Το Μυστικό της Κυρίας Έλεν – Αγώνες ζωής και μνήμης!
Ο συγγραφέας Βασίλης Ζιώγας έγραψε ένα μυθιστόρημα, το “Όπως τα κούρντισες Θέ’ μου” (1993) με πρωταγωνίστρια την μητέρα του, όταν αυτή είχε πλέον φύγει. Ήταν ίσως ένας τρόπος για να διαχειριστεί την απώλειά της. Και τώρα, η κόρη του εκλιπόντος συγγραφέα, η Ελένη Ζιώγα, έρχεται να διασκευάσει αυτό το έργο σε έναν μονόλογο με τον τίτλο «το Μυστικό της Κυρίας Έλεν» που ανεβαίνει στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης.
Μια ολόκληρη ζωή σε έναν μονόλογο. Στο “Μυστικό της Κυρίας Έλεν” μια γυναίκα ζει μια δύσκολη ζωή και καταφέρνει να επιβιώσει και να καταφέρει κάποια πράγματα. Ξεκίνησε σαν φτωχοκόριτσο στα Γιάννενα του 1914, και η οποία κατάφερε να γίνει επιτυχημένη αισθητικός. Μας μιλάει για τον γιο της, έναν συγγραφέα, του οποίου το έργο δεν μπορεί να καταλάβει και πολύ, ενώ αντιμετωπίζει με αρκετή ζήλια τις ερωτικές του συντρόφους.
Η παράσταση της Ελένης Ζιώγα έχει την ίδια πρωταγωνίστρια και κάποια λιτά σκηνοθετικά ευρήματα. Με αρκετές δόσεις χιούμορ και συγκίνησης καταφέρνει να «ζωντανέψει» πειστικά μια γυναίκα (την γιαγιά της) και να της δώσει υπόσταση στην σκηνή. Χωρίς να θέλει να την αγιοποιήσει, σίγουρα την κάνει συμπαθή.
Παράλληλα, οι αναφορές στον πατέρα της Ελένης Ζιώγα γίνονται μέσα από το πρίσμα της μητέρας του. Εδώ, ως ένα βαθμό, επιτυγχάνεται μια δύσκολη ισορροπία. Αφού η πρωταγωνίστρια είναι μια λαϊκή γυναίκα, όχι μια διανοούμενη, οι όποιες αναφορές στο έργο του Βασίλη Ζιώγα δεν μπορούν να φτάνουν σε βάθος, ούτε να το περιγράψουν διεξοδικά. Καταφέρνουν όμως να μας εξάψουν την περιέργεια για το έργο του. Η κυρία Έλεν αυτό που βασικά μας λέει είναι ότι μέχρι και η Βουγιουκλάκη είδε την παράσταση του γιου της («Το Προξενιό της Αντιγόνης» που ανέβηκε πρώτη φορά το 1960) και χειροκρότησε την παράσταση. Για να την χειροκροτήσει κοτζάμ Βουγιουκλάκη, το έργο θα είναι αριστούργημα, σύμφωνα με την λογική μιας απλής γυναίκας.
Κυρίως όμως είναι αναφορές στα προσωπικά της μητέρας, οι αγωνίες της ζωής της, αλλά και η απόσταση που διατηρείται από μια προσπάθεια αγιοποίησης, που κάνουν ενδιαφέρον το έργο. Είναι ένα έργο αγάπης της μητέρας για το παιδί της και του παιδιού της για την μητέρα του. Εκφράζει τον ακατάλυτο δεσμό ανάμεσα σε παιδί και γονιό, σε μια σκυταλοδρομία γενεών. Τώρα έρχεται η Ελένη Ζιώγα να διαχειριστεί την απώλεια του πατέρα της μέσω ενός καλλιτεχνικού έργου (μιας παράστασης), όπως αυτός πριν διαχειρίστηκε την απώλεια της μητέρας του, μέσα από ένα μυθιστόρημα. Η πολύ καλή και ευαίσθητη ερμηνεία της Ελένης Ζιώγα και οι ανάσες χιούμορ, που περίτεχνα βάζει μέσα στην παράστασή της, έχουν ως αποτέλεσμα να μπορούμε να παρακολουθήσουμε ευχάριστα τον μονόλογο.
Γενικά, «το Μυσιτκό της Κυρίας Έλεν» είναι μια παράσταση ευγενών και συγκινητικών προθέσεων. Πέρα όμως από τις προθέσεις, έχει και ένα ενδιαφέρον καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Στην προσπάθεια της η ηθοποιός να αναμετρηθεί με την απώλεια του πατέρα της, ανασύροντας τον τρόπο που ο ίδιος αντιμετώπισε την απώλεια της δικής του μητέρας, οπωσδήποτε συγκινεί. Αλλά καταφέρνει να μιλήσει με εύστοχο τρόπο για αυτό το βασικό και πανανθρώπινο ζήτημα.
Γιώργος Σμυρνής
