Είδαμε το «Πολιτισμός: μια κοσμική τραγωδία» στο Μ. Κακογιάννης- Μήδεια, Αλ Κάιντα και πολλά φινάλε

Ο μύθος της Μήδειας, της πριγκίπισσας της Ανατολής με τις γνώσεις πάνω στη μαύρη μαγεία, είναι γνωστός. Ο Ιάσονας την παίρνει μαζί του στην Ελλάδα, αφού αυτή έχει προδώσει τον πατέρα της για χάρη του. Στη συνέχεια την αφήνει, για χάρη μιας νεότερης πριγκίπισσας. Η Ασιάτισσα και σκοτεινή γυναίκα, μια γυναίκα χωρίς πατρίδα, παίρνει την άγρια εκδίκησή της, σκοτώνοντας την αντίζηλό της και τον πατέρα της και μετά τα ίδια της τα παιδιά (στην εκδοχή του Ευριπίδη). Σε προγενέστερες εκδοχές του μύθου, τα παιδιά τα σκοτώνει ο λαός της Κορίνθου, για να εκδικηθεί τη δολοφονία του βασιλιά του.

Βέβαια, οι εκδοχές αυτές δεν έχουν μεγάλη σημασία για την παράσταση που παρακολουθήσαμε. Το έργο πρωτοτυπεί, ως προς το ότι έχει ή πολλά φινάλε, ή ένα που ανατρέπει όλα τα προηγούμενα. Πάντως, διαρκώς κάτι αλλάζει και δεν έχουμε το κλασικό φινάλε της Μήδειας. Η παράσταση είναι ένα μεταμοντέρνο κολάζ θεατρικών ειδών και άλλων αισθητικών επιρροών.

Το έργο δεν είναι μονόλογος. Έχει αρκετό διάλογο και κάποια μέρη πρέπει να είναι παρμένα απευθείας από την Μήδεια του Ευριπίδη. Ό,τι παρέπεμπε απευθείας στην αρχαία τραγωδία ήταν και το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της παράστασης. Αλλά το έργο στην πορεία μπλέκει αρκετά, τόσο σε επίπεδο λογοτεχνικού ύφους, όσο και σε επίπεδο πλοκής. Η υπόθεση εξελίσσεται με απρόβλεπτο – και συχνά ακατανόητο – τρόπο. Υπάρχουν επίσης αναφορές στην Αλ Κάιντα, με τον Κρέοντα, έτσι όπως τον παρουσιάζουν, να θυμίζει σε ένα σημείο τα βίντεο των τρομοκρατών. Η τρομοκρατία της εξουσίας του Κρέοντα; Μια αντιστροφή της κατηγορίας ότι η Μήδεια είναι βάρβαρη από την Ασία; Ποιος ξέρει;

Από τις ερμηνείες περισσότερο μου άρεσε η Λένα Δροσάκη. Η ταλαντούχα ηθοποιός ερμήνευσε αρκετούς ρόλους γύρω από την ιστορία της Μήδειας, ταιριάζοντας απόλυτα στο σκηνοθετικό όραμα του Σκουρλέτη. Η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη ήταν μια αξιόλογη (και με το παραπάνω) Μήδεια, αν και δεν είδα σε τι θα διέφερε η ερμηνεία της, αν έπαιζε μια κλασική Μήδεια στην Επίδαυρο. Βγάζει το μοιραίο πάθος που είναι και το κεντρικό θέμα του έργου του Δημητριάδη- η καταστροφική δύναμη του έρωτα. Η γυμνή Μήδεια στο βάθος με το τέλος του έργου δεν πολυκατάλαβα τί εξυπηρετεί.

Συνολικά, η παράσταση «Ο Πολιτισμός: μια κοσμική τραγωδία» είναι ένα μεταμοντέρνο κολάζ σε επίπεδο πλοκής και εικόνας της τραγωδίας της Μήδειας. Έχει καλές ερμηνείες και μια συνέπεια σε αυτό που θέλει να δημιουργήσει. Συνάμα, όμως, δείχνει επιτηδευμένα δυσνόητη και περίπλοκη.

Γιώργος Σμυρνής