ΑΥΤΟ είναι θέατρο…

Μου το επανέλαβε και ο φίλος μου αμέσως μετά το καταιγιστικό χειροκρότημα (όσων είχαμε αντέξει μέχρι τέλους, σε μια παράσταση που όντως δοκιμάζει τις αντοχές των γηραιών κυριών με ετήσια συνδρομή στη Στεγή), τρέμοντας ακόμα. Μου το έγραψε και ο φίλος Βασίλης Δ. προχτές το βράδυ στο facebook. Αυτό ακριβώς: αυτό ΕΙΝΑΙ θέατρο.

Τι πάει να πει όμως; Όχι πως αυτό είναι θέατρο, και οι υπόλοιπες 500 τόσες παραστάσεις της χρονιάς δεν είναι.

Αλλά αυτό είναι… ΘΕΑΤΡΟ, βρε παιδί μου. Είναι όλη η ουσία του θεάτρου. Είναι μια παράσταση-εμπειρία που κρύβει μέσα της όλη τη μαγική αγωνία της δραματουργικής διαδικασίας: τη γνωριμία και εξοικείωση με ένα θεατρικό κείμενο και την κατανόησή του καθώς οι ηθοποιοί και ο σκηνοθέτης το φέρνουν στη ζωή.

Είναι η αρχή, τα πρώτα περάσματα: κάπως άβολη, αποστασιοποιημένη, απόμακρη, με ένα θίασο από ηθοποιούς που δεν νιώθουν ακόμα άνετα μεταξύ τους. Ακόμα και τα φώτα στην πλατεία δεν έχουν χαμηλώσει. Η σκηνή, ξεγυμνωμένη. Πουθενά προβολείς, σκηνικά, μόνο το τραπέζι του catering και σκόρπιες καρέκλες μιας πρόβας σε εξέλιξη. Αδυσώπητες, επίπονες καθημερινές σχέσεις ανθρώπων που παρουσιάζονται τόσο μιμητικά, σαν να είναι όντως κωμικές. Είναι όμως;

Έντεκα ηθοποιοί, τέσσερα ζευγάρια (τριάδες και δυάδα), τέσσερις ιστορίες σε τρεις πράξεις η καθεμία, τέσσερις διακριτές ανθρώπινες γωνίες. Μια γυναίκα αποδέχεται κάθε υπέρμετρο εξευτελισμό και άγριο βασανιστήριο από τον απατημένο σύζυγο της, προκειμένου να ξαναδεί τα παιδιά της. Ένα ζευγάρι ξεπερνά τις κοινωνικές συμβάσεις και μιλάει αφοπλιστικώς ανοιχτά για την παράλληλη σχέση της γυναίκας με τον καλύτερο φίλο του συζύγου. Μια γυναίκα πηγαίνει τον εκρομαντικευμένα πολύ-τέλειο-και-ταιριαστό-και-τρυφερό-σε-όλα άλαλο σύντροφο της στον ψυχολόγο για να καταφέρει να σπάει τη σιωπή του και να «υπερπηδήσει» την ανικανότητα του. Δυο άγνωστοι άντρες εκθέτουν, ξεγυμνώνουν και τσαλαπατούν ολοκληρωτικά το εγώ τους καθώς ανταγωνίζονται για τα συναισθήματα του ίδιου εραστή.

Δεν έβγαλες άκρη πως μπορούν να συσχετίζονται αυτές οι καταστάσεις; «Πάρε το απ’την αρχή».

Τα φώτα των προβολέων κατεβαίνουν απειλητικά, ακάλεστα, απροσδόκητα και εγκλωβίζουν τους ηθοποιούς μέσα στο σύμπαν του έργου. Τους αναγκάζουν να έρθουν αναπόφευκτα αντιμέτωποι με τους χαρακτήρες τους. Οι ηθοποιοί ξαναπαίρνουν τις αρχικές θέσεις τους. Εσύ συνειδητοποιείς το ύπουλο και ανεπαίσθητο χαμήλωμα στα φώτα της πλατείας. Η αληθινή παράσταση έχει ξεκινήσει.

Οι τέσσερις ιστορίες ξαναξεκινούν, οι κυριούλες τριγύρω στην πλατεία μπερδεύονται και δυσανασχετούν, οι ηθοποιοί βρίσκονται πλέον παγιδευμένοι στους χαρακτήρες τους, βάζουν χρώμα, βάθος, βγάζουν άβολα δυνατό συναίσθημα. Μπαίνουν πιο βαθιά μέσα στο κείμενο, όσο αυτό σταδιακά συμπυκνώνεται, καθώς οι ιστορίες γυρνάνε από την αρχή στο τέλος και πάλι στην αρχή. Τα ζευγάρια των ηθοποιών, τα οποία αρχικά σχημάτιζαν αυστηρά και ενδιαφέροντα νοητά «σχήματα» πάνω στη σκηνή -τρίγωνα και ευθείες- ξεπορτίζουν τώρα από τις ιστορίες τους, μένουν λίγο παραπάνω στους ρόλους, παρασύρονται: «Όλα είναι συνέχεια τα ίδια», αλλά δεν είναι, και η «ψευδαίσθηση της αλλαγής» γίνεται τρομακτικά… ψεύτικη. Όπως περιστρέφονται οι ιστορίες, στη δεύτερη, τρίτη, τέταρτη επανάληψη τους, χάνονται τα «περιττά» και αρχίζουν να γίνονται προφανείς οι κοινές συνδέσεις μεταξύ τους. Χαρακτήρες και κοινό περνούν από την κωμική άγνοια των δραματικών συνεπειών στη γνώση, ανακαλύπτουν τα κρυμμένα νοήματα στις φράσεις που δεν ήθελαν να δεχτούν… και οι αρχικά μυτερές γωνίες αμβλύνονται, με την τριβή. Ακόμα και οι ρόλοι μπερδεύονται καθώς οι θύτες γίνονται θύματα, τα αρσενικά θηλυκά, οι δειλοί θαρραλέοι και οι δυνατοί αδύναμοι.

Κι έτσι, κυκλίζεις το τετράγωνο – και κάνεις τα μερικά, οικουμενικά.
Η αίσθηση στο τέλος της παράστασης -αν αφεθείς σε αυτήν ολοκληρωτικά- είναι απερίγραπτη, και σίγουρα όχι για όλους. Κάθε βράδυ φεύγουν αρκετοί θεατές στα μέσα της δράσης, μετά την πρώτη ή δεύτερη επανάληψη. Έχουν έστω γευτεί λίγη από την εμπειρία, με αυτό το αιχμηρό κείμενο και έναν θίασο με πολλούς σημαντικούς ερμηνευτές της εποχής. Εν τέλει, έχουν ακολουθήσει τη διαδρομή μέχρι και εκείνο τον κύκλο ως τον οποίο άντεχαν.

Ίσως μερικοί άνθρωποι είναι ακόμα πολύ προσκολλημένοι στις πολύτιμές τους γωνίες.