Να κλείσουν ή να ανοίξουν οι πόρτες της Ευρώπης; Τι ακούσαμε στο εκρηκτικό debate στην Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών
Ρατσισμός ή αρμονική συμβίωση; Περιχαρακωμένα εδάφη ή ελαστική υποδοχή; Επικινδυνότητα ή δημοκρατία; Μαύρη ή χρήσιμη εργασία; Τόνωση ή αμαύρωση της οικονομίας; Γέφυρα καταστροφής ή όραμα για το μέλλον; Βίαια αντιμετώπιση ή αναπόφευκτη εξέλιξη; Είναι μερικά από τα ερωτήματα, που μπορούν να καταλάβουν το νου του θεατή πάνω σε ένα καυτό θέμα του σκιερού τώρα… της μετανάστευσης…
«Η Ευρώπη πρέπει να κλείσει τις πόρτες της στη μετανάστευση;», είναι το ερώτημα που ανατέλλει σε ένα άκρως ενδιαφέρον και δυναμικό debate που πραγματοποιήθηκε στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών και στο οποίο ο Μάκης Βορίδης είχε την ευκαιρία να διασταυρώσει τα ξίφη του με τον γνωστό Γάλλο πολιτικό και ανθρωπιστή Μπερνάρντ Κουσνέρ, o οποίος έχει διατελέσει υπουργός υγείας στην Γαλλία και είναι ιδρυτής των γιατρών χωρίς σύνορα.
Μια διαλογική συζήτηση με πληθώρα απόψεων, ανταλλαγή σκωπτικών σχολίων, αποκαλυπτικών αλλά και ορισμένες φορές απόλυτων θέσεων, με απόντες τους έντονους διαπληκτισμούς. Το επίκαιρο debate, διοργάνωσε η Intelligence Squared Greece, σε συνεργασία με το BBC στις 28 Φεβρουαρίου, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, απαντώντας σε επίμαχα ερωτήματα, που ταλανίζουν την κοινωνική, αλλά και οικονομική υφή της σύγχρονης δυτικής κοινωνίας. Ειδική μνεία έγινε στη χώρα μας, μια χώρα με φανερές ρατσιστικές και ξενοφοβικές τάσεις, που όμως πλήττεται από αδιάκοπη παράνομη έλευση μεταναστών.
Το βάπτισμα του πυρός πήρε ο Ντάγκλας Μάρρεϋ, συγγραφέας και διευθυντής του Henry Jackson Society, εγκαινιάζοντας τη συζήτηση, που διεξήχθη στα αγγλικά και μεταδόθηκε από το παγκόσμιο τηλεοπτικό δίκτυο BBC, με συντονιστή μια ισχυρή δημοσιογραφική προσωπικότητα του BBC, τον Νικ Γκάουινγκ.
Ο Μάρρευ, τασσόμενος υπέρ του κλεισίματος των ευρωπαϊκών θηρών στους μετανάστες, υπογράμμισε μεν πως «η Ευρώπη πρέπει να είναι ανοιχτή σε όσους αιτούνται άσυλο», δεν παρέλειψε, ωστόσο, να τονίσει πως «είναι περίεργο να αισθάνεσαι μειονότητα στην ίδια σου την πόλη», φέρνοντας ως παράδειγμα την πολυπολιτισμική του χώρα, τη Βρετανία που κατά τη δεκαετία του ’90 σημαδεύτηκε από κύμα χιλιάδων μεταναστών.
Συνεχίζοντας σθεναρά την επιχειρηματολογία του, κατέθεσε πως «δεν υπάρχει τρόπος να εντάξουμε τους μετανάστες στις χώρες υποδοχής. Πράγματι υπάρχουν χρήσιμοι για τα επαγγέλματα μετανάστες, αλλά κατά κύριο λόγο κάνουν τη δουλειά, που δεν θα κάναμε εμείς, γι’αυτό και δεν χρειάζονται. Είναι πολύ επικίνδυνο να ζούμε υπό τη μαζική μετανάστευση… Το θέμα διατήρησης της ταυτότητας είναι απαραίτητο. » Με ρητορική ερώτηση και σαφή τοποθέτηση επί της επιχειρηματολογίας του, ο Μάρρευ ολοκλήρωσε το συλλογισμό του… «Θα παραδώσουμε τα εδάφη μας στον εξτρεμισμό; Να κλείσουμε απαλά την πόρτα στη μετανάστευση.»
Στον αντίποδα, το «όπλο» της κατά της απαγόρευσης εισόδου των μεταναστών στην ΕΕ, πήρε η Αντιγόνη Λυμπεράκη, καθηγήτρια οικονομικών του Πανεπιστημίου του Παντείου, υπογραμμίζοντας πως…
«Δεν πρόκειται εδώ για μουσικές καρέκλες. Οι μετανάστες δεν κλέβουν θέσεις εργασίας. Αντίθετα αυξάνουν το ποσοστό απασχόλησης.»
Υποστηρίζοντας δυναμικά τη γραμμή της , η Αντιγόνη Λυμπεράκη, ισχυρίστηκε πως το κύμα έλευσης μεταναστών κινείται σε διαφορετική τροχιά από την ανεργία, και αυτό γιατί, το ’90, μια δεκαετία μεγάλης μεταναστευτικής κίνησης στην χώρα μας, η Ελλάδα δεν παρουσίασε μεγάλο ποσοστό ανεργίας. «Δεν χρειάζονται δεξιότητες, αλλά λύσεις. Δεν μπορούμε να ευτυχίσουμε στα περιχαρακωμένα εδάφη, αλλά χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλον. Οι μετανάστες είναι όραμα για το μέλλον. Πρέπει να σκεφτόμαστε στρατηγικά, μακροχρόνια. Οι μετανάστες ενισχύουν την οικονομία, πληρώνουν για τροφή και εκπαίδευση. Η κινητικότητα είναι μια σταθερά για την οικονομία.», συμπλήρωσε η Α.Λυμπεράκη.
Τι είπε, όμως, ο εκ διαμέτρου αντίθετος στις απόψεις αυτές βουλευτής Μάκης Βορίδης;
Ορισμένοι θα τον χαρακτήριζαν απόλυτο, κάποιοι συντηρητικό, ενώ άλλοι θα συμμερίζονταν τις απόψεις του στον απόηχο της οικονομικής κρίσης…
Το σίγουρο είναι πως η τοποθέτησή του ήταν η αναμενόμενη… «Θέλετε μαύρη αγορά εργασίας; Έχουμε πικρή εμπειρία. Πρέπει να ελέγξουμε τη μετανάστευση, αντιμετωπίζουμε πρόβλημα. Στις φυλακές έχει αυξηθεί η εγκληματικότητα, καθώς το 50% των κρατουμένων είναι ξένοι. »
Όσο για το θέμα της κουλτούρας ο Μ.Βορίδης τόνισε πως «η κουλτούρα και οι βασικές αξίες των Ελλήνων έχουν επηρεασθεί από τη μετανάστευση» .
Συσχετίζοντας την τωρινή τρομακτική άνοδο των ακροδεξιών δυνάμεων με τη μετανάστευση ο βουλευτής τόνισε πως «η Χρυσή Αυγή έχει λάβει τα ηνία της περιφρούρησης και η άνοδός της είναι συνέπεια της μετανάστευσης.» «Η μετανάστευση δημιουργεί έλλειμμα δημοκρατίας. Μπορούμε να την εξορθολογήσουμε;», κατέληξε ο Μ.Βορίδης, ενώ με μια «χαριστική βολή», συμπλήρωσε την τοποθέτηση του Μάρρευ… «Δεν πρέπει να κλείσουμε απαλά τις πόρτες στη μετανάστευση, αλλά να τις κλειδαμπαρώσουμε.»
Τον κύκλο των επιχειρημάτων γύρω από τη μετανάστευση, ολοκλήρωσε μια αξιομνημόνευτη πολιτική και πνευματική φυσιογνωμία, ο ουμανιστής Μπερνάρ Κουσνέρ, τασσόμενος κατά της θέσης “να κλείσει η Ευρώπη τα σύνορά της στους μετανάστες“. Πολλοί θα περίμεναν πως το debate θα κατέληγε σε ξιφομαχία ανάμεσα σε Βορίδη και Κουσνέρ.
Ο Κουσνέρ, όμως, με παραγωγική συλλογιστική πορεία, δεν μετέβη σε προκλητικές δηλώσεις, και ακραίες τοποθετήσεις.
«Δεν μπορούμε να εμποδίζουμε να κινείται κανένα ανθρώπινο ον, αλλά πρέπει να επιδιώκουμε ένα καλύτερο μέλλον. Η μαζική μετανάστευση είναι κάτι αναπόφευκτο.»
Ο γάλλος ουμανιστής, τόνισε πως η μετανάστευση είναι απόρροια των πολέμων, της φτώχειας, της πείνας και όχι της διασκέδασης, ενώ έθεσε ένα καίριο ερώτημα κινούμενο στις επιταγές του σύγχρονου κοινωνικού και οικονομικού γίγνεσθαι… Παραλληλίζοντας τη μετανάστευση με την παγκοσμιοποίηση, αναρωτήθηκε εάν «Μπορούμε να κλείσουμε την πόρτα στην παγκοσμιοποίηση;»
Έδωσε μόνος του την απάντηση… «Δεν είναι εύκολο». Ο Κουσνέρ, έκανε ακόμη λόγο για την τάση των πολιτών να ταυτίζουν το μετανάστη με την έννοια του κακού και την ολίσθηση της ευρωπαϊκής ευημερίας.
Πρότεινε, η Ευρώπη να μοιραστεί πιο ισορροπημένα τους μετανάστες και όχι να τους αποκλείσει, όπως προείπαν οι Μ.Βορίδης και Ν.Μάρρευ.
Μετά τις αυστηρά χρονολογημένες ομιλίες του debate, ακολούθησαν ερωτήσεις του κοινού, που έδωσαν τροφή για σκέψη, αναζήτηση, προβληματισμό, αλλά και ιδιαίτερο διάλογο. Ορισμένες αξιοπρόσεχτες και άλλες συνηθισμένες, πυροδότησαν, όμως, ένα νέο κύκλο τοποθετήσεων των ομιλητών, δίνοντας λαβή για τα τελικά τους πορίσματα.
Αιχμηρά σχόλια και ελαφριά γεύση ειρωνείας άφησαν τα βέλη που εκτοξεύτηκαν ανάμεσα στον Μ.Βορίδη και την Α.Λυμπεράκη. Οι δύο ομιλητές κινούμενοι σε εντελώς διαφορετικές κοσμοθεωρίες, και εμμένοντας κατηγορηματικά στις θέσεις τους, ίσως με μία δόση υπερβολής, εξέθεσαν δυναμικά τις απόψεις τους. Αντίθετα, οι δύο ξένοι ομιλητές δεν άνοιξαν μεταξύ τους διάλογο. Κοινό σημείο αναφοράς και των τεσσάρων ομιλητών η παραπομπή στην κατάσταση της πατρίδας τους… Ελλάδα, Βρετανία, Γαλλία.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον και τροφή για την ενεργή συμμετοχή του κοινού στη διαλογική συζήτηση έδωσε η ψηφοφορία. Οι θεατές, κλήθηκαν να επιλέξουν ανάμεσα σε τρεις θέσεις: Υπέρ, Κατά και Αναποφάσιστοι. Πριν την έναρξη του debate, το αποτέλεσμα ήταν 24% αναποφάσιστοι, 55% κατά της απαγόρευσης εισόδου των μεταναστών στην ΕΕ, και 21% υπέρ της απαγόρευσης εισόδου στην ΕΕ.
Ποιο το αποτέλεσμα, όμως μετά το debate;
Οι αναποφάσιστοι μειώθηκαν στο 13%, οι κατά της απαγόρευσης των μεταναστών στην ΕΕ, επίσης, μειώθηκαν στο 49%, ενώ οι υπέρ διπλασιάστηκαν, σχεδόν, αγγίζοντας το 38%.
Η τελική, όμως, αίσθηση που μου άφησε το debate; Ενδιαφέρον, πρωτότυπο, επίκαιρο, ραμμένο στα μέτρα του εδώ και του τώρα. Μπορεί οι θέσεις των ομιλητών να ήταν αναμενόμενες, αλλά δεν έπαυαν να ζωγραφίζουν με τη δική τους πινελιά ένα από τα σοβαρότερα θέματα της σύγχρονης πραγματικότητας.
Ελισάβετ Σταμοπούλου
