Κρίμα που είναι πόρνη στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών

Πόσο συναρπαστικό μπορεί να είναι ένα αιματοβαμμένο δράμα του 1633 με ένα θέμα-ταμπού, όπως ο αιμομικτικός έρωτας δύο αδερφών;

Στη σύγχρονη, «ηλεκτρισμένη» και άκρως ερεθιστική παράσταση της πολυβραβευμένης ομάδας Cheek by Jowl, η οποία φημίζεται για τη φρέσκια και τολμηρή ματιά της στα κλασικά έργα, το Κρίμα που είναι πόρνη του Τζων Φορντ αποκαλύπτεται σε όλο το ερεβώδες μεγαλείο του, θυμίζοντας μια κολασμένη εκδοχή του Ρωμαίος και Ιουλιέττα. Σε ένα εφηβικό δωμάτιο και γύρω από ένα κρεβάτι γίνεται η «ανατομία» του απαγορευμένου έρωτα της Ανναμπέλλα και του Τζοβάνι αλλά και της διεφθαρμένης κοινωνίας που τους οδηγεί στο θάνατο. Η ντίσκο και η ποπ-ροκ μουσική εκτοξεύουν την ενέργεια στα ύψη, ενώ ο εκρηκτικός συνδυασμός σκοτεινού χιούμορ και στυγερών φόνων μας μεταφέρει σε ένα παραισθησιογόνο σύμπαν που θυμίζει εκείνο του Pulp Fiction.

• Το Κρίμα που είναι πόρνη, μολονότι εξαιρετικά δημοφιλές στην εποχή του, βρέθηκε στο περιθώριο, λογοκρίθηκε ή ακόμη και απαγορεύτηκε μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, λόγω του θέματός του που θεωρούνταν ταμπού. Δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα: όταν ο νομπελίστας δραματουργός Maurice Maeterlinck το μετάφρασε στα γαλλικά, το 1894, επέλεξε τον –κατά πολύ σεμνότερο- τίτλο Annabella, ενώ στην Ιταλία, όπου διαδραματίζεται η πλοκή, το έργο ήταν απαγορευμένο μέχρι το 1947!

• Ο Luchino Visconti σκηνοθέτησε το έργο το 1961 στο Τhéâtre de Paris με πρωταγωνιστές τη Romy Schneider και τον Alain Delon.

• Η Charlotte Rampling ερμήνευσε την κεντρική ηρωίδα, την Ανναμπέλλα, στην ταινία Addio, fratello crudele (1971), μια κινηματογραφική διασκευή του έργου από τον Giuseppe Patroni Griffi.

• Ο Peter Greenaway έχει παραδεχτεί πως το Κρίμα που είναι πόρνη ήταν η πηγή έμπνευσης για την ταινία του Ο μάγειρας, ο κλέφτης, η γυναίκα του και ο εραστής της (1989).

• Ο Ντέκλαν Ντόννελλαν πρωτοανέβασε το Κρίμα που είναι πόρνη το 1980, ένα χρόνο προτού ιδρύσει την ομάδα Cheek by Jowl.

• Η έκφραση «Cheek by Jowl» (σε ελεύθερη μετάφραση: «σαν το μάγουλο με το σαγόνι») σημαίνει «κολλητά», «κοντά, πολύ κοντά».

• Οι Cheek by Jowl είναι ο σκηνοθέτης Ντέκλαν Ντόννελλαν και ο σύντροφός του στη ζωή και σταθερός σκηνογράφος της ομάδας, Νικ Όρμεροντ. Από το 1981 που υπάρχουν ως ομάδα, φημίζονται για το φρέσκο τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν τα κλασικά έργα, από το Μακμπέθ του Σαίξπηρ μέχρι τις Τρεις Αδερφές του Τσέχοφ αλλά και, γενικότερα, για την υψηλή ενέργεια και την υποκριτική ένταση των παραστάσεών τους. Έχουν ταξιδέψει σε περισσότερες από 300 πόλεις και 40 χώρες ανά τον κόσμο, ενώ η βάση τους, τα τελευταία χρόνια, είναι το πολιτιστικό κέντρο Barbican του Λονδίνου.

• Η πρόσφατη ταινία εποχής Επικίνδυνο Πάθος (2012, πρωτότυπος τίτλος Bel ami) με τους Robert Pattinson, Uma Thurman και Kristin Scott Thomas φέρει τη σκηνοθετική σφραγίδα των δύο ιδρυτών της ομάδας Cheek by Jowl.

• Το βιβλίο του Ντόννελλαν The Actor and the Target (Nick Hern Books, 2005) θεωρείται από τα πιο δημοφιλή σύγχρονα πρακτικά εγχειρίδια υποκριτικής για νέους ηθοποιούς.

• Τι έγραψε ο ξένος Τύπος για την παράσταση των Cheek by Jowl που θα δούμε στη Στέγη: «Σέξυ και στυλάτη» (The Times), «Μια κοφτερή, γενναία σκηνοθετική ματιά και μια έξοχη θεατρική βραδιά» (Le Figaro).

• Υπάρχει εκτενής βιβλιογραφία για το έργο, τον Τζων Φορντ και τους μετα-σαιξπηρικούς συγγραφείς. Μια πρόσφατη έκδοση είναι το ‘Tis Pity She’s A Whore: A critical guide, Lisa Hopkins (ed.), Continuum Renaissance Drama, New York, 2010.

• Το 1986 η ελληνική θεατρική σαιζόν σφραγίστηκε από δύο παραστάσεις του Κρίμα που είναι πόρνη που ανέβηκαν σχεδόν ταυτόχρονα: στο Ανοιχτό Θέατρο, σε μια ιστορική παράσταση σε σκηνοθεσία Γιώργου Μιχαηλίδη, με τους Μηνά Χατζησάββα και Καρυοφυλλιά Καραμπέτη στους πρωταγωνιστικούς ρόλους και με πρωτοεμφανιζόμενο σκηνογράφο τον Γιάννη Μετζικώφ, και σε μια εξίσου σημαντική παράσταση στο ΚΘΒΕ, σε σκηνοθεσία του Γιάννη Χουβαρδά, με τους Πέτρο Ζηβανό και Λυδία Φωτοπούλου στους αντίστοιχους ρόλους.

Σκηνοθεσία: Declan Donnellan
Συν-σκηνοθεσία: Owen Horsley
Σκηνογραφία: Nick Ormerod
Βοηθός σκηνοθέτη: Jane Gibson
Σχεδιασμός φωτισμών: Judith Greenwood
Μουσική & Ήχος: Nick Powell

Παίζουν: Gina Bramhill, Philip Cairns, David Collings, Hedydd Dylan, Ryan Ellsworth, Jimmy Fairhurst, Orlando James, Jonathan Livingstone, Peter Moreton, Nicola Sanderson, Gyuri Sarossy, Laurence Spellman

Παραγωγή: Cheek by Jowl
Συμπαραγωγή: Barbican (Λονδίνο), Les Gémeaux/Sceaux/Scène Nationale και Sydney Festival

Παγκόσμια πρεμιέρα:
30 Νοεμβρίου 2011, Les Gémeaux/Sceaux/Scène National, Σω, Γαλλία