Κοινός λόγος για το Φεστιβάλ Αθηνών- Μνημόσυνο για τα θύματα της ιστορίας!

Πρόκειται για ένα ιστορικό οδοιπορικό που διατρέχει την κρίσιμη περίοδο από τη Μικρασιατική Καταστροφή μέχρι τον Εμφύλιο. Βασίζεται σε προσωπικές μαρτυρίες γυναικών, τις οποίες συνέλεξε η σημαντική λογοτέχνης Έλλη Παπαδημητρίου. Ο πόνος και οι αγωνίες των γυναικών, που έζησαν την προσφυγιά, τους διωγμούς από τους Τούρκους και στην συνέχεια την ρατσιστική απαξίωση από τους ντόπιους Έλληνες. Ακολουθούν ιστορίες για την κατοχή και τον εμφύλιο πόλεμο, όπου κι εκεί οι γυναίκες θρηνούν χαμένους συζύγους, γιους και αφηγούνται τραγικά περιστατικά.

Όλος ο 20ος αιώνας για την Ελλάδα ήταν μια τρομακτική περιπέτεια. Η χώρα πέρασε από πέντε διακρατικούς πολέμους (δύο βαλκανικούς, δύο παγκόσμιους και τον Μικρασιατικό), έναν εθνικό διχασμό (Βενιζελικοί- Αντιβενιζελικοί, που κράτησε δεκαετίες), τον εμφύλιο πόλεμο που κατέληξε σε άγρια σφαγή και τραυμάτισε όλη την μεταπολεμική Ελλάδα και πολλά μικρά ή μεγάλα πραξικοπήματα. Έτσι και οι προσωπικές μαρτυρίες των ανθρώπων που έζησαν αυτά τα τραυματικά γεγονότα δεν θα μπορούσαν παρά να έχουν τεράστιο πόνο.

Στον Κοινό Λόγο η Έλλη Παπαδημητρίου και στην συνέχεια ο σκηνοθέτης Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος επιλέγουν ιστορίες γυναικών που έζησαν την απώλεια, τον διωγμό, τον κίνδυνο να σκοτωθούν. Έζησαν την φρίκη της ιστορίας από πρώτο χέρι. Κι έχοντας αφήσει πίσω άντρες, παιδιά, γονιούς, οι μνήμες τους είναι και ένα μνημόσυνο. Μια εξιλέωση και μια προσπάθεια να κρατήσουν ζωντανούς στην μνήμη τους χαμένους. Συγκεκριμένα, από τις 16 αφηγήσεις, οι 12 προέρχονται από το έργο της Παπαδημητρίου και άλλες 4 από άλλες ιστορικές πηγές (συγκεκριμένα οι 3, 6, 8 και 9). 

Έτσι, η σκηνογραφική επιλογή του να αποτελείται το σκηνικό από φωτογραφίες αντρών και γυναικών της εποχής εκείνης, δίνει αποτελεσματικά το πνεύμα της παράστασης. Ιδίως όταν οι πέντε γυναίκες ηθοποιοί της παράστασης ανάβουν κεριά στις εικόνες αυτές, το συγκινησιακό στοιχείο της παράστασης ενισχύεται.

Η παράσταση συνδυάζει και τραγούδια εποχής. Από αυτά κάποια έχουν μια χαρούμενη νότα, ώστε να δίνουν έναν πιο ανάλαφρο τόνο στην τραγική ατμόσφαιρα. Και άλλα είναι τραγικά, υπογραμμίζοντας τον ανθρώπινο πόνο των αφηγήσεων. Κινησιολογικά η παράσταση δεν παρουσιάζει μεγάλη δραστηριότητα. Κυρίως κάθονται ή στέκονται οι πέντε ηθοποιοί, για να αφηγηθούν ή να τραγουδήσουν. Αν και η παράσταση δεν κρατάει παραπάνω από 1,5 ώρα, κάποιες ιστορίες μακραίνουν κάπως και χάνεις λίγο το νήμα της αφήγησης.

Το κύριο φορτίο πέφτει στις αφηγήσεις. Από τις πέντε ηθοποιούς μου άρεσε πολύ η Ελένη Ουζουνίδου. Το παίξιμο της αποδίδει με στιβαρότητα και λιτότητα το δράμα των γυναικών εκείνης της περιόδου και φωτίζει το κείμενο με πολύ αποτελεσματικό τρόπο. Γεμίζει την σκηνή με το παίξιμό της, ενώ είναι εντυπωσιακή στην σκηνή που μιλάει ποντιακά. Επίσης, πολύ καλή ήταν και η Λυδία Κονιόρδου, που έχει μία ευελιξία στον τρόπο που χρωματίζει την φωνή της, αλλά και συνδυάζει περίτεχνα τα σημεία που τραγουδάει με αυτά που απαγγέλλει. 

Σε γενικές γραμμές, η παράσταση «Κοινός Λόγος» είναι μια λιτή δουλειά, με οικονομία στα εκφραστικά μέσα, αρκετά δεμένη και συνεπής στο θέμα της. Αναδεικνύει τον πόνο των θυμάτων της ιστορίας και φέρνει κάποιας μορφής κάθαρση. Μένει τελικά μια αίσθηση πως όσο σκληρά πράγματα και να μας βρίσκουν, η ζωή παίρνει τον δρόμο της.

 Γιώργος Σμυρνής

Παίζεται στις 19 και 20 Ιουνίου για το Φεστιβάλ Αθηνών στην Πειραιώς 260
Περισσότεροα διαβάστε ΕΔΩ–  Το πλήρες πρόγραμμα της περιοδείας