμηνείες το βάρος σηκώνουν οι άντρες, των οποίων συνολικά οι ερμηνείες κινούνται σε καλό επίπεδο. Ακολουθούν πιο εξπρεσιονιστικά μονοπάτια, τα οποία είναι δικαιολογημένα, καθώς η υπόθεση και οι χαρακτήρες έχουν μια ακρότητα που υπερβαίνει το ρεαλισμό από μόνη της. Ο Παναγιώτης Πετράκης, ο οποίος ερμηνεύει τον ωραίο και μοιραίο εγκληματία της υπόθεσης, αν και δεν είναι ωραίος, εντυπωσιάζει με το εξαιρετικά γυμνασμένο σώμα του. Παίζει έναν πανηδονιστή κι αμοραλιστή εγκληματία, που τον έκανε σκληρό η ζωή, αλλά συμβιβάζεται με ευκολία με το τέρας που κρύβει μέσα του. Επίσης, ο Κώστας Φαλελάκης στο ρόλο του καπετάνιου μου άρεσε, ενώ καλός στο ρόλο του ήταν και ο Ιερώνυμος Καλετσάνος, ως Ζαν Ζενέ μέσα στη φυλακή. Από τις γυναίκες, η ίδια η σκηνοθέτης Βάνα Πεφάνη κρατάει τον σημαντικότερο ρόλο για τον εαυτό της, αυτόν μίας πόρνης με μεγάλη δύναμη επιρροής στον χώρο της, βιτσιόζας και σκληρής. Η αλήθεια είναι πως αν είχε κι ένα αυτόματο στο χέρι και θα μπορούσαμε να την βάλουμε με μεγάλη ευκολία στο σκοτεινό σύμπαν του Sin City και της Παλιάς Πόλης, στην οποία κυβερνούν οπλισμένες πόρνες, για να προστατεύονται- ακόμα και με τη βία, από τους αστυνομικούς και τους προαγωγούς.

Σε σχέση με την υπόθεση, θεωρώ ότι η παρουσία του Ζενέ, ως του συγγραφέα που δημιουργεί το έργο του, δεν είναι τόσο ισχυρή. Η δύναμη της παράστασης είναι η ίδια η ιστορία του ναύτη μέσα στον υπόκοσμο της Γαλλίας, ενώ η παρουσία του Ζενέ δεν έχει κάποια βαρύτητα. Το μόνο που μαθαίνουμε γι’ αυτόν είναι ότι βρίσκεται στην φυλακή, όπου κακοποιείται και ότι γράφει κάποιο έργο. Θεωρώ ότι θα είχε νόημα η παρουσία του, αν υπήρχαν πολύ περισσότερα βιογραφικά στοιχεία, που θα αναδείκνυαν τον χαρακτήρα του συγγραφέα, αλλά θα μπορούσαν να συσχετίσουν συγκεκριμένες πτυχές της ζωής του με τα έργα του- αν και αυτή είναι μία πολύ δύσκολη δουλειά, που οδηγεί συχνά σε λάθη και σε αυθαίρετους συσχετισμούς έργων με επεισόδια από τη ζωή ενός συγγραφέα. Κατά τη γνώμη μου, θα ήταν καλύτερο να απουσίαζε τελείως ο Ζενέ και να άφηναν το έργο του να μιλήσει γι’ αυτόν. Επίσης, το φινάλε- που αφορά το Ζενέ- δεν μου πολυάρεσε, καθώς μου φάνηκε λίγο ξεκάρφωτο.

Η σκηνοθεσία μοιάζει λίγο να πατάει σε δυο βάρκες. Από τη μία αυτήν της κινηματογραφικού τύπου ρεαλιστικής αποτύπωσης της δράσης και από την άλλη της αφαίρεσης και του μινιμαλισμού. Ο συνδυασμός των δύο, μαζί με τον λόγο του Ζενέ, συντείνουν σε μια ποιητικού τύπου παράσταση, της οποίας όμως τα ισχυρά στοιχεία είναι οι βίαιες και ρεαλιστικές σκηνές. Θεωρώ ότι με λιγότερη αφαίρεση το έργο θα ήταν πιο δυνατό, αλλά σε αυτές τις επιλογές υπάρχουν και θέματα οικονομικού περιορισμού.

Γενικά, το Ένας κάποιος Παράδεισος 2, είναι μία παράσταση σίγουρα τολμηρή, με ένα θέμα που σπάνια το πιάνουν στο θέατρο. Λένε ότι είναι ακατάλληλη για ανηλίκους και το εννοούν. Υπάρχει σεξ, ομοφυλοφιλία, μαχαιρώματα, πορνεία και αρκετά ωμή αποτύπωση όλων αυτών, που είναι και αυτό που κάνει την παράσταση ενδιαφέρουσα. Αν και υπάρχουν αδυναμίες και δεν δένουν όλα τα κομμάτια μεταξύ τους, το έργο της Βάνας Πεφάνη σου τραβάει την προσοχή. Δείχνει στην σκοτεινή πλευρά της ζωής, με έναν ειλικρινή τρόπο και παράλληλα αναφέρεται πιο συνολικά στο έργο ενός πολύ σημαντικού συγγραφέα, όπως ο Ζενέ.

Γιώργος Σμυρνής