Ο Γιώργος Κιμούλης λαμόγιο τραπεζίτης στον “Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν” του Ίψεν
Ο Γιώργος Κιμούλης συναντιέται με τον σκηνοθέτη Σταμάτη Φασουλή στην σκηνή του Δημήτρης Χορν για την παράσταση «Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν» του Ερρίκου Ίψεν. Η πρεμιέρα της παράστασης προγραμματίζεται για το τέλος Οκτωβρίου. Μαζί με τον Γιώργο Κιμούλη θα είναι και η Ρούλα Πατεράκη, καθώς και άλλοι ηθοποιοί.
Γραμμένο το 1896 με κεντρικό ήρωα έναν άνθρωπο παθιασμένο για την εξουσία και τον πλούτο, το έργο είναι ταυτόχρονα κλασσικό και σύγχρονο. Αντικατοπτρίζει την απαξίωση της ηθικής, την ανυπαρξία των συναισθημάτων και το ανελέητο κυνήγι χρήματος και δύναμης, που θα βρεθούν εν τέλει αντιμέτωπα με την αναζωογονητική δύναμη της νέας γενιάς και το δρόμο που θέλει να τραβήξει.
Ο τραπεζίτης Μπόρκμαν που φυλακίστηκε για κατάχρηση, κάνοντας παιχνίδι με τα λεφτά των καταθετών, επιστρέφει στο σπίτι του, αποφασισμένος να μείνει κλεισμένος εκεί μέχρι το θάνατο του. Η γυναίκα του, το παιδί του και η δίδυμη αδελφή της γυναίκας του ζωντανεύουν όλο το παρελθόν και μέσα σε μία νύχτα λύνεται ο γόρδιος δεσμός μιας ολόκληρης ζωής.
Μαζί με τους Βρυκόλακες, ο Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν είναι ίσως τα πιο άρτια δραματουργικά έργα του μεγάλου Νορβηγού. Ο Ίψεν στα τελευταία χρόνια της ζωής του γράφει ένα αριστούργημα χωρίς να προτείνει βέβαια λύση στο μεγάλο πρόβλημα της ζωής, αλλά κλείνοντας την αυλαία βλέπεις να ανοίγεται μπροστά σου ένα τεράστιο ερωτηματικό. Το έργο κινείται στο πλαίσιο του νατουραλισμού και του κοινωνικού σχολιασμού άλλων έργων του. Ωστόσο στην τελευταία πράξη δείχνει στοιχεία του συμβολιστικού ύφους, το οποίο κυριαρχεί και στο τελευταίο έργο του, το “Όταν εμείς οι πεθαμένοι σηκωθούμε”, 1899.
Η παράσταση ανέβηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1933 από το Εθνικό Θέατρο με τον Αιμίλιο Βεάκη και την Κατίνα Παξινού.
Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Τους ρόλους ερμηνεύουν:
Γιώργος Κιμούλης, Ρούλα Πατεράκη, Σμαράγδα Σμυρναίου, Γιώργος Ζιόβας, Αμαλία Νίνου, Ελευθερία Μπενοβία, κ.α.
Ποιός ήταν ο Ερρίκος Ίψεν
Ο Ίψεν υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους δραματουργούς του 19ου αιώνα. Γεννήθηκε το 1828 στην Νορβηγία από μια εύπορη οικογένεια. Όμως η οικογένεια του πτώχευσε και ο Ερρίκος πέρασε δύσκολα εφηβικά χρόνια. Η χρεοκοπία και η ταξική πτώση της οικογένειας, καθώς και ο αλκοολισμός του πατέρα του, έπαιξαν μεγάλο ρόλο στο θεατρικό έργο του Ίψεν.
Στην διάρκεια της καριέρας ενεπλάκη στο ανέβασε – ως συγγραφέας, σκηνοθέτης ή παραγωγός- 145 παραστάσεων. Έγραψε πολύ σημαντικά έργα και καθόρισε την δραματουργία του 19ου αιώνα. “Από τον Ίψεν μάθαμε για την αλληλεπίδραση ανάμεσα στο δημόσιο και το ιδωτικό, την ομορφιά της δομής και την ιδέα του δραματουργού ως αφηγητή” γράφει ο Μάικλ Μπίλινγκτον στην Guardian.
Θεωρείται ότι δημιούργησε νέους κανόνες στο ρεαλιστικό δράμα, από τους οποίους επηρεάστηκε και ο Τσέχοφ. Επίσης, στον νεαρό Τζόυς οι αναλυτές διακρίνουν επιρροές από τον Ίψεν. Χαρακτηριστική ήταν η κόντρα του με τον άλλο μεγάλο της σκανδιναβικής δραματουργίας, τον σουηδό Αύγουστο Στρίμπεργκ. Οι δύο τους θεωρούνται τα δύο “αναγκαία” αντίθετα, που έθεσαν τις βάσεις για το ρεαλιστικό δράμα.
Μερικά από τα πιο σημαντικά έργα του Ίψεν ήταν ‘Η αγριόπαπια” (1884), “ο αρχιμάστορας Σόλνες” (1892) “ο εχθρός του λαού” (1882), “Βρυκόλακες” (1881).
Τα τρία τελευταία χρόνια της ζωής του ο Νορβηγός συγγραφέας υπέφερε από σοβαρά προβλήματα υγείας, αφού είχε υποστεί αλλεπάλληλα εγκεφαλικά επεισόδια και ήταν πια ανήμπορος να δημιουργήσει. Έφυγε από την ζωή τον Μάιο του 1906.
Γιώργος Σμυρνής