Αγία Ιωάννα των Σφαγείων του Μπρεχτ στο Ακροπόλ- Εμπόριο σαρκός!

Το έργο γράφτηκε από τον Γερμανό συγγραφέα το 1929, αλλά ο ίδιος δεν πρόλαβε να το δει να παίζεται επί σκηνής, καθώς η πρώτη του παρουσίαση έγινε το 1959. Πρόκειται για μια σατιρική εκδοχή της ιστορίας της Ζαν ντ΄Αρκ, που διαδραματίζεται στο Σικάγο του 1929 και του οικονομικού κραχ, της οικονομικής κρίσης. Η «Αγία Ιωάννα» (Βίκυ Βολιώτη) είναι μια γυναίκα που ασχολείται με τις φιλανθρωπίες στο πλαίσιο μιας χριστιανικής οργάνωσης, σε μια εποχή μεγάλης οικονομικής καταστροφής.

Γιατί όμως η Αγία Ιωάννα είναι «των Σφαγείων»; Δεν έχει τόσο να κάνει με σφαγές ανθρώπων (αν και υποδηλώνεται εμμέσως κάτι τέτοιο) όσο με τον πρωταγωνιστή και μεγάλο επιχειρηματία Πιέρποντ Μάουλερ (Αιμίλιος Χειλάκης), ο οποίος είναι μεγαλέμπορος κρέατος και ρυθμίζει την παραγωγή των Σφαγείων. Αυτός, προκειμένου να ανεβάσει τα κέρδη του, δημιουργεί τεχνητές κρίσεις στην αγορά κρέατος, με αποτέλεσμα να προκαλέσει οικονομική κατάρρευση στο τραπεζικό σύστημα, όπου υπάρχει τεράστια αλληλεξάρτηση. Μέσα σε αυτήν την κρίση, που προέρχεται από τις εταιρείες κρέατος και τα σφαγεία, έρχεται η Αγία Ιωάννα, να παίξει τον ρόλο της ηρωίδας που προσπαθεί να υπερασπισθεί τον φτωχό. Ο Μάουλερ από την πλευρά του, προσπαθεί να πείσει την Ιωάννα ότι όλοι είναι σάπιοι, φτωχοί ή πλούσιοι και δεν χρειάζεται να αγωνίζεσαι για κανέναν άλλο, πλην της πάρτης σου.

Στο τέλος η Αγία Ιωάννα αναδεικνύεται σε τραγική ηρωίδα και πασιονάρια, το αθώο θύμα αυτής της αγριότητας. Ο ίδιος ο Μάουλερ, που δημιουργεί όλην αυτήν την αναστάτωση, μετατρέπεται σε μεγάλο ηγέτη, ρυθμιστή της κατάστασης και σωτήρα της ανθρωπότητας από την κρίση που ο ίδιος δημιούργησε. Σαν ένας άλλος Ιούλιος Καίσαρας παριστάνει τον απρόθυμο να αναλάβει τον ηγετικό ρόλο, που εξαναγκάζει με τις μηχανορραφίες του τους άλλους να του παραχωρήσουν.

Η παράσταση του Μαστοράκη συνδυάζει το ροκ τραγούδι με το θέατρο. Έχει αρκετά αφαιρετικά και συμβολικά στοιχεία. Σκηνογραφικά μου άρεσαν μόνο τα σημεία, στα οποία εμφανίζεται ο Μάουλερ- Χειλάκης. Οι ζωγραφιές στα πρόσωπα των ηθοποιών και τα κουστούμια δεν με εντυπωσίασαν. Επίσης, το κείμενο είναι αρκετά δύσκολο, με την έννοια ότι εκτός του ότι είναι κάτι ανάμεσα σε μανιφέστο και δραματουργία, πρέπει να έχει ς και μάστερ στα οικονομικά, για να καταλάβεις πλήρως τις αιχμές του Μπρεχτ για τον τρόπο με τον οποίο οι λεφτάδες παράγουν κρίσεις για να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους, σέρνοντας τον λαό στην φτώχεια.

Τα δυνατά στοιχεία της παράστασης, είναι κατά την γνώμη μου οι ερμηνείες των δύο πρωταγωνιστών, που ξεχωρίζουν σε σχέση με τον υπόλοιπο θίασο. Ο Αιμίλιος Χειλάκης δίνει μια έξυπνη και συνάμα λαμπερή ερμηνεία ενός μοχθηρού, αλλά και ιδιαίτερου ανθρώπου, που παίζει με τους άλλους, αλλά είναι διχασμένος εσωτερικά και κυκλοθυμικά απρόβλεπτος. Ο ηθοποιός καταφέρνει να είναι ταυτόχρονα αποστασιοποιημένος όσο χρειάζεται από τον ρόλο του, αλλά και παράλληλα να μπαίνει και σε βάθος σε αυτόν και στις ιδιαιτερότητες του- ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα. Από την άλλη και η Βίκυ Βολιώτη είναι πολύ δυνατή, βγάζει μεγάλη ένταση και συναίσθημα και πρόκειται για μια ιδιαίτερα ποιοτική ερμηνεία. Ιδίως στα πολύ τραγικά σημεία του έργου, έχει αυτήν την δραματικότητα που κερδίζει τις εντυπώσεις και το κοινό. Οι υπόλοιποι ηθοποιοί πάντως δεν με εντυπωσίασαν.

Γενικά, η «Αγία Ιωάννα των Σφαγείων» είναι μια σκοτεινή πολιτική αλληγορία, που γίνεται ιδιαίτερα επίκαιρο στις μέρες μας- αν και ο πολύ στρατευμένος χειρισμός του θέματος από τον Μπρεχτ νομίζω ότι είναι κάπως παρωχημένος. Παρ’ όλ’ αυτά, φτάνει σε βάθη ηθικά και ψυχολογικά, που αφορούν όχι συγκεκριμένα πρόσωπα, αλλά συνολικά την ανθρωπότητα. Κι η παράσταση του Ακροπόλ έχει δύο πολύ δυνατούς πρωταγωνιστές, τον Χειλάκη και την Βολιώτη, που πραγματικά ξεχωρίζουν.

Γιώργος Σμυρνής

Παίζεται Τετάρτη 18:00, Πέμπτη 20:00, Παρασκευή 21:00, Σάββατο 18:00, 21:00, Κυριακή 19:00
Θέατρο Ακροπόλ (Ιπποκράτους 9-11). Περισσότερα διαβάστε ΕΔΩ