Γκουλτούρα Απόψε: La petite mort / Αλμανάκ στο θέατρο Τέχνης – Τι περίεργο ζευγάρωμα κι αυτό…

Στο La Petite Mort του Μισέλ Φάις, διασκευή του μυθιστορήματος «Κτερίσματα», τρεις μαυροντυμένες γυναίκες ανασκαλίζουν την ερωτική ιστορία του συγχωρεμένου (;) συγγραφέα. Είναι Μοίρες, μοιρολογίστρες, ερωτικά φαντάσματα, φιγούρες αφροδισιακής μασκαράτας, πρώην ερωμένες ή απλά αδηφάγες κουτσομπόλες καρακάξες.

Μέσα από μικροϊστορίες, παραληρήματα, εξομολογήσεις σε ημερολόγια, στιχομυθίες, παραμιλητά, παραμύθια, ποιήματα και τραγούδια, πιάνουν εναλλάξ τη σκυτάλη και υποδύονται μια-μια τις πρώην κατακτήσεις και εμμονές του, τις μαύρες χήρες του. Κομμάτι το κομμάτι, υφαίνουν έναν ιστό από τις επιλογές του στις γυναίκες, πάνω από τον ιδιότυπο τάφο-κρεβάτι του. Σχηματίζουν έτσι μια εικόνα του άγνωστου άντρα, μέσα από το περίγραμμα του κενού που άφησε στις ζωές τους.

Η εντυπωσιακή κατασκευή δεσπόζει μέσα στον σκηνικό χώρο: ένα λευκοντυμένο κρεβάτι, με ανοιχτό κάλυμμα από χώμα και στόλισμα από αναπάντεχα πένθιμα λευκά αντικείμενα θύμισης. Ταιριαστό, αφού La Petite Mort δεν είναι μόνο «μικρός θάνατος» αλλά και (ανοίγοντας το λεξικό) οργασμός/κατάσταση αναισθησίας, μελαγχολίας ή απελευθέρωσης.

Παρ’όλα αυτά, είναι κάτι άλλο που μας έμεινε σαν χαρακτηριστικό σκηνοθετικό στοιχείο: το ρυθμικό χτύπημα των τακουνιών, τακ τακ τακ, από τις τρεις Μοίρες στη σκηνή, που δίνει ταυτόχρονα τον πένθιμο ή και παιχνιδιάρικο αυτοσαρκαστικό ρυθμό τραγουδιού, γλεντιού και γιορτής, όπως μετράει χρόνια και αναμνήσεις. Όντως γλεντούν, και οι γυναίκες και το κοινό, σε αυτή την κηδεία, που είναι λιγότερο καφές της παρηγοριάς και περισσότερο ιρλανδέζικο Wake. Γλεντούν τη μνήμη του, τις κατάρες τους και τις λάθος επιλογές και των δυο πλευρών. Όσο όμως και να προσπαθούν να υπονομεύσουν ή να χλευάσουν, αυτόν τον άγνωστο συγχωρεμένο (;) συγγραφέα, τόσο αυτός καταφέρνει – ακόμα και πέρα από τον τάφο, σαν ασώματη φωνή, ηχογραφημένα σαρκαστικά σπαράγματα του Κωνσταντίνου Αβαρικιώτη – να τις επηρρεάζει βαθύτερα απ’ό,τι θέλουν να παραδεχτούν.

Η δομή της αφήγησης δυστυχώς περιπλέκεται αχρείαστα ακόμα και σε αυτή την περικομμένη εκδοχή, ιδιαίτερα όσο η πλοκή παρασύρεται σε αυτάρεσκα meta μονοπάτια και παίζει με την παρεμβολή του νεκρού συγγραφέα μέσα στον μονόλογο των γυναικών. Και πάλι όμως, κάθε επιμέρους μικρή ιστορία ξεχωρίζει, όχι, λάμπει σε ύφος, κοφτερή, καβλιάρικη γλώσσα και σεξουαλικό νόημα. Άλλες δυνατές και εμβληματικές, σαρκαστικές και διασκεδαστικές ή συγκινητικές και αιχμηρές, άλλες (αναπόφευκτα) αδιάφορες.Η ποικιλία τους δίνει την ευκαιρία στη σκηνοθέτιδα Λίλλυ Μελεμέ να πειραματιστεί με gender-bending εμπνεύσεις από παραδοσιακά ρεμπέτικα έως μόρτικο ζεϊμπέκικο, πάνω στο δυνατό πρώτο υλικό των τριών ηθοποιών της: Μυρτώ Γκόνη, Πηνελόπη Μαρκοπούλου και η αγαπημένη ηθοποιός του blog, Μάρω Παπαδοπούλου (Ντε Σαντ, στη Ζυστίν).

Το «Αλμανάκ» της Μαριάννας Κάλμπαρη ακολουθεί μια εξίσου θρυμματισμένη αφηγηματική οδό, με μια πιο… ακανθώδη αποστολή: να χωρέσει σε μικρές ματιές πίσω από την κουρτίνα της ελληνικής οικογένειας, τη σύγχρονη πραγματικότητα, αποφεύγοντας όμως λαϊκισμούς και ευκολίες. Mission Impossible?

Ο σκηνοθέτης Παντελής Δεντάκης υιοθετεί μια παράτολμη λύση, επιλέγοντας να μεγεθύνει ακριβώς αυτά τα λαϊκίστικα στοιχεία, με τον ειρωνικό τρόπο που φαίνεται να έχει εμπνευστεί, εξαγνίσει και εξατομικεύσει από την Κιτσοπούλου.

Τη θέση του ατομικού τάφου του La Petite Mort παίρνει, μέσα στα 15 λεπτά διαλείμματος ανάμεσα στις δυο παραστάσεις, ένα τεράστιο, ξεφτισμένο, παραδοσιακό χαλί το οποίο καλύπτει τη σκηνή από άκρη σε άκρη, επιμελώς ισιωμένο και τεντωμένο για να κρύβει από κάτω, παρά τις τρύπες της φθοράς, όλα τα στραβά του τόπου. Πάνω του, στέκεται μόνο ένα μικρόφωνο, για να μεγεθύνει τις φωνές του εορτασμού, σε αυτή την οικογενειακή εθνική επέτειο. Πίσω του, ένας καναπές, αιώνιο σύγχρονο σύμβολο της οικογενειακής ενότητας, αγαπημένο κληροδότημα δεκαετιών από αμερικάνικα sitcom.

Οι ήρωες είναι τα ίδια τα αρχετυπικά μέλη της ελληνικής οικογένειας, στυλιζαρισμένα σε μια μπερδεμένη στο χρόνο περίοδο-αμάλγαμα όλου του 20ου αιώνα. Μονίμως εκτός πραγματικότητας, θυμίζουν τις ακατανόητες καρικατούρες των «μεγάλων» που θυμόμασταν όλοι μεγαλώνοντας, σε οποιαδήποτε δεκαετία. Ο αληθινός πρωταγωνιστής όμως είναι άλλος, πάντα στο επίκεντρο αλλά εκτός δράσης: η φιγούρα της ελπιδοφόρας νέας γενιάς, η μικρή μαθήτρια με το σαν ζωγραφισμένο πάνω της γαλανόλευκο φόρεμα και την αποκριάτικη μουτσούνα της παιδικής αθωότητας.

Αυτή η αντίθεση είναι και το κυρίαρχο θέμα: η αθωότητα σαν άλαλος μάρτυρας της βαρβαρότητας πίσω από την ψευδαίσθηση της αγαπημένης οικογένειας, όλων όσων γίνονται για αυτή χωρίς να την παίρνουν υπ’όψιν. Είναι εκεί, καθισμένη στο χαλί να παίζει, όσο μαλώνει η μητέρα με τον πατέρα για τη δειλή έξοδο του. Εκεί, να σιγοτραγουδά πάντα αγαπημένα, βίαια, παιδικά τραγούδια, ενόσο ο πατέρας της αναγκάζεται να τη βάλει ενέχυρο στην ΕΥΔΑΠ για να πληρώσει τους λογαριασμούς.

(Εξαιρετική εδώ η «μικρή» Αριάδνη Καβαλιέρου, ξεχωρίζει από τον έτσι κι αλλιώς εξαιρετικο θίασο, μαζί με την αφοπλιστικά/απολαυστικά ιδιόρρυθμη και συναισθηματική στην εκφορά τηςΑνθή Ευστρατιάδη)

Στο πλευρό της μικρής, σύμμαχος, ο stand-up μουσικός (και λατρεμένη καλτ φιγούρα) Σπύρος Γραμμένος. Παίζει ηλεκτρική κιθάρα, σε ένα limbo, ταυτόχρονα μέσα και έξω από την παράσταση, σαν μεσάζοντας κοινού και παράστασης. Δίνει τον ρυθμό και παρεμβαίνει καταλυτικά σαν αυτό το alternative τσικ που κρατάει τα πάντα εντός μη-λαϊκίστικων ορίων. Σε σημεία όμως χάνει μαζί με τους ηθοποιούς τα όρια του σπασίματος της θεατρικής συνθήκης, τραβώντας μέσα σε μια παρεΐστικη διάθεση άθελα τους εκτός παράστασης και τον θεατή.

Μέσα από αυτά τα σκετς, σαν σύντομα και υποχθόνια αστεία επεισόδια των Μικρομεσαίων από το Twilight Zone, η Μαριάννα Κάλμπαρη εξετάζει γνώριμες ιδιαίτερες οικογενειακές και κοινωνικές καταστάσεις με αδυσώπητο ρεαλισμό και ειλικρίνεια. Φαίνεται να απολαμβάνει το παιχνίδι με το κοινό, κρατώντας αβάσταχτα επίπεδες τις ισορροπίες, διασκεδάζοντας το χτίσιμο της πίεσης, πριν αφήσει όλες τις εντάσεις να εκραγούν απολαυστικά.

Ανάμεσα στα επεισόδια αυτά, οι χαρακτήρες προσπαθούν να δέσουν το σήμερα με την ιστορία της Ελλάδας και τις εθνικές εορτές με το ανώφελο οποιασδήποτε κοινότοπης Παγκόσμιας Ημέρας, μέσα από αναγνώσεις του «Αλμανάκ». Αν και το γνωστό παραδοσιακό εορτολόγιο δίνει το όνομα του στην παράσταση, ήταν το πιο αδύναμο στοιχείο της, τραβώντας υπερβολικά το point που ήθελε να κάνει.

Οι δύο παραστάσεις παρουσιάζονται μαζί για 8 δευτερότριτα στο Υπόγειο του Κουν. Μπορείτε να τις δείτε χωριστά ή με ενιαίο εισιτήριο.

5 Highlights:
* Το ζεϊμπέκικο του La Petite Mort
* το στοιχειωτικό, πένθιμο αλλά και γλεντζίδικο τακ τακ τακ των τακουνιών
* Τα λιτά και εμβληματικά σκηνικά και κοστούμια της Κατερίνας Σωτηρίου
* Το Χρυσαυγίτικο ξέσπασμα της Ανθής Ευστρατιάδη – αλλά και ο Άμλετ της
* Η Αριάδνη Καβαλιέρου να ισιώνει τις άκρες του χαλιού που έχει αναστατωθεί μετά την άγρια μάχη των αδερφών

(3,5 /5)

La Petite Mort του Μισέλ Φάις
Σκηνοθεσία: Λίλλυ Μελεμέ
Σκηνικά-Κοστούμια: Κατερίνα Σωτηρίου
Σχεδιασμός ήχων: Λεωνίδας Μαριδάκης
Επιμέλεια κίνησης: Μαρίζα Τσίγκα
Φωτισμοί: Κωστής Καπελώνης
Video: Κωστής Καπελώνης (πάνω σε φωτογραφίες του συγγραφέα)
Φωτογραφίες παράστασης: Ηλίας Κοσίντας
Παίζουν: Μυρτώ Γκόνη, Πηνελόπη Μαρκοπούλου, Μάρω Παπαδοπούλου
Ακούγεται η φωνή του Κωνσταντίνου Αβαρικιώτη

Αλμανάκ της Μαριάννας Κάλμπαρη
Σκηνοθεσία: Παντελής Δεντάκης
Σκηνικά-κοστούμια: Κατερίνα Σωτηρίου
Μουσική: Σπύρος Γραμμένος
Επιμέλεια κίνησης: Ιωάννα Αποστόλου
Φωτισμοί: Κωστής Καπελώνης
Βοηθoί σκηνοθέτη: Γωγώ Καρτσάνα, Μάνος Στεφανάκης
Φωτογραφίες: Μιχάλης Θεοφάνους
Παίζουν: Κώστας Μπάρας, Κατερίνα Λυπηρίδου, Σπύρος Γραμμένος, Ορέστης Τζιόβας, Ανθή Ευστρατιάδη, Τερέζα Γριμάνη, Αριάδνη Καβαλιέρου.

Ώρες έναρξης:
«La petite mort»: 21.00, Διάρκεια: 60΄ χωρίς διάλειμμα
«Αλμανάκ»: 22.30 Διάρκεια, 60΄ χωρίς διάλειμμα
Τιμές εισιτηρίων: Γενική είσοδος: 15 ευρώ, Εισιτήριο μιας παράστασης: 10 ευρώ
ΘΕΑΤΡΟ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΡΟΛΟΥ ΚΟΥΝ-Υπόγειο, Πεσμαζόγλου 5 Αθήνα τηλ. ταμείου 210 3228706 (δυνατότητα τηλεφωνικής κράτησης θέσεων)
Ώρες και ημέρες λειτουργίας ταμείου: καθημερινά 10.00- 13.00 και 17.00-22.00