Το Τέταρτο Κουδούνι. Μακμπέθ ο Αιμίλιος Χειλάκης

Ο Αιμίλιος Χειλάκης θα ‘ναι ο επόμενος Μακμπέθ της ελληνικής σκηνής. Σκηνοθέτης ο Τσέζαρις Γκραουζίνις με τον οποίο ήδη συνεργάστηκαν το περασμένο καλοκαίρι -εξαιρετικά τα αποτελέσματα-  στον «Οιδίποδα τύραννο» του Σοφοκλή. Η τραγωδία του Σέξπιρ θ’ ανεβεί τον επόμενο χειμώνα σε καινούργια μετάφραση του ποιητή Διονύση Καψάλη και με την Αθηνά Μαξίμου στο ρόλο της Λαίδης Μακμπέθ σε θέατρο οι διαπραγματεύσεις με το οποίο δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμα. Στα σχέδια του Αιμίλιου Χειλάκη, να ανακοινώσει ρεπερτόριο διετίας. Προς το παρόν, πάντως, έχει αποφασιστεί πως τα Δευτερότριτα, παράλληλα προς τον «Μακμπέθ», θα επαναληφθεί ο «Οιδίπους τύραννος» σε εκδοχή για κλειστό θέατρο.
Ο «Μακμπέθ» στην ελληνική σκηνή έχει παρουσιαστεί για τελευταία φορά την περασμένη σεζόν 2011 – 2012 στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση σε σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου με τον Αργύρη Ξάφη στον επώνυμο ρόλο και Λαίδη την Άννα Μάσχα.

Με την ευκαιρία, μια και μίλησα τις δυο προηγούμενες Πέμπτες για Ούνκοφσκι και για τα ημέτερα «Κλεμμένα όνειρα» που προβάλλονται στην πουΓουΔουΜου μεταγλωττισμένα στα πουΓουΔουΜουτικά και για Σκόπια, να γράψω πέντε λόγια και για τα έργα και τις ημέρες της κυβέρνησης Γκρούεφσκι. Ανεβαίνω στα Σκόπια τα τελευταία δυο χρόνια τακτικά. Και παρακολουθώ, ως ψύχραιμος εξωτερικός παρατηρητής, την πόλη να καταστρέφεται συστηματικά. Εν ονόματι ενός κάποιου μεγαλομανούς -και ηλίθιου, όπως κάθε τι το μεγαλομανές-, ψηφοθηρικής σκοπιμότητος, «Σχεδίου Σκόπια 2014». Με -τραγικής αισθητικής- δημόσια κτίρια που ανεγείρονται, με τερατώδη, μνημειωδών διαστάσεων αγάλματα – Μεγαλέξαντροι, και Βουκεφάλες, και Φίλιπποι, και Ολυμπιάδες, και… χρυσελεφάντινοι Προμηθείς με βρακί (που οι… λαϊκές δοξασίες λένε ότι του το προσθέσανε, του γυμνού του Προμηθέα, γιατί σοκαρίστηκε η πεθερά του Γκρούεφσκι), και Ιουστινιανοί, και Κύριλλοι και Μεθόδιοι, και μητέρες Τερέζες και τσάροι Σαμουήλ -που όλο και ξεπηδάνε και κατακυριεύουν ξέφωτα και πλατείες και τρίστρατα και σκαρφαλώνουν στα κρηπιδώματα των νέων κτιρίων- έως και Τσόρτσιλ πήρε το μάτι μου στο νεότευκτο υπουργείο Εξωτερικών, ο Χριστός! – με εξαφάνιση της μεγάλης κεντρικής πλατείας Μακεδονία που την έχουν φισκάρει με αγάλματα και τώρα τη στραγγαλίζουν σκανδαλωδώς μ’ ένα τεράστιο ξενοδοχείο το οποίο τη διεμβολίζει χωρίς καμιά ανάσα απ’ τα διπλανά του κτίρια, με «αναμορφώσεις» – φερετζέδες προσόψεων, μ’ ένα «Memorial House» Μητέρα Τερέζα που λες «μα ΠΟΙΟΣ το ‘φτιαξε αυτό;», με κόψιμο δέντρων, μ’ εστιατόρια / καράβια που χτίζονται μέσα στον Αξιό / Βαρντάρ, με «γλυπτούς» κύβους ριγμένους μέσα στα νερά του, με… πλαζ α λα παριζιέν στη μια όχθη του, με γέφυρες – μεταξύ των οποίων μια μνημειώδους, μα μνημειώδους κιτς Γέφυρα της Τέχνης ή κάπως έτσι – οι οποίες εξαφανίζουν την περίφημη, ιστορική Πέτρινη Γέφυρα της πόλης, έως και με Αψίδα Θριάμβου – ποιου Θριάμβου; Δεν κατάλαβα. Του Γκρούεφσκι; – με…, με…
Αλλεπάλληλα τα σοκ για τον επισκέπτη. Αν δεν έσκαγα στα γέλια κάθε τόσο, εμβρόντητος μπροστά στη μαρμαρόσκονη και στα χρυσάφια και στους μπρούντζους – ένα τσίρκουλο, μια Ντίσνεϊλαντ, Το Βασίλειο του Κιτς! -, θα ‘βαζα τα κλάματα. Δηλαδή, έλεος!Και κάθε φορά φεύγω με την απορία: κανένας, μα κανένας δε μιλάει, κανένας – σε ντόπιο ή σε διεθνές επίπεδο – δεν ξεσηκώνεται; Κι ύστερα σκύβω το κεφάλι και σκέφτομαι: «Καλά, πόσοι ξεσηκώθηκαν για την Αθήνα του Καραμανλή του ’60;» Και το βουλώνω.
Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

Τα ‘λεγα εγώ… _ αφορμή οι λαχτάρες που τράβηξε φέτος το Εθνικό και στο «Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας και στα «Κόκκινα φανάρια» με τις αρρώστιες των ηθοποιών και τις εκ των ενόντων, από ηθοποιούς – πυροσβέστες με το κείμενο στο χέρι…, αντικαταστάσεις ή τις μη αντικαταστάσεις και τις ματαιώσεις παραστάσεων. Πως ένα Θέατρο που σέβεται τον εαυτό του και δη κρατικό οφείλει να ‘χει έτοιμη, για ώρα ανάγκης, και δεύτερη διανομή στους βασικούς ρόλους. Κάποιοι αναγνώστες, μάλιστα, αγνοώντας προφανώς πως αυτό συμβαίνει σε όλα τα μεγάλα Θέατρα του εξωτερικού, απόρησαν έως και ειρωνεύτηκαν…
Ιδού, όμως, που έφτασε κι η ώρα της Μεγάλης Λαχτάρας. Αρρώστησε, παραμονές πρεμιέρας για το «Vitrioli» του Γιάννη Μαυριτσάκη ο νεαρός πρωταγωνιστής της παράστασης Δημήτρης Μοθωναίος. Μας αναγγέλλουν, λοιπόν, πως η πρεμιέρα που θα γινόταν την περασμένη Παρασκευή αναβάλλεται και πως ματαιώνονται επίσης οι παραστάσεις του Σαββατοκύριακού. Κι απανωτά πως δε θα περιμένουν τον ασθενή αλλά τον αντικαθιστούν με τον ακόμη νεότερο Χάρη Τζωρτζάκη. Και πως η πρεμιέρα θα γίνει _ που έγινε _ χτες.
Με πολλά ερωτηματικά και απορίες έχω μείνει. Απ’ ό,τι κατάλαβα η ασθένεια του Δημήτρη Μοθωναίου δεν είνα ευτυχώς _ κάτι ανεπανόρθωτο. Ήταν δεοντολογική κίνηση η αντικατάστασή του; Εγώ, λιγάκι ντράπηκα όταν το διάβασα. Και το βρήκα, τουλάχιστον, αναλγησία _ ο ηθοποιός, ο γελοία αμειβόμενος, ο συχνότατα, ανασφάλιστος (και δεν μιλώ για το Εθνικό), ο ακόμα συχνότερα άνεργος, ο ηθοποιός ο πάντα ριγμένος, που οι πάντες τον εκμεταλλεύονται και με την πρώτη ευκαιρία θα τον κοροϊδέψουν, ο ηθοποιός που πολύ εύκολα του τρώνε με διάφορες δικαιολογίες αυτά, τα ελάχιστα συνήθως, λεφτά που του ‘ταξαν, ο ηθοποιός, ο άνευ πλέον προστασίας από συλλογική σύμβαση, έρμαιο του οποιουδήποτε παραγωγού, ο ηθοποιός των συχνότατα στημένων ακροάσεων, γι’ άλλη μια φορά αποδεικνύεται περίτρανα πως αποτελεί τον τελευταίο τροχό της αμάξης.
Ο γάλλος σκηνοθέτης της παράστασης Ολιβιέ Πι ήταν, λέει, αδύνατον να περιμένει διότι είχε ανειλημμένες υποχρεώσεις στην Γαλλία αμέσως μετά την εδώ πρεμιέρα του. Ε, αφού ήταν τόσο στριμωγμένα τα πράγματα _ για να ‘ρθουμε και στα λόγια μου _ και το ‘ξεραν, γιατί τότε δεν προνόησαν για ντουμπλίρ; Και, τρίτον, είναι δυνατόν ένας νέος και άπειρος ηθοποιός, ο οποίος δε συμμετείχε καν στη διανομή ώστε να ‘ναι στο πνεύμα της σκηνοθεσίας, να κάνει αντικατάσταση με τέσσερις μόνο μέρες δοκιμών; Είναι σοβαρή και υπεύθυνη η απόφαση αυτή; Ή, απλώς, πρόκειται για κίνηση απόγνωσης; Και θυσίας σε βωμούς σκοπιμοτήτων;

Κι αυτός, πάλι, ο καινούργιος ο Πάπας… Τι γκάφα! Να βγαίνει και να δηλώνει «Ο ρόλος μου είναι να προσφέρω την αγκαλιά μου στους γυμνούς»; Μιλούν, Αγιότατε μου, για σκοινί στο σπίτι του κρεμασμένου; Είναι που πρόκειται για καινούργιο κι απονήρευτο; Ή, όταν γίνονταν αυτά που γίνονταν και γίνονται στα… καμαρίνια των καθολικών παρεκκλησίων με τα παιδάκια, η Αυτού Αγιότης μελετούσε και δεν είχε πάρει είδηση _ σαν τον Μακαριστό μας επί χούντας;
Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

Περισσότερα κείμενα του Γιώργου Δ.Κ. Σαρηγιάννη, στο προσωπικό του blog, “Το Τέταρτο Κουδούνι”: http://totetartokoudouni.blogspot.gr/2013/03/blog-post_8186.html