Τι θέλει να πει ο ποιητής; “Πιο έρωτας πεθαίνεις”- Ελένη Φουρέιρα
Οι ποιητές συχνά μας προβληματίζουν με στίχους δυσνόητους, στα όρια της σπαζοκεφαλιάς, ειδικά στην μοντέρνα ποίηση: «Ουρανός μπλε σαν πορτοκάλι», ή «η ποίησις είναι ανάπτυξι στύλβοντος ποδηλάτου»… Κι άντε εσύ μετά να καταλάβεις τι θέλει να πει ο ποιητής. Αλλά δεν έχουμε συνηθίσει παρόμοιες σπαζοκεφαλιές σε τραγούδια του λαϊκοπόπ, που οι στίχοι είναι από απλοί έως απλοϊκοί.
Η Ελένη Φουρέιρα όμως έρχεται να κάνει την εξαίρεση με έναν στίχο που πραγματικά δύσκολα μπορεί κανείς να καταλάβει. Στο ρεφρέν του τραγουδιού της (στίχοι Θάνος Παπανικολάου) λέει το εξής: “Πιο έρωτας πεθαίνεις.” Ποιός πεθαίνει. Εσύ ή ο έρωτας; Και πώς μπορείς να πεθαίνει ο έρωτας και να είναι πιο έρωτας; Αφού, δεν ζει, πέθανε! Άρα δεν πρέπει να υπάρχει καθόλου.
Προσπαθώντας να εξηγήσω τα ανεξήγητα, πιάνω όλο το τραγούδι από την αρχή, δηλαδή από το πρώτο κουπλέ. Σε αυτό η Ελένη Φουρέιρα εκφράζει παράπονα για τον σύντροφό της:
«Ανασφάλειες έχουμε όλοι
μα εσύ μάλλον το παρακάνεις
Προσπαθείς συνεχώς να με χάνεις
να χτυπήσω εκεί που πονάς.»
Όπως καταλαβαίνουμε, την προκαλεί το αγόρι της να τον χωρίσει, να τον χτυπήσει εκεί που πονάει. Επειδή έχει ανασφάλειες, προσπαθεί να την κάνει να τον παρατήσει, ώστε αν δεν το κάνει η Φουρέιρα, αυτός να δει ότι τον αγαπάει. Διότι καμιά γυναίκα δεν θα ανεχόταν έναν τόσο παράξενο τύπο, εκτός κι αν τον αγαπούσε στ’ αλήθεια.
Και συνεχίζει το κουπλέ
«Εξετάζεις πάντα σ΄εμένα
αν σε θέλω ή ζεις μες το ψέμα
Μέσα μου ό,τι υπάρχει για ΄σενα
αν είναι έρωτας.»
Το δεύτερο τετράστιχο πάνω- κάτω λέει τα ίδια με το πρώτο. Ο τύπος δεν ξέρει αν αυτό που νιώθει η Φουρέιρα γι’ αυτόν είναι αληθινό. Εξηγεί δηλαδή την αιτία της ανασφάλειάς του.
Μετά ακολουθεί το ρεφρέν, με τον δυσνόητο στίχο:
«Πιο έρωτας πεθαίνεις
πόσο με τρελαίνεις
που μέσα στην καρδιά μου
σαν τυφώνας μπαίνεις.»
Την τρελαίνει δηλαδή που μέσα στην καρδιά της μπαίνει σαν τυφώνας. Κατά βάθος γουστάρει να την βασανίζει ο σύντροφός της. Και συνεχίζει η βαριά ερωτοχτυπημένη τραγουδίστρια του Bollywood (σύμφωνα με το videoclip):
«Μου δίνεις οξυγόνο
με καταλαβαίνεις
πως να στο εξηγήσω
πιο έρωτας πεθαίνεις.»
«Πώς να στο εξηγήσω;» Έλα ντε;
Αυτό που υποψιάζομαι ότι θέλει στο τραγούδι ο ποιητής, είναι ότι με αυτά που κάνει ο γκόμενος της Φουρέιρα της σκοτώνει τον έρωτα. Αλλά αυτός ο έρωτας, όταν πεθαίνει, γίνεται ακόμα πιο δυνατός. Άρα δεν πεθαίνει. Όπως λένε: «όσο με πληγώνεις, τόσο με πωρώνεις».
Μάλλον πρόκειται για μια πολύ ισχυρή περίπτωση πάθους ερωτικού, που ό,τι και να κάνει ο άλλος, η Φουρέιρα δεν ξεκολλάει από αυτόν με τίποτα, γιατί της δίνει οξυγόνο, την καταλαβαίνει, πώς να του το εξηγήσει, πιο έρωτας πεθαίνει.
Αυτό μπόρεσα να καταλάβω από τον δυσνόητο αυτό στίχο “πιο έρωτας πεθαίνεις”. Αυτό ή, όπως μου είπανε, “πιο έρωτας πεθαίνεις” είναι από την φράση: “δεν υπάρχει πιο πολύ. Πιο πολύ από αυτό πεθαίνεις.” Δηλαδή, η Φουρέιρα απλά δεν μπορεί να τον ερωτευθεί περισσότερο, γιατί… θα πεθάνει. Και πιστεύω ότι αυτή η δεύτερη εκδοχή, που μου την σφυρίξανε, είναι πιο σωστή. Αλλά και πιο απλοϊκή.
Επειδή όμως η ποίηση είναι ανοιχτή σε πολλές μεταφράσεις, αν κάποιος έχει καταλάβει κάτι διαφορετικό από αυτές τις δύο ερμηνείες, καλό θα είναι να μας πει την γνώμη του και να μας διαφωτίσει επί του θέματος.
Γιώργος Σμυρνής