Είδαμε την παράσταση “Οι Πτυχιούχοι” στο 104- Όνειρα της Μεταπολίτευσης

Η παράσταση στο θέατρο 104 μας αφήνει να μαντέψουμε την εποχή στην οποία διαδραματίζεται το έργο, μέσα από τους διαλόγους, τις μουσικές και κινηματογραφικές αναφορές και τα ντυσίματα. Μόνο προς το τέλος της παράστασης μας το λένε καθαρά ότι η εποχή που αφηγείται το έργο είναι το τέλος της δεκαετίας του 70, καμιά πενταετία δηλαδή από την πτώση της Δικτατορίας.

Ο Χρήστος Βακαλόπουλος είναι ένας συγγραφέας που χάθηκε πρόωρα, μόλις στα 36 του. Σπούδασε κινηματογράφο στην Γαλλία κι ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την έβδομη τέχνη και ως κριτικός και ως σεναριογράφος και ως σκηνοθέτης. Στους «Πτυχιούχους» αυτή του η αγάπη βγαίνει και βγαίνει έντεχνα. Γενικότερα, ο λόγος του είναι περίτεχνος, με εμπνευσμένες μεταφορές και αρκετή επίδραση από την γαλλική λογοτεχνία. Το όραμα της απελευθέρωσης, της επανάστασης, της ερωτικής ευτυχίας διατρέχει το έργο από νέους που σπουδάζουν στο Πανεπιστήμιο, αναζητούν μια νέα ηθική και έναν νέο πιο ελεύθερο τρόπο ζωής, αμφισβητούν τα πάντα και διαρκώς βλέπουν την ζωή να ανατρέπει όσα ήξεραν.

Η παράσταση που σκηνοθέτησε η Βάσια Ατταριάν κερδίζει αρκετά από την λογοτεχνική ποιότητα του κειμένου και βασίζεται σε αυτό. Προσπαθεί να εντάξει αρκετούς αυτοσχεδιασμούς στην παράσταση, χρησιμοποιεί βίντεο-προβολές σε γιγαντοοθόνες και αναπαραστάσεις ραδιοφωνικών συνεντεύξεων. Δεν υπάρχει γραμμικότητα στην αφήγηση, ενώ η δομή του έργου είναι κάπως άναρχη. Σε κάποια σημεία φαίνεται μια αμηχανία, άλλοτε πραγματική, άλλοτε προσποιητή των πρωταγωνιστών, για το πώς θα προχωρήσει το έργο, ενώ υπάρχουν κάποιες κοιλιές. Όμως είναι μια ενδιαφέρουσα πρόταση, με φρέσκια αισθητική.

Οι ερμηνείες των ηθοποιών μας κερδίζουν με την ζωντάνια τους. Οι ταλαντούχοι Παναγιώτης Κατσώλης, Κατερίνα Μαυρογεώργη και Σεραφείμ Ράδης καταφέρνουν να είναι πιστοί στην νεότητα δύο διαφορετικών γενεών, αυτήν των νέων της πρώτης περιόδου της Μεταπολίτευσης, αλλά και της δικιάς τους. Υπάρχουν και προσπάθειες να μπει το κοινό στο παιχνίδι, οι οποίες πέφτουν στο κενό.

Το να προσπαθείς να κάνεις τον θεατή συμμέτοχο της παράστασης είναι ένα ενδιαφέρον στοίχημα, κυρίως λόγω της δυσκολίας του. Όμως με το να απευθύνεσαι στο κοινό λέγοντας «είσαι πολύ όμορφη» ή ρωτώντας «εγώ σου αρέσω», μάλλον αμηχανία θα προκαλέσεις και αμυντικά συναισθήματα. Για να μπορεί και να θέλει ο θεατής να συμμετέχει, θα πρέπει να προηγηθεί μια συγκεκριμένη και αρκετά αναλυτική αναφορά σε ένα θέμα κοινού ενδιαφέροντος και της επικαιρότητας – το οποίο θα μπαίνει εμβόλιμα μέσα στο έργο, αλλά θα έχει και μια έμμεση (έστω) σχέση με αυτό. Και μετά να ζητηθεί η γνώμη του κοινού. Όπως το έκανε ο Γερμανός σκηνοθέτης Οστερμάιερ στην παράσταση «Ο εχθρός του λαού» και όλοι ζητούσαν τον λόγο (και παραλίγο να τσακωθούν κιόλας).

Σε γενικές γραμμές, οι «Πτυχιούχοι» δεν μένουν μετεξεταστέοι και το παίρνουν το πτυχίο τους. Παρά την χωρίς ξεκάθαρη αρχή μέση και τέλος δομή και τα όποια κενά της, η παράσταση βγάζει φρεσκάδα και ενέργεια και μας φέρνει σε επαφή με μια χαρούμενη εποχή, αλλά και μια ενδιαφέρουσα λογοτεχνική φωνή που την εξέφρασε.

Γιώργος Σμυρνής 

Στο Black box του 104 (Ευμολπίδων 41- Γκάζι)
Από Πέμπτη ως Κυριακή στις 21:15- Περισσότερα ΕΔΩ