Παραδίδονται μαθήματα δημοσιογραφίας

Η πρώτη ήταν όταν, στο μέσον της περσινής σεζόν, ο Λιθουανός Όσκαρας Κορσουνόβας άφησε στα κρύα του λουτρού _ πάλι λουτρά… _ το «Τρωίλος και Χρυσηίδα» του Σέξπιρ που ετοίμαζε για το Εθνικό _ και στο οποίο ο Μοθωναίος κρατούσε το ρόλο του Τρωίλου _ και εξηφανίσθη κι η παράσταση ματαιώθηκε. Ολόψυχα του εύχομαι να μην του τριτώσει.
Εκείνο, πάντως, που εκτίμησα _ πολύ το εκτίμησα _ στο παιδί είναι πως δε βγήκε να μιλήσει δημόσια σ’ εφημερίδες και περιοδικά και κανάλια, που θα ‘μαι σίγουρος πως θα το πολιόρκησαν, για να κάνει ντόρο και να γίνει το πρόσωπο της ημέρας.

Α, ναι, είδα, και το περί ου ο λόγος _ με latiniki grafi _ «Vitrioli» στην «Νέα Σκηνή». Και, ναι, κατάλαβα τη «σκηνοθετική γραμμή». Γοργή, ενδιαφέρουσα αισθητικά παράσταση αλλά προς το σαδομαζοχιστικό ως προς τη μεταχείριση των ηθοποιών οι οποίοι αναγκάζονται να ξεβρακώνονται εντελώς κάθε λίγο και λιγάκι _ μέχρι κορεσμού πια… _ και με τον πρωταγωνιστή _ ο αντικαταστάτης Χάρης Τζωρτζάκης _ να τον φασκιώνουν από κορφής μέχρις ονύχων σα μούμια κι εγώ να μην ακούω το κείμενο αλλά να σκέφτομαι: πώς και πότε θα τον ξεφασκιώσουν; Κι η συγκολλητική (!) ταινία με την οποία τον φασκιώνουν έχει άραγε κολλήσει τώρα πάνω στις τρίχες του γυμνού του στήθους και στα μαλλιά του; Και πώς _ άαααααααααιιιιιι…, όπως όταν είσαι τριχωτός και βάλεις έμπλαστρο και μετά το βγάζεις _ θα την ξεκολλήσουν; Και πώς θα χαιρετήσει στο τέλος, φασκιωμένος ή ξεφάσκιωτος; Και να αγχώνομαι. Και να ιδρώνω.
Τέλος πάντων, ήταν κι αυτό μία κάποια λύσις, μία «σκηνοθετική γραμμή». Την οποία, ευτυχώς, την είδαμε αμιγή κι ανόθευτη. Χωρίς ν’ ανατραπεί απ’ το φανελάκι _ για ένα φανελάκι αδειανό… Το οποίο παρέμεινε στη θέση του. Και, ναι _ το επαναλαμβάνω για να σας πείσω _ κάτι κατάλαβα απ’ τη «σκηνοθετική γραμμή» _ όχι «τη ζωή»… _ του Πι. Εκείνο που δεν κατάλαβα απ’ την παράσταση ήταν το έργο. Ομολογώ περισσότερα κατάλαβα όταν το διάβασα _ αγόρασα, βλέπετε, το βιβλίο. Δεν ξέρω αν αυτό μπορεί να θεωρηθεί επιτυχία του κ. Πι. Δεν ξέρω καν τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους…

Το διάβασα στο βρίθον τσιτάτων και σπαραγμάτων και αποσπασμάτων _ ξεχειλίζει, τι Μποντριγιάρ, τι Λιοτάρ, τι Ελύτης, τι Βίλχελμ Ράιχ, τι Όσκαρ Oυάιλντ, τι…, τι… _ πρόγραμμα παράστασης πολύ μορφωμένου εξπρεσιονιστή πρωταγωνιστή μας _ το συνηθίζει στα προγράμματά του ό,τι, μα ό,τι και ν’ ανεβάσει επιδιώκοντας προφανώς να μοιραστούμε μαζί του τις πλούσιες γνώσεις του _, πασίγνωστου ως ποιούντος Ήθος, ο οποίος, συν τοις άλλοις, επιδίδεται επ’ εσχάτοις και σε μαθήματα δημοσιογραφίας (Δάααασκαλε!): «Ο μεγαλύτερος κίνδυνος, που απειλεί την παράδοση του ανεξάρτητου και αντικειμενικού ρεπορτάζ σήμερα είναι η υστερία που έχει στόχο την απόσπαση της προσοχής του κοινού. Αυτό οδηγεί στον καθορισμό της φτηνής επιδίωξης του εντυπωσιασμού ως μοναδικού κριτηρίου για τη δημοσιοποίηση ενός θέματος. Με τον τρόπο αυτό υποβαθμίζονται θέματα κεφαλαιώδους σημασίας και επιβάλλεται η ενασχόληση με ποταπά θέματα, όπως η ιδιωτική ζωή των επωνύμων, η γκλαμουριά κλπ. Αυτή η εξέλιξη, σε τελική ανάλυση, αποτελεί τη μεγαλύτερη πηγή διαφθοράς της δημοσιογραφίας». Το υπογράφει ο αμερικανός κοινωνιολόγος, πολιτικός συγγραφέας, μυθιστοριογράφος και πολιτιστικός σχολιαστής Τοντ Γκίτλιν _ αχ, google μου…
Αντικατέστησα, χάριν παιδιάς, στο παραπάνω απόσπασμα τρεις μόνο λέξεις _ «ρεπορτάζ» και «της δημοσιογραφίας» _ με τη λέξη «θέατρο». Και ιδού το ενδιαφέρον αποτέλεσμα που προέκυψε: «Ο μεγαλύτερος κίνδυνος, που απειλεί την παράδοση του ανεξάρτητου και αντικειμενικού θεάτρου σήμερα είναι η υστερία που έχει στόχο την απόσπαση της προσοχής του κοινού. Αυτό οδηγεί στον καθορισμό της φτηνής επιδίωξης του εντυπωσιασμού ως μοναδικού κριτηρίου για τη δημοσιοποίηση ενός θέματος. Με τον τρόπο αυτό υποβαθμίζονται θέματα κεφαλαιώδους σημασίας και επιβάλλεται η ενασχόληση με ποταπά θέματα, όπως η ιδιωτική ζωή των επωνύμων, η γκλαμουριά κλπ. Αυτή η εξέλιξη, σε τελική ανάλυση, αποτελεί τη μεγαλύτερη πηγή διαφθοράς του θεάτρου».

Έγραφα στο προηγούμενο «Τέταρτο Κουδούνι» πως δε μετράω πια _ αρνούμαι να μετρήσω, σηκώνω τα χέρια ψηλά…_ τις παραστάσεις που ανεβαίνουν κάθε χειμώνα στις αθηναϊκές σκηνές. Αλλά ούτε τις παραστάσεις που είδα μετράω. Γιατί τρέμω, μετά την αφαίρεση, να φανεί πόσες δεν κατάφερα _ ανθρωπίνως αδύνατο… _ να δω.

«Πολλά περισσότερα»: Τώρα που δεν το άκουσα απλώς _ όπως συμβαίνει συνέχεια τελευταία… _ αλλά το διάβασα κιόλας και μάλιστα στο _ πολύ καλό κατά τα άλλα _ πρόγραμμα του Εθνικού Θεάτρου μας για «Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα» του Ο ‘Νιλ, τα ‘χω δει πλέον όλα…

Είδα και τα «Κόκκινα φανάρια» του Κωνσταντίνου Ρήγου _ και του συγγραφέα Αλέκου Γαλανού που από ‘κει που ‘ναι πια πώς ν’ αντιδράσει… _ απ’ το Εθνικό στη Σκηνή του «Κοτοπούλη». Η παράσταση, δε λέω, έχει και προτερήματα _ με μέτρο διασκευή και δραματουργική επεξεργασία απ’ την Έρι Κύργια, ατμόσφαιρα, υψηλή αισθητική… _ αλλά ο χορογράφος που θέλει να γίνει σκηνοθέτης στην πρώτη αμιγώς θεατρική δουλειά του και δεν ήξερε, κατά τη γνώμη μου, να καθοδηγήσει τους ηθοποιούς του _ οι περισσότεροι απ’ τους πολλούς της διανομής τους οποίους εκτιμώ δεν ήταν, τελικά, στις καλύτερες στιγμές τους… _ και φλυαρούσε σκηνικά. Μα φλυαρούσε πολύ. Ακατάπαυστα.
Και να οι off δράσεις, και να τα βίντεο _ καταιγισμός _, και να οι κάμερες συνέχεια εν δράσει, και να _ η χαρά του ματάκια _ να τα πετούν όλα κάθε τόσο οι ηθοποιοί _ οι άντρες βασικά της παράστασης _, και να οι τραβεστί, και να οι παράλληλες δράσεις _ τουλάχιστον οχτώ σε κάθε σκηνή…_, και να όλοι να τρέχουν και να στροβιλίζονται και να πιλαλούν, και να η περιστροφική να στριφογυρίζει, και να στριφογυρίζει, και να στριφογυρίζει… Στον Ίλιγγο του Πάθους. Ζαλίστηκα. Κυριολεκτικά _ μια αντράλα, μια ανακάτωση μου ‘ρθε. Αφού κάποιος μου ‘κλεψε το πρόγραμμα στο διάλειμμα…

Περισσότερα κείμενα του Γιώργου Δ.Κ. Σαρηγιάννη, στο προσωπικό του blog, “Το Τέταρτο Κουδούνι”: