Το ιστορικό οδοιπορικό του… παγωτού!

Ιστορικά στοιχεία θέλουν τη δροσερή αυτή λιχουδιά να ξεκινά από την Κίνα το 200 π.Χ., όταν κάτοικοι ανέμιξαν ένα πιάτο ρύζι με γάλα και μυρωδικά και το κατέψυξαν στο χιόνι, σαν ένα είδος παγωμένου ρυζόγαλου. Πάνω από ενενήντα άνδρες ανέμιξαν αλεύρι και βουβαλίσιο γάλα με πάγο, εκείνη την εποχή, ενώ αυτοί είναι οι πρώτοι που επινόησαν την «μηχανή παγωτού», συσκευάζοντας δοχεία γεμισμένα με ένα παχύρρευστο μίγμα, σε ένα μίγμα από χιόνι και αλάτι.

Άλλες φήμες αναφέρουν ότι το παγωτό, ως ιδέα, ξεκίνησε από τον Μέγα Αλέξανδρο, ο οποίος έτρωγε χιόνι αρωματισμένο με μέλι. Ο αυτοκράτορας Νέρων Κλαύδιος, Καίσαρας της Ρώμης διέταξε ανθρώπους να ψάξουν στα βουνά για να συλλέξουν χιόνι και πάγο, αρωματισμένα με χυμό και φρούτα, σαν ένα είδος πρώτου παγωτού. Αυτές οι πρώιμες μορφές παγωτού ήταν προφανώς μια πολυτέλεια της ελίτ της εποχής ευλόγως, αφού δεν είχαν όλοι την δυνατότητα να στείλουν κάποιους για να συλλέξουν χιόνι.

Μία από τις πιο γνωστές απόψεις περί του πρώτου παγωτού στο κόσμο, είναι αυτή που θέλει τη συνταγή να φτάνει στην Ιταλία από την Κίνα μέσω του Marco Polo. Η συνταγή θύμιζε πολύ αυτό που ονομάζουμε σήμερα σερμπέτι. Από εκεί, το 1533, η Αικατερίνη των Μεδίκων μετέφερε το επιδόρπιο στη Γαλλία, όταν παντρεύτηκε τον βασιλιά Ερρίκο II. Φημολογείται πως το 1600, ο βασιλιάς Κάρολος Ι της Αγγλίας, που λάτρεψε τη γεύση του παγωτού, ανάγκασε τον σεφ του να κρατήσει τη συνταγή μυστική από το κοινό, πιστεύοντας ότι είναι μια βασιλική απόλαυση. Ωστόσο, αυτές οι δύο ιστορίες εμφανίστηκαν για πρώτη φορά τον 19ο αιώνα και χρόνια μετά ειπώθηκαν άλλες τόσες υποθετικές ιστορίες, οπότε η εγκυρότητά τους αμφισβητείται.

Ωστόσο, το πρώτο μέρος που σέρβιρε παγωτό στην Ευρώπη ήταν το Café Procope στη Γαλλία, στα τέλη του 17ου αιώνα. Η συνταγή του χρειάστηκε γάλα, κρέμα, βούτυρο και αβγά.

Η πρώτη αναφορά παγωτού στην Αμερική έγινε το 1744, όταν ένας σκωτσέζος άποικος επισκέφτηκε το σπίτι του κυβερνήτη της Maryland, Thomas Bladen, και έγραψε για το νόστιμο παγωτό φράουλα, που δοκίμασε στο γεύμα του κυβερνήτη ως φιλοξενούμενος. Η πρώτη διαφήμιση για το παγωτό στην Αμερική εμφανίστηκε το 1777 στη Νέα Υόρκη, στην οποία ο παγωτατζής Philip Lenzi είπε “το παγωτό μου είναι διαθέσιμο σχεδόν κάθε μέρα στο μαγαζί μου”. Δικαιολογημένα, διάφοροι Αμερικανοί πρόεδροι αγαπούσαν το παγωτό. Ο πρόεδρος George Washington αγόρασε παγωτό αξίας περίπου 200 δολαρίων (περίπου 3000 δολάρια σήμερα) το καλοκαίρι του 1790, και φυσικά οι φήμες που θέλουν τη σύζυγό του Μάρθα να αφήνει γλυκιά κρέμα ζαχαροπλαστικής στην πίσω βεράντα ένα βράδυ και το πρωί να τη βρίσκει παγωτό, δεν είναι αλήθεια. Από την άλλη, ο Thomas Jefferson δημιούργησε τη δική του συνταγή για παγωτό βανίλια, και η σύζυγος του Προέδρου του Μάντισον σέρβιρε παγωτό φράουλα στη δεύτερη εναρκτήρια δεξίωση του συζύγου της.

Μέχρι το 1800, το παγωτό ήταν ως επί το πλείστον μια απόλαυση που προοριζόταν για ειδικές περιπτώσεις, δεδομένου ότι δεν θα μπορούσε να αποθηκευτεί για πολύ καιρό, λόγω του ότι δεν υπήρχαν μονωμένοι καταψύκτες. Οι άνθρωποι μέχρι τότε, έκοβαν τον πάγο από τις παγωμένες χειμωνιάτικες λίμνες και τον αποθήκευαν στο έδαφος ή έκτιζαν σπίτια με τούβλα πάγου, τα οποία μονώνονταν με άχυρο. Το παγωτό εκείνη την εποχή, καταψυχόταν σε δοχείο, το οποίο περιλάμβανε την τοποθέτηση ενός μπολ με κρέμα σε ένα κουβά με πάγο και αλάτι. Το 1843, η μέθοδος αυτή αντικαταστάθηκε από την καρδάρα, η οποία κατοχυρώθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας από την Nancy Johnson. Η καρδάρα αναμφισβήτητα, δημιουργούσε πιο λείο και γρήγορο παγωτό από τη μέθοδο κατάψυξης σε δοχείο.

Κι όμως, η παραγωγή του παγωτού στην αρχή αφορούσε μικροεπιχειρήσεις, μέχρι που ο Jacob Fussell κατασκεύασε ένα εργοστάσιο παγωτού στην Πενσυλβάνια το 1851. Ο Fussell ήταν έμπορος γάλακτος, που αγόραζε γαλακτοκομικά προϊόντα από τους αγρότες στην Πενσυλβάνια και τα πουλούσε στη Βαλτιμόρη. Συνήθως όμως, η χαμηλή ζήτηση άφηνε μεγάλες ποσότητες γάλατος απούλητες, τις οποίες χρησιμοποιούσε δημιουργώντας παγωτό. Η επιχείρησή του ήταν τόσο επιτυχής, που άνοιξε και άλλα εργοστάσια. Επειδή η μαζική παραγωγή μείωσε το κόστος του παγωτού σημαντικά, έγινε πολύ πιο δημοφιλής, αφού τα παγωτά δεν απευθύνονταν μόνο στην ελίτ της κοινωνίας μα και στους ανθρώπους των κατώτερων τάξεων.

Λίγα χρόνια μετά, το 1870, ο Carl von Linde της Γερμανίας εφηύρε τη βιομηχανική ψύξη. Αυτό, μαζί με άλλα τεχνολογικά επιτεύγματα, όπως η ατμομηχανή, τα μηχανοκίνητα οχήματα και η ηλεκτρική ενέργεια, κατέστησαν την παραγωγή, την μεταφορά και την αποθήκευση του παγωτού πολύ πιο εύκολη. Οπότε, την επόμενη φορά που θα απολαύσετε ένα παγωτό χωνάκι, μπορείτε να ευχαριστήσετε τη Βιομηχανική Επανάσταση!

Σχετικά με το χωνάκι!

Σε αντίθεση με δημοφιλή πεποίθηση, το δημοφιλές παγωτό χωνάκι δεν είχε εφευρεθεί στη World’s Fair έκθεση του 1904, εφόσον χωνάκια παγωτού αναφέρονται στο βιβλίο μαγειρικής «Mrs. Marshall’s Cookbook» το 1888, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι το παγωτό σε χωνάκι προσφερόταν πολύ πριν από την έκθεση. 

Ωστόσο, κανείς δεν ξέρει ακριβώς ποιος συγκεκριμένα διέδωσε την απόλαυση του παγωτού χωνάκι στη Διεθνή Έκθεση. Η ιστορία αναφέρει ότι ένας πωλητής παγωτού σε πανηγύρι στο St. Louis ξέμεινε από χάρτινα κυπελλάκια και έτσι ζήτησε πίτες, γκόφρες και βάφλες, από διπλανό περίπτερο, μέσα στις οποίες τύλιξε το παγωτό σε μορφή κώνου. Βέβαια αυτή η ιστορία μπορεί απλά να είναι ένας μύθος, αφού δεν υπάρχουν καταγεγραμμένες λεπτομέρειες, όπως τα ονόματα των πωλητών. 

Τα πρώτα παγωτά πουλήθηκαν στα μανάβικα την δεκαετία του 1930. Στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου διαδόθηκε περαιτέρω το εν λόγω επιδόρπιο, αφού πολλοί πίστευαν πως ενδυνάμωνε το ηθικό των στρατευμάτων. Κάπως έτσι το παγωτό έγινε σύμβολο της Αμερικής (τόσο πολύ, ώστε ο Μουσολίνι της Ιταλίας απαγόρευσε το παγωτό για να αποφύγει τη σύνδεση!). Το 1943 οι Ένοπλες Δυνάμεις των Ηνωμένων Πολιτείων υπήρξαν ο μεγαλύτερος παραγωγός παγωτού στην Αμερική λόγω του πολέμου.

Σήμερα, εκτιμάται ότι πάνω από 1,6 δισεκατομμύρια γαλόνια παγωτού και άλλων σχετικών κατεψυγμένων γαλακτοκομικών προϊόντων, παράγονται μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες κάθε χρόνο, ενώ σύμφωνα με μετρήσεις, οι πολίτες των ΗΠΑ τρώνε τέσσερα γαλόνια παγωτό ανά άτομο τον χρόνο κατά μέσο όρο.