«Ο επιθεωρητής» του Γκόγκολ στο Ακροπόλ- Λαμόγιο και τζέντλεμαν!
Μια κωμωδία για την τσαρική Ρωσία του 1836, μιλάει για διαφθορά και διαπλοκή στην τοπική εξουσία, για ανθρώπους που παριστάνουν κάτι ανώτερο από αυτό που πραγματικά είναι, για απατεώνες πρωτευουσιάνους κι επαρχιώτες. Είναι δηλαδή σαν να μιλάει και για την Ελλάδα του σήμερα. Γιατί η διαφθορά υπάρχει σε όλες τις εποχές και σε όλες τις κοινωνίες.
Ο επιθεωρητής του Νικολάι Γκόγκολ, που ανεβαίνει στο θέατρο Ακροπόλ σε σκηνοθεσία και σε απόδοση Σπύρου Ευαγγελάτου θεωρείται ένα από τα κορυφαία έργα της ρωσικής λογοτεχνίας. Όπως γράφει ο Ερρίκος Μπελιές στην δική του μετάφραση του έργου «το κλασικό αριστούργημα του κορυφαίου Ρώσου δραματουργού… είναι στην ουσία μια αττική κωμωδία του Βορρά, όπου η ιδιωτική ίντριγκα του Μενάνδρου σμίγει με την δημόσια κριτική του Αριστοφάνη». Είναι επίσης κι ένα ακόμα ρωσικό έργο του 19ου αιώνα, στο οποίο φαίνεται ο διάλογος των Ρώσων θεατρικών συγγραφέων με τα κλασικά πρότυπα της δυτικής δραματουργίας.
Το έργο ήταν εξαιρετικά τολμηρό για την εποχή του και αρχικά ο Γκόγκολ δίσταζε να το εκδώσει. Μάλιστα, η έκδοση του προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις στον τύπο με αποτέλεσμα να χρειαστεί η παρέμβαση του Τσάρου Νικόλαου A, για να ανέβει σε σκηνή της Αγίας Πετρούπολης το 1836. Κι οι αντιδράσεις οφείλονταν στην πολύ σκληρή σάτιρα που ασκεί το έργο στην ανθρώπινη απληστία, την ηλιθιότητα και την εκτεταμένη πολιτική διαφθορά της κυβερνητικής γραφειοκρατίας της περιφέρειας.
Η υπόθεση του έργου εκτυλίσσεται σε μια μακρινή επαρχιακή πόλη της Ρωσίας. Ο διεφθαρμένος διοικητικός μηχανισμός τρομοκρατείται όταν μαθαίνει ότι θα έρθει ο Κρατικός Επιθεωρητής, για έλεγχο. Κι ένας φαντασμένος νεαρός, ο πρωτευουσιάνος Χλιεστακόφ, που ξέμεινε χωρίς λεφτά στο ξενοδοχείο της επαρχίας, εκλαμβάνεται ως επιθεωρητής, ενώ είναι απλά ένας έκλυτος απατεωνίσκος που αρέσκεται να παριστάνει την μεγάλη προσωπικότητα. Η παρεξήγηση αυτή γίνεται η αιτία για συναρπαστικές κωμικές καταστάσεις και παρεξηγήσεις, αλλά και να αναδείξει την βλακεία και την ελαστική ηθική των υψηλά ιστάμενων.
Είναι εντυπωσιακό, πως ένα έργο 180 χρόνια παλιό, που αφορά την αχανή ρωσική αυτοκρατορία- στην οποία δύσκολα η κεντρική εξουσία θα μπορούσε εκ των πραγμάτων να ελέγξει την περιφέρεια- μας φέρνει στο μυαλό γνώριμες καταστάσεις της Ελλάδας. Κυρίως όμως έχει δυνατή πλοκή και χαρακτήρες, εμπνευσμένα ευρήματα και κυρίως μια καθολική γελοιοποίηση των ατόμων που συμμετέχουν στην δράση του έργου. Επίσης, το κείμενο που ακούμε στην παράσταση του Ευαγγελάτου έχει αρκετές παρεμβάσεις σε σχέση με το πρωτότυπο, οι οποίες το κάνουν ακόμα πιο αστείο.
Έτσι η παράσταση έχει έναν έντονο κωμικό χαρακτήρα, ενώ δεν έχουν κοπεί, παρά λίγα σημεία από το έργο του Γκόγκολ. Ο ρυθμός είναι αυτός που χρειάζεται μια καθαρή κωμωδία, ενώ οι ερμηνείες των ηθοποιών κινούνται σε υψηλό επίπεδο.
Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης που υποδύεται τον δήθεν gendleman Χλιεστακόφ, τον «Επιθεωρητή» είναι ο σταρ της παράστασης. Λάμπει πραγματικά πάνω στην σκηνή, δίνοντας μια εξαιρετική κωμική ερμηνεία. Ιδίως ο μονόλογος του, στον οποίο παρουσιάζεται σαν μια πολύ μεγάλη προσωπικότητα στους αριστοκράτες της ρωσικής επαρχίας, έχοντας πιει πολύ και λέγοντας πραγματικά ό,τι του κατέβει, ήταν απολαυστικός. Πολύ καλή είναι και η ερμηνεία του Γιώργου Αρμένη, ο οποίος παίζει τον Έπαρχο, τον πιο μεγάλο απατεώνα και πιο ισχυρό άντρα της περιοχής. Αυτός είναι και το μεγαλύτερο θύμα της υπόθεσης, καθώς όχι μόνο χρυσώνει τον ψευτοεπιθεωρητή, αλλά τον αρραβωνιάζει με την κόρη του.
Το έργο, μάλιστα, δεν σατιρίζει μόνο τα πολιτικά ήθη, αλλά και τα ερωτικά, με τις γυναίκες- αλλά και τους άντρες- να έχουν μια σεξουαλική συμπεριφορά αρκετά ακόλαστη και πολύ διασκεδαστική. Ο ανταγωνισμός μάλιστα της κόρης (Δανάης Σκιάδη) με την μητέρα της (Αριέττα Μουτούση) για την καρδιά του ψευτοεπιθεωρητή, ήταν από τα πιο διασκεδαστικά κομμάτια του έργου. Κι ο Μιχάλης Μητρούσης, ο Θοδωρής Κατσαφάδος και ο Θανάσης Κουρλαμπάς έδωσαν ενδιαφέρουσες ερμηνείες, σε ένα έργο που συνολικά είχε καλούς ηθοποιούς. Επίσης, τα κοστούμια εποχής του Μετζικώφ ήταν όμορφα, ενώ ενδιαφέρουσα και λειτουργική ήταν και η σκηνογραφία.
Συνολικά, ο «Επιθεωρητής» είναι ένα έργο τόσο κλασικό, όσο και επίκαιρο. Και για τους δύο λόγους έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Έτσι, η παράσταση του Σπύρου Ευαγγελάτου είναι μια απολαυστική, όσο και αιχμηρή κωμωδία, με σασπένς, μπόλικο γέλιο και ωραίες ερμηνείες, με αυτήν του Κ. Μαρκουλάκη να ξεχωρίζει.
Γιώργος Σμυρνής
Παίζεται Τετάρτη: 18.00, Πέμπτη: 20.00, Παρασκευή: 21.00, Σάββατο: 18.00, 21.00, Κυριακή: 19.00
Στο θέατρο Ακροπόλ (Ιπποκράτους 9-11)- Περισσότερα ΕΔΩ
