Αντιγόνη του Ανούιγ στο θέατρο Αρμένη- Το κοριτσάκι μέσα στην ηρωίδα!

Το συγκεκριμένο έργο του Ζαν Ανούιγ είναι ένα από τα αγαπημένα μου. Αποτελεί μια ιδιαίτερα δημιουργική μεταφορά του κλασικού μύθου και της κλασικής τραγωδίας του Σοφοκλή. Τόσο η Αντιγόνη, που μετατρέπεται σε ένα απλό κοριτσάκι, πριν ξυπνήσει η ηρωίδα μέσα της, όσο και Κρέοντας, που κάνει ό,τι μπορεί για να σώσει την Αντιγόνη, αποτελούν πολύ πρωτότυπες μεταφορές των κλασικών χαρακτήρων.

Το όλο πλαίσιο του δράματος προσπαθεί να δει (το 1942) με μοντέρνα ματιά το αρχαίο δράμα. Οι ήρωες ζουν σε έναν ακατανόητο τραγικό κόσμο. Ξέρουν ότι έχουν να διαδραματίσουν τους ρόλους τους, οι οποίοι τους οδηγούν στην καταστροφή. Ξέρουν ότι αυτό που κάνουν δεν οδηγεί πουθενά (ακόμα και η Αντιγόνη το αντιλαμβάνεται στο φινάλε) κι όμως προχωράνε. Μοιάζουν με τα 6 πρόσωπα που ζητούν συγγραφέα στο έργο του Πιραντέλο. Μόνο που στην Αντιγόνη του Ανούιγ τα κεντρικά πρόσωπα δεν ζητούν συγγραφέα. Ο συγγραφέας προϋπάρχει και τους έχει προδιαγράψει μια μοίρα που δεν κατανοούν και μοιάζουν να μην θέλουν, αλλά στην πράξη κάνουν ό,τι μπορούν για να την πραγματοποιήσουν.

Μέσα σε αυτήν την οπτική της τραγωδίας σαν αναπότρεπτου φυσικού νόμου, ο Κρέων είναι ένας υπέρμαχος της ρεάλ πολιτίκ, ένας μπλαζέ πολιτικός, που θέλει να πείσει την Αντιγόνη να κρυφτεί για την επαναστατική της ενέργεια και να ζήσει μια ζωή κανονική με τον γιό του, τον Αίμωνα. Σε μια πολύ ευρηματική παραλλαγή του μύθου, ο Κρέων της εξηγεί πως αυτά που ενώνουν τους δύο αδερφούς της είναι πολύ περισσότερα από αυτά που τους χωρίζουν. Κι ότι είναι και οι δύο το ίδιο αποβράσματα. Μόνο που ήθελε έναν ήρωα (τον Ετεοκλή) κι έναν κακούργο (τον Πολυνείκη) για να συντηρήσει την εξουσία του.

Η μεταμόρφωση όμως της Αντιγόνης είναι μη αναστρέψιμη. Το κοριτσάκι έγινε πια ηρωίδα και επιμένει στον επαναστατικό του δρόμο, που είναι ο Γολγοθάς της τραγωδίας για την ίδια και για όλους. Όλοι οι κεντρικοί χαρακτήρες καταστρέφονται. Ο Κρέοντας (σαν Πόντιος Πιλάτος) αισθάνεται πως δεν έχει άλλη επιλογή, από το να την θανατώσει, όταν μαθαίνεται η πράξη της στην κοινή γνώμη. Μετά βλέπει το παιδί του, τον Αίμονα, να αυτοκτονεί και την γυναίκα του να κάνει το ίδιο.

Και οι υπόλοιποι ήρωες είναι υπερβολικά καθημερινοί για το τραγικό σύμπαν, στο οποίο έχουν τοποθετηθεί. Οι φρουροί μοιάζουν με κλασικούς καραβανάδες, που μιλάνε για τους βαθμούς και τις προαγωγές, ακόμα και στις μεγαλύτερες κορυφώσεις του δράματος. Ο χορός κάνει περισσότερο δραματουργική ανάλυση του έργου, παρά συμμετέχει στη δράση και στους διαλόγους.

Στην παράσταση αυτού του έξοχου έργου ο Γιάννης Μπέζος σκηνοθετεί. Παράλληλα, πρωταγωνιστεί (Κρέων) μαζί με την κόρη του (Ηρώ Μπέζου) που ερμηνεύει την Αντιγόνη. Η νεαρή Ηρώ Μπέζου δίνει μια εξαιρετική ερμηνεία, δείχνοντας ακόμα μια φορά πόσο καλή ηθοποιός είναι. Επίσης, ο ρόλος του πραγματιστή και κυνικού πολιτικού Κρέοντα ταιριάζει πολύ στον Γιάννη Μπέζο, ο οποίος δίνει αξιόλογη ερμηνεία σε αυτόν τον ρόλο, αναδεικνύοντας και κάποιες κωμικές πλευρές του κειμένου. Από τους υπόλοιπους ηθοποιούς δεν είναι λίγοι αυτοί που ξεχωρίζουν. Ιδίως οι δύο καραβανάδες- φρουροί, με τις αστείες ερμηνείες τους (ιδίως ο Δημήτρης Κανέλλος), αλλά και η συγκινητική Ισμήνη (Ντένια Στασινοπούλου).

Ως προς την σκηνοθεσία, το ίδιο το έργο του Ανούιγ είναι πιο πρωτότυπο από τις επιλογές του Γιάννη Μπέζου. Το εύρημα του χορού, θεωρώ, θα μπορούσε να είχε αξιοποιηθεί πιο δημιουργικά, ενώ το φινάλε δεν το πολυκατάλαβα. Ο Μπέζος επέλεξε μια μινιμαλιστική προσέγγιση, με λιτά σκηνικά και καθημερινά κοστούμια, που βασίστηκε περισσότερο στις ερμηνείες των ηθοποιών.

Σε γενικές γραμμές, η παράσταση Αντιγόνη του Ανούιγ περνάει από πολλές συναισθηματικές διακυμάνσεις: από το τρυφερό, ως το συγκινητικό και το απολύτως σπαρακτικό, χωρίς να κλείνει τα μάτια στον σκληρό και απάνθρωπο κόσμο της πολιτικής, τον οποίο αναδεικνύει με εμπνευσμένο ρεαλισμό. Ήταν μια ωραία θεατρική εμπειρία, βασισμένη τόσο σε ένα έξοχο κείμενο, όσο και σε δυνατές ερμηνείες.

Γιώργος Σμυρνής

Παίζεται από Τετάρτη ως Σάββατο: 21:15 και Κυριακή: 20:00
Στο Νέο Ελληνικό Θέατρο του Γιώργου Αρμένη. Περισσότερα ΕΔΩ.