Άρης Σερβετάλης: Για να αλλάξει η νοοτροπία του Έλληνα πρέπει να περάσουν 3-4 γενιές!

Την τελευταία σεζόν τον είδαμε σε δύο πολύ πετυχημένες θεατρικές δουλειές:  στην παράσταση “Αχ αυτά τα φαντάσματα” σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα και στα “Χάρτινα Λουλούδια“, τα οποία σκηνοθέτησε ο Κώστας Φιλίππογλου. Με αυτούς τους δύο (τον Κακλέα στον ρόλο του σκηνοθέτη και τον Φιλίππογλου συμπρωταγωνιστή του) θα συνεργαστεί ξανά για το Φεστιβάλ Αθηνών. Η παράσταση Μερσιέ και Καμιέ θα είναι ένα 24ωρο έργο με έντονο πειραματισμό, δομημένο αυτοσχεδιασμό, βασισμένο σε ένα αφήγημα του Σάμιουελ Μπέκετ, που αποτελεί προάγγελο του “Περιμένοντας τον Γκοντό.” ΄Γράφτηκε το 1946 από τον μεγάλο Ιρλανδό συγγραφέα στα Γαλλικά (η πρώτη του απόπειρα να γράψει ένα εκτεταμένο κείμενο πεζού λόγου στην γαλλική γλώσσα.)

Με αφορμή αυτήν την πολύ ενδιαφέρουσα δουλειά, ο Άρης Σερβετάλης μας μιλάει για το τι θα παρακολουθήσουμε τις 24 ώρες της παράστασης. Όπως εξηγεί μάλιστα, η παράσταση είναι έτσι δομημένη, ώστε αν χάσεις ένα μέρος, να μπορείς να παρακολουθήσεις τα υπόλοιπα χωρίς να νιώθεις ότι χάνεις την συνοχή της παράστασης. Παραδέχεται την αγάπη του για τον Μπέκετ, το έργο του οποίου χαρακτηρίζει “θέατρο του Λόγου, όχι του παραλόγου”.  Κι ακόμη μας μιλάει για την ΕΡΤ, τα προβλήματα της αλλά και την έλλειψη που δημιουργεί με το κλείσιμό της, καθώς και για τα επόμενα σχέδιά του.

-Πρωταγωνιστείτε στην παράσταση Μερσιέ και Καμιέ του Σάμιουελ Μπέκετ για το φεστιβάλ Αθηνών. Γιατί επιλέξατε αυτό το έργο;
Επειδή είναι ένα αφήγημα του Μπέκετ, που αποτελεί πυρήνα πολλών έργων του. Γράφτηκε το 1946 και είναι από τα πρώτα έργα που έγραψε με δύο πρόσωπα. Ο Μερσιέ και ο Καμιέ είναι δύο πρόσωπα που ταξιδεύουν, αλλά μπορεί και όχι. Να είναι στο ίδιο σημείο. Τα δύο πρόσωπα, ο Μερσιέ και ο Καμιέ, τους οποίους ερμηνεύουμε εγώ και ο Κώστας Φιλίππογλου, συναντούν και άλλους χαρακτήρες στην πορεία του ταξιδιού τους. Όλους αυτούς τους ρόλους τους κάνει ο Κίμωνας Φιορέττος, ενώ η Μένη Κωνσταντινίδου είναι η αφηγήτρια, αλλά είναι και ένας ιδιαίτερος ρόλος μέσα στο έργο.
Το έργο εμπεριέχει τον μπεκετικό στοχασμό, την φιλοσοφική αναρώτηση και ουσιαστικά είναι ένα παιχνίδι, όπως σε πολλά έργα του Μπέκετ. Το έργο αυτό γράφτηκε πριν το «περιμένοντας τον Γκοντό» και είναι πρόδρομός του. Το έργο είναι έτσι κατασκευασμένο σε ενότητες, που αν παρακολουθήσεις την δεύτερη ενότητα και έχεις χάσει την πρώτη, δεν θα σου λείπει η συνοχή.

–Γιατί η παράσταση κρατάει 24 ώρες;
Αυτή ήταν μια ιδέα του Γιάννη Κακλέα. Ο Μπέκετ έχει να κάνει από το μηδέν στο μηδέν. Από την γέννηση, την πορεία (την ζωή) μέχρι τον θάνατο. Επομένως, είναι σαν να παρουσιάζεις μια διαδικασία ζωής από την έναρξή της μέχρι το τέλος της. Είναι σαν ένα μικρό στιγμιότυπο. Δεν το έχουμε ξανακάνει. Και για τους ερμηνευτές αλλά και για τον ίδιο τον σκηνοθέτη Γιάννη Κακλέα, που θα παρεμβάλλεται στην κατασκευή του έργου εκείνη την ώρα, θα είναι πρωτόγνωρο και θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Ουσιαστικά ο σκηνοθέτης θα είναι ο μαέστρος της παράστασης. Από αυτόν θα ξεκινά το πότε θα μπαίνει η μουσική, εκείνη την ώρα. Θα αυτοσχεδιάζει ο μουσικός, ανάλογα με αυτά που θα βλέπει στην σκηνή. Δεν θα είναι ένας ελεύθερος αυτοσχεδιασμένος, αλλά ένας δομημένος αυτοσχεδιασμός. Το αφήγημα έχει συγκεκριμένες ενότητες, τις οποίες ακολουθούμε σαν μια ραχοκοκαλιά.

-Ποια είναι η σχέση σας με τον Μπέκετ;
Μου αρέσει πάρα πολύ ο Μπέκετ. Ο στοχασμός του και ο προβληματισμός του με αγγίζουν. Νιώθω οικεία με όσα τον προβληματίζουν στα έργα του.

–Ο όρος θέατρο του παραλόγου τι σημαίνει για σας;
Για μένα είναι θέατρο του λόγου. Όχι του παραλόγου. Δεν βρίσκω κάτι παράλογο στο έργο του Μπέκετ. Παράλογο δεν ξέρω τι μπορεί να είναι. Αλλά δεν βρίσκω παράλογο το να αφηγείσαι μία ιστορία μη γραμμική. Ο Μπέκετ πιο πολύ επικεντρώνεται στο να βγάλει μία αίσθηση και ο θεατής να την εισπράξει. Κάτι που είναι πολύ πιο δυνατό από το να κατανοήσεις κάποια πράγματα. Γιατί σε μία θέαση κατανοείς κάτι και μένεις εκεί. Δεν κερδίζεις κάτι παραπάνω. Ενώ σε άλλες στιγμές μπορεί να δεις κάτι, που να μην είναι τόσο κατανοητό, αλλά να σου βγάζει μια πολύ ισχυρή αίσθηση. Και εσύ να την εισπράττεις με τον δικό σου τρόπο- κάτι που είναι πολύ σημαντικό. Αυτό το πετυχαίνει ο Μπέκετ σε όλα του τα έργα. Είναι ένα από τα χαρακτηριστικά του, ότι δεν τον ενδιαφέρει τόσο η κατανόηση, όσο το να βγαίνει μία ισχυρή αίσθηση και ατμόσφαιρα.

-Εσείς και ο Κώστας Φιλίππογλου, ο σκηνοθέτης σας στα Χάρτινα Λουλούδια, είστε συμπρωταγωνιστές. Και είναι σκηνοθέτης σας ο Γιάννης Κακλέας, με τον οποίο επίσης αυτή τη σεζόν συνεργαστήκατε στο Αχ αυτά τα φαντάσματα. Πώς είναι η συνεργασία και με τους δύο;
Ο Κώστας Φιλίππογλου είναι ένας ιδανικός συνεργάτης. Είναι πολύ έμπειρος. Είναι καταρτισμένος με το σωματικό θέατρο. Είναι ανοιχτός στο τι θα του προτείνεις. Κι επειδή η παράσταση δεν είναι στημένη, αλλά βασίζεται σε έναν δομημένο αυτοσχεδιασμό, ο συμπρωταγωνιστής πρέπει ανά πάσα στιγμή να βλέπει τι κάνεις, για να προτείνει εκείνη την ώρα πράγματα. Και με τον Φιλίππογλου αυτό συμβαίνει στον μέγιστο βαθμό. Έχω εντυπωσιασθεί. Με τον Γιάννη Κακλέα νομίζω ότι γίνεται μια δουλειά Τεχνοχώρου: Με πολύ αυτοσχεδιασμό και με μεγάλη όρεξη για παιχνίδι. Και από την πλευρά του Γιάννη η διάθεση να μην ακολουθήσει την πεπατημένη, σε τοπία που τα γνωρίζει πολύ καλά. Πειραματίζεται και μπαίνει στην διαδικασία της έρευνας. Και αυτό είναι πολύ ωραίο να το βλέπεις μπροστά σου.

-Πώς βλέπετε το φετινό φεστιβάλ; Το ότι οι αποφάσεις πάρθηκαν τελευταία στιγμή έχει επηρεάσει το αποτέλεσμα;
Ο Λούκος τα κατάφερε να δημιουργήσει σε πολύ λίγο χρόνο ένα αξιοπρόσεκτο φεστιβάλ. Ήρθαν και φέτος πολύ σημαντικές ομάδες. Νομίζω ότι είμαστε τυχεροί που βλέπουμε τέτοιες παραστάσεις. Θεωρώ ότι κάποιος άλλος δεν θα μπορούσε να καταφέρει κάτι αντίστοιχο.
-Είδατε κάτι που να σας εντυπωσίασε;
Τώρα με τις πρόβες δεν έχω προλάβει να δω πολλά πράγματα. Είδα τους Peeping Tom, που μου άρεσαν πολύ. Και θα δω και Μαγκί Μαρέν.

-Ποια είναι η άποψή σας για την ΕΡΤ. Ποια είναι τα προβλήματα της Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης και ποια αυτά της κυβερνητικής απόφασης να την κλείσει;
Ε, τώρα για την ΕΡΤ είναι σαν να βλέπεις ότι το πόδι σου είναι σάπιο και να μην κάνεις τίποτα. Δεν έχω ασχοληθεί με το θέμα, αλλά όποτε έχω επισκεφτεί την ΕΡΤ, είναι φανερό με την πρώτη ματιά το πόσο άσχημα λειτουργεί αυτός ο οργανισμός. Θεωρώ ότι θα έπρεπε να υπάρξει ένας συμβιβασμός και όχι να γίνει κάτι τόσο ακραίο, όπως το να διακοπεί η λειτουργία της. Να μπορέσουν να τα βρουν μεταξύ τους. Δεν ξέρω αν ισχύουν αυτά που λένε ότι οι συνδικαλιστές δεν αφήνουν να αλλάξουν τα πράγματα. Πάντως ήταν ένας οργανισμός που χρειαζόταν οπωσδήποτε επανατοποθέτηση. Όπως και όλα τα πράγματα στην Ελλάδα. Τίποτα δεν λειτουργεί σωστά. Ούτε η παιδεία, ούτε η υγεία και φυσικά και η ΕΡΤ. Για να γίνει η επανατοποθέτηση, πρέπει να ξεβολευτούμε, να αλλάξει η νοοτροπία μας. Αλλά πώς γίνεται η νοοτροπία σου, όταν πιάνεις δουλειά επειδή έχεις έναν γνωστό και μετά χώνεις και το παιδί σου σε αυτήν την δουλειά. Επομένως, για να αλλάξει αυτή η νοοτροπία, πρέπει να περάσουν 3-4 γενιές. Δεν αλλάζει έτσι εύκολα. Άντε να πεις τώρα στον άλλο, που μπήκε κάπου με μία γνωριμία, ότι πρέπει να βγει. Και που να πάει. Έχουν περάσει 20 χρόνια. Έχει βάλει και το παιδί του μέσα. Πώς θα γίνει αυτό;

-Η ΕΡΤ θα σας λείψει;
Ε, βέβαια! Μου λείπει από τώρα. Έβλεπα μόνο κρατικά. Το έλεγα και με φίλους ότι η ΕΡΤ θα μπορούσε να είναι υπόδειγμα καναλιών. Έχει και τον κόσμο που την στηρίζει μέσω του ανταποδοτικού τέλους. Θα μπορούσε να κάνει σίριαλ από βιβλία. Ήταν το μόνο κανάλι, που είχες την ελπίδα να δεις κάτι ποιοτικό. Στα ιδιωτικά κανάλια δύσκολα συμβαίνει αυτό. Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να αρπάξουν τα νούμερα τηλεθέασης.

–Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;
Προς τον παρόν είναι για το Χειμώνα είναι το Κουρδιστό Πορτοκάλι ξανά με τον Γιάννη Κακλέα στο θέατρο Αποθήκη. Θα κάνω τον Αλεξάντερ, τον πρωταγωνιστή. Θα βασίζεται στο βιβλίο του Άντονι Μπέρτζες περισσότερο και όχι στην ταινία του Κιούμπρικ. Ο θίασος θα αποτελείται από οκτώ άτομα.

-Η παράσταση Μερσιέ και Καμιέ ξεκινάει μεσάνυχτα της Παρασκεής και τελειώνει μεσάνυχτα Σαββάτου στην Πειραιώς 260. Είναι 24 ώρες χωρίς διάλειμμα, αλλά οι θεατές μπορούν ελεύθερα να μπαινοβγαίνουν στο θέατρο, όποια ώρα και όσες φορές το επιθυμούν). Περισσότερα διαβάστε ΕΔΩ