«Η χαμένη τιμή της Katharina Blum» στο Bios- Κυνήγι κίτρινων μαγισσών

Πρόκειται για μια παράσταση-αφήγηση, βασισμένη στη νουβέλα του νομπελίστα συγγραφέα Heinrich Böll (Χάινριχ Μπελ), ενός από τους σημαντικότερους μεταπολεμικούς συγγραφείς της Γερμανίας. Το έργο με δημοσιογραφικό ύφος πραγματεύεται την ιστορία μιας κοπέλας της διπλανής πόρτας, που υφίσταται μια ανελέητη διαπόμπευση από τον κίτρινο τύπο της Γερμανίας, επειδή ερωτεύθηκε έναν τρομοκράτη. Το έργο γράφτηκε σε μια εποχή που η τρομοκρατία στην Γερμανία ήταν μεγάλο θέμα, όπως και το κυνήγι μαγισσών και λασπολογίας επί δικαίων και αδίκων, που είχε εξαπολύσει ο τύπος και ιδίως ο εντελώς εμπορευματοποιημένος και συντηρητικός.

Η Katharina Blum είναι μια νεαρή, όμορφη και διαζευγμένη οικιακή βοηθός, πουριτανικών ηθών. Σε ένα πάρτι μασκέ ερωτεύεται έναν όμορφο νεαρό, που κατατητείται από την αστυνομία για διάφορα εγκλήματα και τρομοκρατικές ενέργειες. Ξαφνικά η κοπέλα βρίσκεται στο στόχαστρο της εφημερίδας “Die Zeitung” (παρωδείται ουσιαστικά η γνωστή ακόμα και σε μας κίτρινη φυλλάδα “Bild- Zeitung“). Έτσι, η ιδιωτική ζωή της καταστρέφεται. Ο αδίστακτος δημοσιογράφος που κυνηγάει την υπόθεσή της με λύσσα εκθέτει τους φίλους και την οικογένειά της με μια σειρά ψεύτικων και δυσφημιστικών δημοσιευμάτων. Η κοπέλα καταλήγει στο έγκλημα, για να προστατεύσει την τιμή της.

Το έργο λογοτεχνικά έχει υψηλή ποιότητα, αλλά κρύβει τον κίνδυνο, λόγω της σκληρότητάς του θέματός του: να το δει πολιτικάντικα κάποιος σκηνοθέτης και να το οδηγήσει σε υστερικές κραυγές κατά του συστήματος και των δημοσιογράφων. Η παράσταση που είδαμε στο Bios δεν έπεσε σε αυτήν την παγίδα. Εστίασε στο συναίσθημα της ηρωίδας και γίνεται ένα μάθημα ελευθερίας κι αξιοπρέπειας για τον απλό καθημερινό άνθρωπο απέναντι στην άθλια επίθεση λάσπης και στην δύναμη του τύπου που επιχειρεί να τον ισοπεδώσει. Η Katharina αναδεικνύεται σε σύμβολο ενός γενναίου ανθρώπου, δεν ανέχεται να της τσαλαπατούν την αξιοπρέπειά της και δεν αρνείται τον εαυτό της.

Οι τέσσερις ηθοποιοί σηκώνουν το βάρος της αφήγησης, ενώ την εικόνα την υποστηρίζουν διάφορα μέσα, όπως slides, μάσκες, ομπρέλες, αλλά και η έξυπνα επιλεγμένη μουσική. Αν και το κύριο μέρος αφορά την ίδια την Katharina Blum, η οποία αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο, υπάρχουν διαλογικά σημεία, κάποια από τα οποία αναπαρίστανται με την χρήση μασκών (όπως στο περσινό «Λιωμένο βούτυρο» του Σίμου Κακάλα).

Η σκηνοθέτης έχει έναν ταλαντούχο θίασο τεσσάρων κοριτσιών, στα οποία μοίρασε πολύ έξυπνα τα κομμάτια, κυρίως με βάση το συναίσθημα που απαιτείται. Και οι τέσσερις τα πήγαν καλά. Η Κατερίνα Λάττα στα πιο κωμικά σημεία, η Μαριάνθη Παντελοπούλου στα πιο δυναμικά, η Ελεάνα Στραβοδήμου σε αυτά της καθημερινής κι απλοϊκής κοπέλας. Αλλά εκείνη που θεωρώ ότι ξεχωρίζει και νομίζω ότι είναι ένα από τα μεγαλύτερα ταλέντα του θέάτρου είναι η Κλεοπάτρα Μάρκου, η οποία έδωσε το πιο βαθύ συναίσθημα στην παράσταση. Πάντως, η δουλειά είναι συνολική και τα μπράβο πρέπει να πάνε σε όλες, για το εξαιρετικό ερμηνευτικό αποτέλεσμα που παρουσίασαν.

Γενικά, «η χαμένη τιμή της Κatharina Blum» ήταν μια πολύ ευχάριστη έκπληξη για μένα, καθώς δεν το περίμενα τόσο καλό! Έχει ωραία χρώματα και μουσική, πλούσιο συναίσθημα, μεγάλη λογοτεχνική δύναμη. Η σκηνοθέτης έχει κάνει εξαιρετική δουλειά, κατάλαβε άριστα το κείμενο και το αξιοποίησε με πολύ δημιουργικό και σύγχρονο τρόπο.  Αλλά είχε στην διάθεση της κι έναν νεανικό θίασο με τέσσερα πολύ ταλαντούχα κορίτσια.

Γιώργος Σμυρνής