Ή αντιγράφουμε ή δεν αντιγράφουμε… τον Helmut Newton! (pics)
Για τον Helmut Newton τα έχουμε ξαναγράψει με αφορμή την Έκθεση για το έργο του στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, που θα είναι ανοιχτή για το κοινό μέχρι τις 3 Μαρτίου του 2013. Είχε μια περιπετειώδη ζωή, γλίτωσε από τους Ναζί, αν και από οικογένεια Γερμανοεβραίων, χάρη στην προνοητικότητα της μητέρας του να φύγουν από τη χώρα και να εγκατασταθούν στην Αμερική.
Ακόμα, θεωρείται από πάρα πολλούς πρωτοπόρος, έκανε το γυμνό mainstream, καθόρισε όσο λίγοι την κουλτούρα του porno chic κτλ. Πέρα όμως από όλα αυτά, έχει γίνει και πρότυπο μίμησης ή αντιγραφής στην χώρα μας και παγκοσμίως.
Μια καλή αντιγραφή οφείλει να μιμείται το πρότυπό της σχεδόν ή απόλυτα κατά γράμμα. Στην φωτογραφία της Μαρίας Σολωμού που βλέπουμε εδώ, η σέξι ηθοποιός είναι γυμνή, όπως τη γέννησε η μάνα της, με τη διαφορά ότι φοράει τακούνια. Κάθεται σε ένα τραπέζι και κρατάει ένα ποτήρι σαμπάνια. Τα πόδια της στηρίζονται σε μια καρέκλα. Ο χώρος αποπνέει κλασική πολυτέλεια.
Υποδηλώνεται προφανώς, ότι η διάσημη ηθοποιός, εκτός από σέξι και όμορφη και φυσικά γυμνή (άρα σύμβολο του σεξ) είναι και ντίβα, κλασάτη και της υψηλής κοινωνίας. Δεν είναι δηλαδή μια όποια κι όποια. Είναι ένα sex symbol των σαλονιών. Αυτό υποδηλώνεται κυρίως από την πολυτέλεια του χώρου, στον οποίο φωτογραφίζεται γυμνή.
Την ίδια ακριβώς φωτογραφία, σε ασπρόμαυρο, έχει βγάλει και ο Helmut Newton. Το μόνο που αλλάζει είναι ότι το γυμνό μοντέλο είναι μια άλλη διάσημη ηθοποιός, η Charlotte Rampling, που κάποτε ήταν διάσημη και ήταν και sex symbol. Απλά είναι σε ασπρόμαυρο. 
Οι μόνες ουσιαστικές διαφορές ανάμεσα στις δύο φωτογραφίες είναι ότι στην πλάτη της Rampling υπάρχει κι ένα πακέτο τσιγάρα (ο Newton συχνά συνδύαζε το κάπνισμα με τον αισθησιασμό). Κι επίσης ότι αντί για πίνακα ζωγραφικής, στο φόντο της φωτογραφίας της Rampling είναι ένας καθρέφτης. Κατά τα άλλα, το στήσιμο, ο χώρος, η πόζα του μοντέλου, αλλά και οι συμπαραδηλώσεις (δηλαδή αυτά που υπονοούνται με δεύτερη ανάγνωση) της φωτογραφίας είναι πανομοιότυπες.
Επίσης, αυτοί που είναι πολύ φαν της κόντρας μελαχρινών vs ξανθών, μπορούν να υποστηρίξουν ότι ενώ ο Helmut Newton έβγαλε φωτογραφία με μια ξανθιά, ο δικός μας φωτογράφισε μια μελαχρινή. Αλλά νομίζω ότι αυτές οι διαφορές ανήκουν στην σφαίρα του στερεοτύπου.
Όμως o Helmut Newton αποτελεί διεθνές πρότυπο και δεν είναι μόνο οι δικοί μας που τον αντιγράφουν. Ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα μας έρχεται από την μεσογειακή, σαν και την Ελλάδα, Γαλλία. Μία γαλλική ταινία, που ονομάζεται ο Υπουργός κέρδισε το πρώτο βραβείο του 13ου Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου το 2012.
Για την ταινία αυτή έχει βγει ένα πόστερ. Το πόστερ αυτό δείχνει μια γυμνή γυναίκα να πηγαίνει μπουσουλώντας μέσα στο ανοιχτό στόμα ενός κροκόδειλου. Μια φωτογραφία εντυπωσιακή, εμπνευσμένη, αισθησιακή, λες. Μια φωτογραφία με τόλμη! Αντάξια του γαλλικού κινηματογράφου!Έτσι, επειδή τη θυμόμουν τη φωτογραφία, μου ήταν εύκολο να την ανακαλέσω στο μυαλό μου, όταν είδα μια αντίστοιχη φωτογραφία του Helmut Newton, με την χορεύτρια που την καταβροχθίζει ο κροκόδειλος στην έκθεση της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών. 
Εδώ αλλάζει ο χώρος, καθώς βλέπουμε ότι η μία φωτογραφία είναι σε σαλόνι, σαν αυτά που φιλοξενούν τις γυμνές Σολωμού και Rampling. Αντίθετα, η φωτογραφία του Newton είναι σε έναν ανοιχτό χώρο, ενώ υπάρχουν και υλικά κατασκευής σε αυτόν, κάτι που υπονοεί ότι γίνονται οικοδομικές εργασίες. Παρόλ’ αυτά, τα δύο βασικά στοιχεία των φωτογραφιών είναι τόσο έντονα και τόσο τυπικά του concept στο οποίο έβαλε την σφραγίδα του ο διάσημος φωτογράφος, που δεν μπορούμε να μην μιλάμε για μίμηση ή και αντιγραφή.
Όλα αυτά δείχνουν πόσο επιδραστικός είναι ο συγκεκριμένος φωτογράφος. Είναι προφανές ότι έχει αφήσει την σφραγίδα του στον χώρο της φωτογραφίας και έχει ανοίξει δρόμους, που πολλοί τους ακολουθούν, είτε για να παίρνουν έτοιμες ιδέες και να μην σκέφτονται δικές τους, που είναι πιο κουραστικό, είτε γιατί θέλουν να κάνουν έναν φόρο τιμής με μια δική τους φωτογραφία, στον Helmut Newton.
Γιώργος Σμυρνής
Η έκθεση φωτογραφίας για το έργο του Helmut Newton πραγματοποιείται καθημερινά 12:00-21:00 στον Εκθεσιακό χώρο της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση (Λεωφόρος Συγγρού 107-109
). Περισσότερες πληροφορίες ΕΔΩ
