Ο Ορφέας στον Άδη, του Τεννεσή Ουίλλιαμς στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου

To έργο ανέβηκε σε σκηνοθεσία της Barbara Weber, καλλιτεχνικής διευθύντριας του θεάτρου Neumarkt της Ζυρίχης. Πρόκειται για μια μοντέρνα τραγωδία, βασισμένη στο μύθο του Ορφέα και της Ευριδίκης και – όπως όλα τα έργα του Ουίλλιαμς – εκτυλίσσεται σε μια επαρχιακή πόλη του αμερικανικού νότου. Μιλάμε για μια ανδροκρατούμενη και ρατσιστική κοινωνία στα τέλη της δεκαετίας του “50, με θρησκόληπτους, αμόρφωτους, ξενοφοβικούς και οικονομικά εξαθλιωμένους κατοίκους, που ζουν σε μια ιδιότυπη κόλαση: όποιος ενδιαφέρεται για τον άλλον χάνει τη ζωή του, όποιος θέλει να προσφέρει βοήθεια μένει απροστάτευτος ο ίδιος. Σε αυτό το κλίμα, καταφθάνει ένας περιπλανώμενος νεαρός μουσικός, ο Βαλ και, αυτόματα, γοητεύει όλες τις καταπιεσμένες γυναίκες της περιοχής. Ανάμεσά τους και η Λέηντυ, παντρεμένη με τον αυταρχικό και ανάπηρο Τόρανς, που βλέπει στο πρόσωπο του Βαλ τον άνθρωπο που θα μπορούσε να αλλάξει τη ζωή της. Ωστόσο, η απόπειρά της να δραπετεύσει μαζί του πέφτει στο κενό. Ο κολασμένος τόπος γνωρίζει καλά πώς να προστατευτεί «αποβάλλοντας» κάθε επικίνδυνο «εχθρό».

Η Weber σκηνοθέτησε το έργο με φρέσκια ματιά, καταθέτοντας μια διαφορετική ανάγνωση αλλά και αισθητική προσέγγιση του Ουίλλιαμς. Μαζί με την Άντζελα Μπρούσκου (αν θυμηθούμε το δικό της Λεωφορείο ο Πόθος στην Σφενδόνη), είναι δύο γυναίκες που στην Ελλάδα σκηνοθέτησαν Ουίλλιαμς προσφέροντας, η κάθε μια, μέσα από την δική της οπτική και αισθητική αντίληψη, μια ξεχωριστή και πολύ «σύγχρονη» εκδοχή του Τέννεση Ουίλλιαμς, που ακουμπάει από τα σκηνικά και τα κοστούμια, μέχρι τον τρόπο που πάλλονται οι χαρακτήρες και οι ρόλοι, χωρίς να αλλοιώνεται ο ιστορικός χρόνος.

Στην μοντέρνα σύλληψη της σκηνοθεσίας του Ορφέα στον Άδη, βοήθησαν πολύ, χάρη και στις δυνατότητες που προσφέρει το κρατικό θέατρο, η σκηνογραφία (Michel Schaltenbrand) και η δυνατή διανομή: ξεκινώντας από την Θέμιδα Μπαζάκα και τον Γιώργο Κοτανίδη και δίνοντας την σκυτάλη στην Μισέλ Βάλεϊ, την Άλκηστη Πουλοπούλου και τον Νίκο Αλεξίου, ο καθένας με την δική του υποκριτική αλήθεια ενσαρκώνουν αντιφατικές υπάρξεις που τις καταδιώκουν αναπάντητα ερωτήματα, ώσπου να συμβιβαστούν για λόγους συμφέροντος ή να υποχωρήσουν μπροστά στα διλήμματα που θέτει η ζωή. Πολύ καλός ο έμπειρος Μηνάς Χατζησάββας στο ρόλο του σκληροτράχηλου Τόρενς, όπως και η Γιούλικα Σκαφιδά, που κάθε της εμφάνιση «γράφει» στο γυαλί και στη σκηνή. Ενδιαφέρουσα έκπληξη ο Ανδρέας Κωνσταντίνου στο ρόλο του Βαλ.

Μιλώντας για την παράσταση με μια φίλη μου ηθοποιό, μου εκμυστηρεύτηκε ότι όταν είδε τη Νόρα του Ίψεν στο ΚΘΒΕ με την Λυδία Φωτοπούλου, ένιωσε τέτοια ταύτιση της ηθοποιού με το ρόλο, που δεν θα μπορέσει ποτέ πια να δει Νόρα με άλλη πρωταγωνίστρια. Φεύγοντας από το Εθνικό, ένιωσα ότι η Λυδία Φωτοπούλου στο ρόλο της Λέηντυ, είναι η απόλυτη μετενσάρκωση της καρδιάς του Τέννεση Ουίλλιαμς, αγνοώντας ότι ο ίδιος ο Ουίλλιαμς είχε εξομολογηθεί πώς «σε αυτό το ολοκληρωμένο πλέον έργο που ονομάζω Ο Ορφέας στον Άδη, εκφράζεται η καρδιά μου σε όλη της την πληρότητα». Η γυναίκα είναι ασύλληπτη! Διαθέτει μια σπάνια γκάμα υποκριτικών δυνατοτήτων και έναν υπέροχο και πολύ «βιωματικό» σκηνικό τσαμπουκά. Στο ρόλο της Λέηντυ, η Φωτοπούλου λικνίζεται υπέροχα στα δαιδαλώδη μονοπάτια της ψυχικών ταλαντεύσεων του συγγραφέα, έκπτωτη από τον παράδεισο της ανυποψίαστης νιότης της ηρωίδας στο παρανοϊκό βασίλειο της πραγματικότητας και αποδεχόμενη πλήρως τους όρους μιας ζωής από την οποία προσπάθησε, μάταια, να δραπετεύσει. Μη χάσετε αυτή την συγκλονιστική ερμηνεία σε μια παράσταση-σημείο αναφοράς.