Bάσια Ατταριάν, σκηνοθέτις ετών 24, αναλαμβάνει “Πτυχιούχους”

Ποιο είναι το ενδιαφέρον στοιχείο στο κείμενο του Χρήστου Βακαλόπουλου;
Η τόσο σύγχρονη αλλά καθόλου επιτηδευμένη γραφή, οι προηγούμενες δεκαετίες που πάντοτε με έλκουν να τις εξερευνήσω, οι πολιτικές θέσεις και ανησυχίες, η σχέση του συγγραφέα με το τώρα, το πριν, το μετά, η σχέση του με την πραγματικότητα… Ο Βακαλόπουλος μιλάει το 1980 για έναν τρόπο ζωής και μια πραγματικότητα που μπορεί φαινομενικά να μην υπάρχουν πια αλλά στην ουσία τους τα προβλήματα και οι σκέψεις παραμένουν ίδιες. Δε γνώρισα την Κυψέλη του Βακαλόπουλου ούτε πρόλαβα να αγοράσω δίσκους με το χαρτζιλίκι μου. Αλλά η απογοήτευση, η ανησυχία για την πόλη, για τη χώρα, για την Ήπειρο, για το χρόνο, για τη σχέση με την παιδική ηλικία και πολλά ακόμη είναι ολόιδια. Και τα εκφράζει με τον πιο ειλικρινή και ουσιώδη τρόπο…

Είναι η δεύτερη παράσταση που σκηνοθετείτε και επιλέγετε πάλι ένα κείμενο που όχι μόνο δεν είναι θεατρικό αλλά είναι αρκετά συνειρμικό. Γιατί το κάνετε αυτό;
Δεν είναι μια απόφαση συνειδητή. Μάλλον προέκυψε τυχαία. Και οι δύο παραστάσεις μου είναι βασισμένες σε δυο κείμενα που αγάπησα και που μιλάνε για πράγματα που με απασχολούν. Έτυχε να είναι μυθιστορήματα. Είναι πολύ ενδιαφέρουσα η διασκευή ενός μυθιστορήματος και μπορώ να πω ότι θα θελα να ασχοληθώ ξανά με κάτι παρόμοιο. Πάντως η επιλογή του κάθε κειμένου γίνεται μόνο με γνώμονα το αν με συγκινεί και με αφορά αυτό που πραγματεύεται. Σε ό,τι αφορά το συνειρμική γραφή, ο Βακαλόπουλος είναι γεμάτος από τέτοια κομμάτια. Νομίζω ότι μας απασχόλησε πολύ δημιουργικά το πώς ένας συνειρμικός τρόπος γραφής μπορεί να ακουστεί στη σκηνή και να διηγηθεί μια ιστορία (όχι με τη στενή σημασία του όρου). Επιπλέον, νομίζω ότι ο συνειρμός είναι μια τόσο καθημερινή και πραγματική διεργασία που αν είναι τόσο όμορφα πλασμένη όσο την κάνει ο Βακαλόπουλος, τότε είναι κι εξαιρετικά ζωντανή…

Ποια είναι η δυσκολία να προσαρμόσεις ένα τέτοιο κειμένου σε θεατρικό έργο;
Σε αντίθεση με την προηγούμενη φορά, αποφάσισα ότι ήθελα η διασκευή να γίνει στην πρόβα. Να ανήκει σε όλους μας και να γεννηθεί από την εμπλοκή του καθενός μας με το μυθιστόρημα. Αυτό φυσικά είναι πολύ πιο χρονοβόρο. Απαιτεί πολύ καλή συνεννόηση με όλους και υπομονή. Επίσης είναι αρκετά δύσκολο να συνδέσεις το παζλ… Ειδικά όταν έχεις να κάνεις με ένα κείμενο γεμάτο αναδρομές, φλας- μπακ, παρενθέσεις και συνειρμούς όπως λέγαμε και πριν. Αλλά από την άλλη όταν τελικά συνδέσαμε τα κομμάτια, βρέθηκε και η κοινή αισθητική και ξεκλείδωσε η λογική της δομής. Όλο αυτό προϋποθέτει μια πολύ καλή συνεργασία με τους ηθοποιούς με τους οποίους μπήκαμε στη διαδικασία να κάνουμε τη διασκευή. Και σε αυτό το κομμάτι θεωρώ πως στάθηκα παραπάνω από τυχερή και με τους τρεις (Παναγιώτη Κατσωλη, Σεραφείμ Ραδη, Κατερίνα Μαυρογεώργη). Είμαι ευτυχής που η παράσταση είναι αποτέλεσμα τόσο συλλογικής δουλειάς.

Ως βοηθός σκηνοθέτη έχετε συνεργαστεί με σημαντικούς εκπροσώπους της νέας γενιάς του θεάτρου καθένας από τους οποίους έχει τη δική του σκηνοθετική γραφή. Με ποιον νιώσατε πιο κοντά καλλιτεχνικά;
Ήμουν τυχερή που συνάντησα τον καθένα τους… Ήμουν τυχερή που όλοι τους όχι μόνο είχαν καθαρή αισθητική, άποψη και βαθιά αγάπη γι’ αυτό που κάνουν αλλά και για το χώρο που μου έδιναν (και σε όλους τους συνεργάτες) μέσα στη διαδικασία των προβών. Εκτιμώ τον καλλιτεχνικό δρόμο όλων τους και τον έχω αγαπήσει πολύ. Ήταν ευτυχία οι πρώτες πρόβες που παρακολούθησα να είναι του Αργύρη Ξάφη που τόσο θαύμαζα ήδη, που έμαθα τη λογική πίσω από το θεατρικό ύφος του Βασίλη Μαυρογεωργίου, που πρόσφατα γνώρισα μια εντελώς καινούρια για μένα λογική δουλειάς και δημιουργίας της Ομάδας Blitz. Και φυσικά η πιο τυχερή στιγμή, μάλλον από την οποία ξεκίνησαν και όλα τα υπόλοιπα, ήταν η συνάντηση με τον Κώστα Γάκη. Δουλεύοντας μαζί του σε αρκετές παραστάσεις, μπορώ να πω ότι ο Κώστας Γάκης είναι ο πρώτος, ο αγαπημένος μου δάσκαλος, που πέρα από όλα όσα μου έμαθε, με έκανε να αγαπήσω το θέατρο… Με τον καιρό η επικοινωνία που απέκτησα μαζί του θεωρώ πως είναι αναντικατάστατη.

Παρ’ όλη την κρίση βλέπουμε ότι τόσο οι νέες θεατρικές ομάδες όσο και οι παραστάσεις πληθαίνουν. Που οφείλεται αυτό;
Οφείλεται στο ότι μάλλον το κλισέ ότι μέσα στην κρίση οι τέχνες μπορούν να ανθίσουν γιατί οι άνθρωποι το έχουν ανάγκη είναι αλήθεια. Μάλλον η πίεση που δεχόμαστε 24 ώρες το 24ωρο από την κρίση (κρίση που είναι οικονομική, κοινωνική, ηθική, πολιτική) ωθεί όλο και περισσότερο κόσμο στην έκφραση, στην εκτόνωση. Το συγκινητικό είναι ότι οι περισσότεροι από αυτούς τους ανθρώπους δεν αποβλέπουν στο κέρδος αλλά σε κάτι πολύ πιο σημαντικό για τους ίδιους, χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει πως δεν θα έπρεπε να είναι οι συνθήκες εργασίας τους πολύ πολύ καλύτερες γιατί δυστυχώς σήμερα η δουλειά στο θέατρο δεν αξιολογείται καθόλου καλά.

Μιλώντας για τη δική σας γενιά και με δεδομένη τη σημερινή κατάσταση υπάρχει τρόπος ή προοπτική για να βιοποριστεί κάποιος μέσα από το θέατρο;
Δεν ξέρω αν μπορώ να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση… Η δική μου γενιά έχει να αντιμετωπίσει ένα πολύ ζοφερό μέλλον και έτσι όπως έχει η κατάσταση σήμερα ένα τεράστιο ποσοστό νέων δεν μπορούν να βιοποριστούν σε κανένα επάγγελμα. Νομίζω πως αν οι πολιτικές συνθήκες δεν αλλάξουν, τα πράγματα θα χειροτερεύουν σε όλα τα επαγγέλματα.. Και θα χειροτερεύουν και κοινωνικά (πράγμα που ήδη αν δει κανείς τι συνέβη τις τελευταίες πέντε μέρες – έχει ήδη συντελεστεί…)

Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας;
Οι Πτυχιούχοι θα παιχτούν για ένα μήνα στο 104 Πέμπτη με Κυριακή. Όλη την υπόλοιπη χρονιά θα συνεργάζομαι με την ομάδα Blitz στην περιοδεία τους στην Ευρώπη ως βοηθός σκηνοθέτη. Υπάρχουν σχέδια για μια επόμενη παράσταση (και πολλές πολλές ιδέες) αλλά δεν ξέρω αν οικονομικά θα μπορέσω να τα υλοποιήσω…

Ιnfo: Oι “Πτυχιούχοι” παίζονται από τις 26 Σεπτεμβρίου έως τις 27 Οκτωβρίου στο 104 (Eυμολπιδών 41, Γκάζι), τηλ. 2103455020
Παραστάσεις: Πέμπτη-Κυριακή 21.15