Είδαμε το «Φιλάργυρο» στο Εθνικό – Ένας Φράγκος φραγκοφονιάς!

Ο Φιλάργυρος είναι μια από τις πιο γνωστές κωμωδίες του Μολιέρου. Άλλωστε, ο σπαγκοραμμένος είναι χαρακτήρας που έχει μεγάλη δύναμη στη λογοτεχνία. Εκτός από το Φιλάργυρο Αρπαγκόν, ο Σάυλοκ του Σαίξπηρ και ο Σκρουτζ είναι χαρακτήρες τσιγκούνηδων, που δεν είναι απλά πασίγνωστοι, αλλά που έχουν γίνει πολιτιστικά σύμβολα. Το να έχει κανείς «καβούρια στις τσέπες» πάντα στιγματιζόταν, αλλά και γινόταν αντικείμενο χλευασμού και σάτιρας. 

Ο ήρωας του Μολιέρου, ο τυραννικός Αρπαγκόν (Harpagon) είναι όνομα και πράγμα. Άλλωστε, το όνομα που επέλεξε ο Μολιέρος γι’ αυτόν δεν είναι τυχαίο. Ο Αρπαγκόν ζει με το νοσηρό φόβο ότι θα του κλέψουν τα χρήματά του. Μόνη χαρά στην θλιβερή καθημερινότητά του είναι η καταμέτρηση των κρυμμένων λιρών του, καθώς και οι κερδοφόροι γάμοι που σχεδιάζει για τα παιδιά του, τον Κλεάνθη και τη Λίζα, χωρίς να υπολογίζει τις δικές τους επιθυμίες. Όταν, όμως, αποφασίζει να παντρευτεί την όμορφη Μαριάννα, που είναι ερωτευμένη με τον γιο του, τα πράγματα περιπλέκονται. Και επειδή στον έρωτα και στον πόλεμο τα πάντα επιτρέπονται, ακόμα και η κλοπή, η ερωτευμένη νεότητα θα χρησιμοποιήσει κάθε μέσο για να υπερασπισθεί το πάθος της.

Στην παράσταση του Γιάννη Μπέζου, ο Αρπαγκόν είναι, όπως συνηθίζεται, κακάσχημος, μίζερος γέρος. Έτσι, η ερωτική του διάθεση εμφανίζεται πιο γελοία ακόμα. Η ερμηνεία του Γιάννη Μπέζου είναι επιφανειακή και χρησιμοποιεί τυποποιημένες τεχνικές της λαϊκής κωμωδίας, για να βγάλει γέλιο. Τα σκηνικά και τα κοστούμια δεν με εντυπωσίασαν. Η μουσική του Κωστή Μαραβέγια, είναι σχετικά εύηχη, αλλά δεν προσθέτει κάτι στο έργο, καθώς διακόπτει τη ροή του έργου χωρίς να υπάρχει σπουδαίος λόγος. Μάλιστα, μερικά κομμάτια που τραγουδάει ο Αρπαγκόν είναι κάπως παραπάνω συναισθηματικά, από όσο το ταμπεραμέντο του συγκεκριμένου χαρακτήρα που μας δείχνει επί σκηνής και δεν ταιριάζουν ιδιαίτερα με την ψυχοσύνθεσή του.

Υπάρχουν κάποιες τάσεις προς την αποστασιοποίηση, αλλά δεν φτάνουν σε ιδιαίτερο βάθος. Μέσα από την αποστασιοποίηση, γίνεται και μια αποδόμηση της τελευταίας σκηνής, όπου ένας πατέρας εντελώς κατά τύχη βρίσκεται στο ίδιο δωμάτιο με τα χαμένα του παιδιά, μετά από ένα φοβερό ναυάγιο. Η σκηνή δείχνει τρομερά μελό, αλλά και τρομερά απίθανη- εξωπραγματική. Ωστόσο, ο τρόπος που αποδομείται είναι αρκετά απλοϊκός.

Από τους υπόλοιπους ηθοποιούς μου άρεσε αρκετά ο Μιχάλης Τιτόπουλος στον έξαλλο ρόλο του πονηρού, αλλά και τρελούτσικου Λαφλές και η Δάφνη Λαμπρόγιαννη στο ρόλο της προξενήτρας Φροσύνης, μιας γυναίκας αρκετά καπάτσας και συμφεροντολόγας. Αν και από την ίδια πάστα με τον Αρπαγκόν, δεν βγάζει άκρη μαζί του, γιατί ο Φιλάργυρος ξεπερνάει κάθε μέτρο με εξοργιστικό τρόπο. Έτσι η Φροσύνη στρέφεται κι αυτή εναντίον του.

Συνολικά, ο Φιλάργυρος σε σκηνοθεσία του Γιάννη Μπέζου έχει  σημεία που σε διασκεδάζει, αλλά πρόκειται για ένα υπεραπλουστευτικό ανέβασμα της κωμωδίας του Μολιέρου και δε νομίζω ότι απευθύνεται σε ιδιαίτερα απαιτητικό κοινό.

Γιώργος Σμυρνής