Συνολικές εντυπώσεις από τις ταινίες που είδαμε στις Νύχτες Πρεμιέρας

ΑΡΙ ΦΟΛΜΑΝ

Το φεστιβάλ είχε αφιέρωμα σε σημαντικούς σκηνοθέτες. Ανάμεσα σε αυτούς ξεχωρίζει ο Ισραηλινός σκηνοθέτης Άρι Φόλμαν.

– Το Βαλς με τον Μπασίρ το είχα δει την χρονιά, που κυκλοφόρησε στους ελληνικούς κινηματογράφους. Με εντυπωσίασε σαν ένα από τα πιο συνταρακτικά αντιπολεμικά έργα. Με την επανακυκλοφορία του για τις «Νύχτες Πρεμιέρας» το ξαναείδα. Την δεύτερη φορά με εντυπωσίασε. Ο Φόλμαν χρησιμοποιεί βιώματα και συνεντεύξεις σαν υλικό της ταινίας του, που περιγράφει με ιδιαίτερο ρεαλισμό σκηνές από τον πόλεμο του Ισραήλ στο Λίβανο. Ο Μπασίρ (του τίτλου) ήταν πρόεδρος ηγέτης της παράταξης των χριστιανών του Λιβάνου, οι οποίοι με την στήριξη του Ισραήλ ήταν σε πόλεμο με τους Ισλαμιστές Λιβανέζους και την PLO. Η δολοφονία του προκάλεσε φοβερά αντίποινα από την πλευρά των Χριστιανών Φαλαγγιτών εις βάρος αμάχων μουσουλμάνων, με την ανοχή του στρατού του Ισραήλ.

Αυτά τα γεγονότα και άλλα, αλλά και προσωπικές στιγμές και αισθήματα των στρατιωτών αποκαλύπτονται με βαθιά διεισδυτικό τρόπο στο αριστούργημα του Φόλμαν. Με τα κινούμενα σχέδια να κάνουν αυτό που ο Μπρεχτ ονομάζει αποστασιοποίηση, αλλά την μεγάλη ανατροπή στο φινάλε να σε φέρνει βαθιά μέσα στην πραγματικότητα της αγριότητας του πολέμου, που περιγράφει το έργο, το «Βαλς με τον Μπασίρ» συγκινεί και σοκάρει.

-Ενδιαφέρον είχε και η ταινία «Made in Israel» του σκηνοθέτη, στην οποία ξανά το πολιτικό θέμα και το θέμα της εθνικής ταυτότητας του Ισραήλ, αλλά και της δικαιοσύνης εις βάρος των Ναζί. Αυτό δεν ήταν animation. Ο τελευταίος Ναζί στον κόσμο ετοιμάζεται να δικαστεί στο Ισραήλ. Κάποιος πληρώνει έναν δολοφόνο, για να τον εξοντώσει, αλλά η εκδίκηση είναι βασικά τυφλή. Αν και με ενδιαφέροντες χαρακτήρες, ανατροπές και αρκετή πολιτική άποψη, καταλήγει κάπως σαν ταινία δράσης του Ταραντίνο, με την βία και το σασπένς να μην οδηγούν κάπου.

– Παίχτηκε και η νέα ταινία, επίσης συνδυασμός animation και κανονικών ηθοποιών. Το The Congress, που βασίζεται σε μια νουβέλα επιστημονικής φαντασίας του Λεμ. Ο Φόλμαν δήλωσε ότι μετά το Βαλς με τον Μπασίρ και τα πολιτικά θέματα της Μέσης Ανατολής, είχε βαρεθεί κι έψαχνε ένα θέμα sci-fi για να ξεφύγει. Γεγονός είναι πως στο Βαλς με τον Μπασίρ μεγαλούργησε, ενώ αυτή η ταινία έχει καλά σημεία και βγάζει συναίσθημα, αλλά από εκεί που κυριαρχεί το animation το κουράζει λίγο.

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

-Η Λιμουζίνα του Νίκου Παναγιωτόπουλου ήταν πολύ καλύτερη από άλλες ταινίες του, που έχω δει και ήταν μια ευχάριστη έκπληξη. Έχει την αφρόκρεμα του ελληνικού θεάτρου (απορώ πώς κατάφερε να συγκεντρώσει ένα τέτοιο καστ, με Καταλειφό, Χαϊκάλη, Κουρή, Μ. Παπαδημητρίου, Λιβαθινό, Σπυριδάκη και πολλούς ακόμα) και την ομορφιά της Δούκισσας Νομικού, η οποία υποκριτικά δεν σκίζει. Είναι καλογυρισμένη, με ωραίους διαλόγους και υποδειγματικές ερμηνείες. Κατάφερε να δώσει μια αίσθηση γαλλικής πρωτοπορίας, καλλιτεχνικής ελευθερίας.

-Αντίθετα, οι «Αισθηματίες» του Νίκου Τριανταφυλλίδη δεν την πατάνε μόνο στην ζωή, αλλά και στο σινεμά.. Παρά τον γρήγορο ρυθμό και τον Χάρη Φραγκούλη, η ταινία σκηνοθετικά και σεναριακά δεν έδειξε κάτι το ιδιαίτερο. Υπερβολική βία, υπερβολικοί χαρακτήρες και λίγη ουσία.

ΓΑΛΛΙΚΗ ΤΟΛΜΗ

– Η γαλλική ταινία «Ραντεβού Μετά τα Μεσάνυχτα» (Les Recontτes d’après minuit) του Γιαν Γκονζάλες κέρδισε το πρώτο βραβείο. Το έργο μπλέκει την κλασική γαλλική διανόηση με τα ανατολίτικα παραμύθια και τη σεξουαλική λογοτεχνία. Ο Αλέν Φαμπιάν Ντελόν, γιος του μεγάλου γόη του σινεμά και ο Ερίκ Καντονά με το προσθετικό μόριο είναι από τα βασικά ατού της ταινίας.Προσωπικά, η ταινία μου άφησε ανάμικτα συναισθήματα.. Έχει κάποιες εύστροφες επιλογές, αλλά σε πολλά πλάνα δίνει μια αίσθηση b movie. Οι πολλές επιρροές δύσκολα ενσωματώνονται σε μια ενιαία αισθητική άποψη, ενώ υπάρχει ασάφεια στην πλοκή και στις ιδέες.

-Πολύ περισσότερο μου άρεσε η ταινία που βραβεύθηκε για το καλύτερο σενάριο. «Το Κορίτσι της Επανάστασης», σε σκηνοθεσία και σενάριο του Αντονίν Περετζατκό είχε avant garde αναφορές και σουρεαλιστικά στοιχεία, αλλά ήταν μια ανάλαφρη κωμωδία με γρήγορο ρυθμό και εμφανή διάθεση να συγκρουστεί με τα κλισέ και τις κοινωνικές συμβάσεις. Υπάρχει αρκετό πολιτικό στοιχείο, καθώς όλη η δράση στρέφεται γύρω από μια… εξωφρενική υπόθεση: Η κυβέρνηση αποφασίζει να κόψει ένα μήνα από τις διακοπές των Γάλλων, λόγω οικονομικής κρίσης. Ως εκ τούτου, όλα πρέπει να γίνουν πολύ γρηγορότερα. Και τα ταξίδια και οι παράφοροι (όσο και κωμικοί) έρωτες που περιγράφει η ταινία.

ΑΛΕΞ ΦΑΝ ΒΑΡΜΕΡΝΤΑΜ

Και στον Ολλανδό σκηνοθέτη Άλεξ φαν Βάρμερνταμ είχαν αφιέρωμα οι Νύχτες Πρεμιέρας. Ένας σκηνοθέτης, που έχει ασχοληθεί αρκετά και με το θέατρο, ενώ αυστηρά γράφει ο ίδιος τα σενάρια των ταινιών του, χωρίς να επηρεάζεται από βιβλία. Αν και οι Νύχτες Πρεμιέρας έπαιξαν πολλά έργα του, μπόρεσα να δω μόνο την ταινία Γκριμ. Ήταν καλή ως προς την ποιότητα της εικόνας, τα πλάνα, τις ερμηνείες και σου τραβούσε το ενδιαφέρον με την πλοκή της, η οποία συνδύαζε σουρεαλιστικά στοιχεία, εξωφρενικές ανατροπές, σάτιρα και μαύρο χιούμορ. Δεν έφτανε όμως σε πολύ μεγάλα βάθη.

Γενικά, οι Νύχτες Πρεμιέρας έφεραν στην Ελλάδα σημαντικές ταινίες και σημαντικές προσωπικότητες του κινηματογράφου. Το κακό είναι, πως έτσι γρήγορα που γίνονται όλα, δεν προλαβαίνεις να δεις όσες ταινίες θέλεις. Αλλά σίγουρα είναι μια ευχάριστη στιγμή για τους σινεφίλ.

Γιώργος Σμυρνής