Είδαμε το «Ψύλλοι στ’ αυτιά» στο Αλίκη : Η… αδιάκριτη γοητεία της μπουρζουαζίας!

Η φάρσα του Φεϋντώ είναι το πιο δημοφιλές του έργο στην Αγγλία. Η ίντριγκα, την οποία ξεκινά μια σύζυγος μαζί με την φίλη της εις βάρος του άντρα της, τον οποίο υποψιάζεται ότι την απατά, οδηγεί αρκετά ζευγάρια της υψηλής κοινωνίας σε ένα κακόφημο ξενοδοχείο, το λεγόμενο «Τσιτσί Πωπώ». Αυτά τα ξενοδοχεία, τα τόσο λαϊκά, ξετρελαίνουν τους αλλοπρόσαλλα σνομπ, αστεία ξενοφοβικούς και ηθικά «όπου φυσάει ο άνεμος» μεγαλοαστούς του Φεϋντώ. Μέσα στο ξενοδοχείο, ένα εύρημα του Φεϋντώ με έναν σωσία τρελαίνει τελείως τα πράγματα, σε συνδυασμό πάντα με την παρουσία όλων αυτών των μπουρζουάδων σε έναν κακόφημο χώρο έρωτα.

Όταν αρχίζουν να αναγνωρίζονται μεταξύ τους τα ζευγάρια, γίνεται της τρελής. Κάπου, με τις απίθανες συμπτώσεις, τις τρελές ανατροπές, τα ξεσπάσματα ζήλιας, τα συνεχή κυνηγητά, αρχίζεις να αναρωτιέσαι: όλο αυτό το πράγμα οδηγεί κάπου ή είναι απλά τρεξίματα και παράξενες καταστάσεις;

Τελικά, την υψηλή καλλιτεχνική αξία του έργου επιβεβαιώνει η τελευταία πράξη του έργου, που εκτυλίσσεται στο σπίτι των μεγαλοαστών. Εκεί που περιμένεις να έρθει απλά μια λύση των παρεξηγήσεων για τα διάφορα ζευγάρια, δεν συμβαίνει καθόλου αυτό. Αντιθέτως, η παράνοια των ανατροπών συνεχίζεται και όλοι εκείνοι που τρέχανε σαν τρελοί μέσα στο κακόφημο ξενοδοχείο, παρελαύνουν τώρα με ακόμα μεγαλύτερη παραφροσύνη και στο σπίτι της υψηλής κοινωνίας.

Έτσι η  έμφαση δίνεται στην απιθανότητα των συμπτώσεων και όχι στην λύση της παρεξήσης. Και η ζωή για τους ήρωες του έργου τελικά καταντάει μια περιπέτεια. Μια τελείως τρελή περιπέτεια. Κι έτσι, το έργο ίσως δικαιώνει αυτούς που θεωρούν τον Φεϋντώ έναν από τους προδρόμους του θεάτρου του παραλόγου. Η τελευταία σκηνή, μέσα στην τρέλα της απογειώνει το έργο και καθορίζει την αισθητική του ποιότητα. Και φυσικά βγάζει απίστευτο γέλιο.

Επίσης, ο Φεϋντώ είναι ένας συγγραφέας που δεν αφήνει τίποτα να πέσει κάτω. Η παραμικρή λεπτομέρεια στο ένα σημείο του έργου, θα χρησιμοποιηθεί σε κάποιο άλλο, για να δημιουργήσει μια ανατροπή. Επίσης, υπάρχουν κοινωνικά σχόλια, κυρίως στον αφελή και ισοπεδωτικό τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουν τις ταξικές διαφορές οι μπουρζουάδες του Παρισιού.

Η σκηνοθεσία του Γιάννη Κακλέα προσέγγισε με αρκετές πινελιές γαλλικής φινέτσας την εξωφρενική αυτή κωμωδία. Προσπάθησε με σαφή και αρκετά εύστοχο τρόπο να δώσει ένα άρωμα της γαλλικής Belle Epoque, μιας εποχής με ευμάρεια, εστιάζοντας βέβαια στην αισθητική του πλευρά, με τα ωραία φορέματα, την αγάπη για τις τέχνες, την πρωτοποριακή ζωγραφική, το ξεκίνημα του σινεμά, το κυνηγητό της απόλαυσης. Σε αυτό βοηθούν τα ωραία σκηνικά (του Μανόλη Παντελιδάκη) και τα ωραία κοστούμια εποχής (της Ντένης Βαχλιώτη). Αποπνέει ακόμα έντονο αισθησιασμό μέσα στο σκανδαλιστικό πνεύμα της φάρσας.

Το έργο του Φεϋντώ, ανάλαφρο και σκανδαλιάρικο, δεν άφηνε περιθώρια εξερεύνησης άλλων πτυχών (πιο πολιτικών και πιο σκοτεινών) εκείνης της εποχής, όπως πχ κάνει το Bel Ami του Γκυ ντε Μωπασάν. Επίσης, η παράσταση είχε κάποιες (ίσως πιο περιορισμένες σε σχέση με άλλες παραστάσεις του Κακλέα) αναφορές στο σινεμά και κυρίως το βουβό σινεμά, ενώ υπάρχει και μια σκηνή θεάτρου μέσα στο θέατρο (όπερας μέσα στο θέατρο για την ακρίβεια) μέσα στην παράσταση. Η μετάφραση- διασκευή του Θοδωρή Πετρόπουλου δεν ψάχνει τον εύκολο εντυπωσιασμό, αλλά έχει μια λεπτότητα στην γραφή, που ταιριάζει με το γαλλικό χιούμορ.

Ίσως θα μπορούσε η σκηνοθεσία να έδινε έναν κάπως πιο γρήγορο ρυθμό κάπου στο μέσο της παράστασης. Δεν έχει όμως ιδιαίτερη σημασία. Το έργο απογειώνεται εκεί που πρέπει να απογειωθεί, στο πιο δυνατό του σημείο, την τελευταία του πράξη. Όσο για τις ερμηνείες, ξεχωρίζουν η Βίκυ Σταυροπούλου με την τσαχπινιά, το χιούμορ της και την υποκριτική της ποιότητα, αλλά και η Σοφία Μουτίδου με τα ίδια πάνω- κάτω χαρίσματα. Μου άρεσε ιδιαίτερα και ο Χρήστος Χατζηπαναγιώτης στην τελευταία πράξη, όταν έρχεται σε σύγκρουση με τον «εαυτό του» σε ένα διπλό και τρελό ρόλο. Αλλά και οι υπόλοιποι ηθοποιοί κινούνται σε καλά επίπεδα και βγάζουν γέλιο, μέσα στην φρενίτιδα των συνεχών ανατροπών.

Έτσι, οι «Ψύλλοι στ’ αυτά» είναι ένα ποιοτικό ανέβασμα μιας κωμωδίας που έγραψε ιστορία στο θέατρο. Η παράσταση μέσα από το εξωπραγματικό των καταστάσεων της, έχει προεκτάσεις (σχεδόν φιλοσοφικές ή υπαρξιακές), οι οποίες υπερβαίνουν μια απλή πρόθεση να βγει γέλιο. Επίσης, υπάρχει μια σκωπτική διάθεση απέναντι στην μεγαλοαστική αλαζονεία, καλές ερμηνείες και μια καλαίσθητη προβολή της εποχής της Belle Epoque.

Γιώργος Σμυρνής  

Παίζεται Τετάρτη: 20:00, Πέμπτη, Παρασκευή: 21:00, Σάββατο- Κυριακή: 18:00, 21:00
Στο θέατρο Αλίκη (Αμερικής 4) – Διαβάστε περισσότερες πληροφορίες ΕΔΩ