Eίδαμε το “The old woman” του Bob Wilson- Ποίηση εικόνων

Το «The old woman» είναι ένα έργο ενός πρόωρα χαμένου συγγραφέα, του Δανιήλ Χαρμς, ο οποίος φυλακίσθηκε από το σταλινικό καθεστώς την περίοδο που το καθεστώς της Σοβιετικής Ένωσης έβαζε απαγορεύσεις στην καλλιτεχνική πρωτοπορία και επέβαλε ως επίσημη καλλιτεχνική γραμμή τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό. Ο Χαρμς έγραψε ένα έργο με έντονη ροπή προς το παράλογο.

«Οι ιστορίες και τα ποιήματα του Χαρμς δεν ασκούν ανοιχτά αντιπολίτευση ούτε καν αποτελούν μια κωδικοποιημένη διαμαρτυρία… Οι ιστορίες του είναι σύντομες… αυτό που συμβαίνει σε αυτές μπορεί να είναι ασυνάρτητο, ξανά και ξανά. Όλες μαρτυρούν έναν αυτοσχεδιασμό του συναισθήματος: τυχαίες, εύθραυστες, όπως η ίδια η ζωή» γράφει ο Darryl Pinckney, ο οποίος έκανε την θεατρική προσαρμογή του έργου του Χαρμς για την παράσταση του Ουίλσον.

Η ιστορία του Χαρμς μας πηγαίνει στην φαντασία ενός συγγραφέα που καταδιώκεται από την φιγούρα μιας γριάς γυναίκας, φαντασιώνεται ότι την σκοτώνει, αλλά δεν μπορεί να ξεφύγει από την παρουσία της. Η διασκευή του Wilson κρατάει αποσπάσματα από το έργο, σε θραύσματα διαλόγων και αφηγήσεων, χρησιμοποιεί έντονα την επανάληψη, αλλά και άλλα στοιχεία, που αποτελούν ίσως νύξεις στο θέατρο του παραλόγου, ενώ δημιουργεί εκλεπτυσμένες εικόνες με τους φωτισμούς και τα ιδιαίτερα σκηνικά.

Οι δύο πρωταγωνιστές, ο Mikhail Baryshnikov και ο Willem Dafoe εμφανίζονται σαν κλόουν επί σκηνής, που παρουσιάζουν διάφορα είδη σκηνικής έκφρασης. Ο Baryshnikov, χορευτής παγκόσμιας κλάσης παρά τα χρόνια του, με την αέρινη κίνησή του κερδίζει τα βλέμματα. Επίσης, είναι αρκετά απολαυστικός και υποκριτικά στα σημεία που μιλάει ρώσικα. Ωραία κίνηση (αλλά όχι εφάμιλλη του χορευτή από την Λετονία) έχει ο Willem Dafoe, ο οποίος όμως είναι ανώτερος υποκριτικά. Καταφέρνει να συνδυάσει το κωμικό με το δραματικό, να ανταποκριθεί σε αυτό το ανάλαφρο παράλογο που ζητάει ο Wilson, ενώ παράλληλα αποδίδει το βάθος της απόγνωσης που κυριεύει τον συγγραφέα, που είναι στοιχειωμένος από το φάντασμα- φαντασίωση της γριάς γυναίκας. Και οι δύο μαζί αποτελούν ένα πολύ καλό δίδυμο, ώριμων ερμηνευτών με διάθεση για παιχνίδι και πειραματισμό, μέσα στον ιδιαίτερο και εικαστικά εντυπωσιακό καμβά του Wilson. 

Αυτό που έλειπε από την παράσταση ήταν μια πιο σταθερή παρουσία αφηγηματικής ροής, που θα έκανε πιο εύκολη την παρακολούθηση του εικαστικού ποιήματος του Wilson. Αυτή η υστέρηση έκανε λίγο κουραστική την παρακολούθηση σε ορισμένα σημεία. Όμως, τα χρώματα, η σουρεαλιστική οπτική, η ιδιαίτερη και προσωπική ματιά από τον σκηνοθέτη νομίζω ότι καλύπτουν αυτό το κενό. Πολύ υψηλού επιπέδου- αν και αρκετά λιτή- η σκηνογραφία, ενώ η μουσική πραγματικά είναι θαυμάσια. Οι φωτισμοί είναι εκπληκτικοί και βασίζεται σε αυτούς σε πολύ μεγάλο βαθμό η εικαστική ποίηση της παράστασης.

Γενικά, η παράσταση του Bob Wilson δημιουργεί υψηλού επιπέδου εικόνες, που δύσκολα μπορεί να δει κανείς από άλλες θεατρικές παραστάσεις, ενώ ένωσε στην σκηνή και δύο μεγάλες μορφές της υποκριτικής και του χορού. Μας χάρισε μια πλούσια θεατρική εμπειρία, με ένα πολύ δουλεμένο αποτέλεσμα, με μεγάλη ακρίβεια, προσοχή στις επιλογές και την ιδιαίτερη αισθητική, που έχει καθιερώσει τον Bob Wilson ως έναν από τους κορυφαίους θεατρικούς σκηνοθέτες.  

Γιώργος Σμυρνής