Αγαμέμνων στο θέατρο Βράχων- Μίσος και έπαρση!

Ο Αγαμέμνων είναι το πρώτο μέρος της τριλογίας Ορέστεια, της μόνης τριλογίας που έχει διασωθεί στο αρχαίο θέατρο. Θεωρείται μία από τις κορυφαίες τραγωδίες του αρχαίου δράματος και φυσικά της παγκόσμιας δραματουργίας. Ο ποιητικός λόγος φτάνει σε πολύ μεγάλα ύψη, με ιδιοφυείς μεταφορές και βαθιά νοήματα για την ανθρώπινη φύση, την έννοια της ευθύνης και την μοίρα. Οι μορφές είναι εμβληματικές, σε επικά ύψη, αλλά όχι εξιδανικευμένες.

Ο Αγαμέμνονας επιστρέφει νικητής στις Μυκήνες, αφήνοντας μια κατεστραμμένη ολοσχερώς Τροία. Η Κλυταιμνήστρα κρατάει μυστική την συνωμοσία της και τον παρασέρνει στην παγίδα. Η Τρωαδίτισσα πριγκίπισσα Κασσάνδρα, πλέον δούλα του Αγαμέμνονα, κατέχει το μαντικό χάρισμα και προβλέπει το φονικό, αλλά κανείς δεν την ακούει, λόγω της κατάρας του Απόλλωνα. Και ο Αίγισθος εμφανίζεται στο τέλος, για να σταθεί στο πλευρό της Κλυταιμνήστρας ως εραστής της και νέος Βασιλιάς, σφετεριστής του θρόνου, μετά την σφαγή του Αγαμέμνονα και της Κασσάνδρας.

Κυρίαρχο στοιχείο στο σκληρό αυτό έργο είναι το μίσος των ανθρώπων και η ανάγκη τους για εκδίκηση. Η βία δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο, που διαμορφώνει το παιχνίδι μιας αναπόδραστης μοίρας. Οι άνθρωποι δεν διαμορφώνουν το πεπρωμένο τους- καθορίζονται από αυτό. Αλλά τα πάθη τους είναι όλα δικά τους. Η Κλυταιμνήστρα μισεί τον Αγαμέμνονα, γιατί θυσίασε την κόρη τους Ιφιγένεια, προκειμένου να γίνει ο Τρωικός Πόλεμος. Ο Αίγισθος θέλει να πάρει το αίμα του πίσω, για το φρικτό έγκλημα (και ύβρη απέναντι στους Θεούς) του Ατρέα (πατέρα του Αγαμέμνονα) στον δικό του πατέρα Θυέστη. Ο Ατρέας πρόσφερε σε δείπνο στον Θυέστη τα ίδια του τα παιδιά. Αλλά το έγκλημα των δύο εραστών θα τροφοδοτήσει έναν νέο κύκλο βίας, με την εκδίκηση του Ορέστη να θεωρείται αναπόφευκτη ήδη από το πρώτο έργο της τριλογίας.

Στο έργο κυριαρχεί τόσο το μίσος, ένα μίσος χολερικό, όσο και η αλαζονεία της εξουσίας. Ο Αγαμέμνονας, που πατάει στο κόκκινο χαλί, μια τιμή που αρμόζει μόνο σε Θεούς, είναι ένας αλαζονικός βασιλιάς. Και η Κλυταιμνήστρα έχει την ίδια πομπώδη έπαρση. Ο Μηνάς Χατζησάββας ως Αγαμέμνων δίνει μια υποδειγματική ερμηνεία και ξεχωρίζει από όλους τους ηθοποιούς. Βγάζει την έπαρση της εξουσίας στον αφελή βασιλιά, που παγιδεύεται από την γυναίκα του και χρωματίζει πολύπλευρα και με αποτελεσματικό τρόπο τον ρόλο του, θυμίζοντας παράλληλα και απολυταρχικούς ηγέτες της πρόσφατης ιστορίας.

Επίσης, ιδιαίτερα καλή ήταν η Καρυοφιλλιά Καραμπέτη. Πειστική στον ρόλο της σκληρής και αλαζονικής βασίλισσας Κλυταιμνήστρας, με ένταση στην φωνή της και ένα διονυσιακό πάθος στην στιγμή που εμφανίζεται λουσμένη με αίμα στην σκηνή. Θα μπορούσε να βγάλει, πάντως, ακόμα μεγαλύτερη απόλαυση για το φονικό και την ικανοποίηση της εκδίκησης (το κείμενο εκεί παραπέμπει, για να υποδείξει την ύβρη της Κλυταιμνήστρας). Και ο Βασίλης Μπισμπίκης ως Αίγισθος μου άρεσε με την ερμηνεία του.
Αντίθετα, η Θεοδώρα Τζήμου ως Κασσάνδρα δεν θα έλεγα ότι με εντυπωσίασε με την ερμηνεία της δύσμοιρης σκλάβας, της κυριευμένης από το μαντικό δαιμόνιο, που βλέπει τον θάνατό της. Θα έλεγα μάλιστα πως η σημαντική αυτή σκηνή δεν αναδεικνύει τις εντάσεις και τις αγωνίες που χρειάζονται για να αναδειχθεί το σασπένς, καθώς ο διάλογος της με τον χωρό είναι ο προάγγελος του εγκλήματος που θα ακολουθήσει.

Όσο για τον χορό, αφήνει ανάμεικτα συναισθήματα. Από την μία, η χρήση έμπειρων ηθοποιών και η σκηνοθετική επιλογή να λειτουργούν κυρίως ως μονάδες, δίνει μια νέα οπτική στον χορό. Από την άλλη, οι πολλοί σκηνοθετισμοί στα χορικά και γενικά στην παρουσία του χορού κουράζουν.

Η σκηνογραφία είχε αρκετά επιτυχημένες επιλογές. Όσο για την σκηνή με το φονικό, που η σκηνή πλημμυρίζει με αίμα, είναι λίγο σαν να προσπαθεί να συνδυάσει βίαιες εικόνες του μεταμοντέρνου θεάτρου με την ζωγραφική του Τζάκσον Πόλοκ.

Γενικά, η παράσταση Αγαμέμνων βασίζεται σε ένα πάρα πολύ δυνατό κείμενο με φοβερό λόγο και βαθιά νοήματα. Ως προς την σκηνοθεσία παρουσιάζει ενδιαφέροντα στοιχεία, αλλά και επιλογές που δεν είναι τόσο δυνατές. Φωτίζει πάντως βασικά στοιχεία του κειμένου με ξεκάθαρο τρόπο. Από τις ερμηνείες, ο Μηνάς Χατζησάββας διαπρέπει και άλλοι ηθοποιοί είναι πολύ καλοί, ενώ υπάρχουν και πιο αδύναμες στιγμές.

Γιώργος Σμυρνής

Η παράσταση πραγματοποιεί καλοκαιρινή περιοδεία στην Αθήνα και άλλες πόλεις-
Δείτε πού θα παιχτεί η παράσταση ΕΔΩ